##book id=354//book name= Fərdi inkişafın biologiyası // ##fk=104//ks=03//fn=354// sumalltest= 307

##num= 14// level= 1// sumtest=21 // name= Qocalıq və orqanizmin bioloji imkanıları //

1. Sağlam yaşlı adamların mədə - bağırsaq traktında baş verən dəyişikliklər haqda hansı variantda düzgün ifadə verilmişdir?

1 - qida borusunun peristaltikasının pozğunluqları artır

2 - 60 yaşından sonra mədənin selikli qişası tədricən atrofiyaya uğrayır

3 - bağırsaqların elastiki lifləri kollagenlə əvəz olunur

4 - nazik bağırsağın selikli qişasının regenerasiyası ləngiyir

5 - yoğun bağırsağın əzələ qişasının atrofiyası inkişaaf edir

6 - sfinkterlərin əzələlərinin çatmamazlığı inkişaf edir

A) 1, 3, 4, 5, 6

B) 1, 2, 3, 5, 6

C) 1, 2, 4, 5, 6

D) 2, 3, 4, 5, 6

E) 1, 2, 3, 4, 6.

2. Qocalığın inkişafı üçün xarakter olan heterokinetiklik nəyi ifadə edir?

A) müxtəlif orqan və toxumalardaqocalıqla baölı dəyişikliklərin müxtəlif sürətlə inkişaf etməsi

B) müxtəlif orqanlarda, eyni orqanın müxtəlif strukturlarında qocalma prosesinin müxrəlif cür ifadə olunması

C) ayrı - ayrı toxuma, orqan və sistemlərin qocalmasının zaman baxımından fərqlənməsi

D) qocalan orqanizmdə həyati proseslərin bir qisminin zəifləməsi, digər qisminin isə aktivləşməsi ilə bağlı olan yaş dəyişikliklərinin müxtəlf istiqamətliliyi

E) qocalan orqanizmdə gedən yaşla dəyişikliklərinin bir - birilə bağlı inkişaf etməsi.

3. Qocalığın inkişafı üçün xarakter olan heterokateftenlik nəyi ifadə edir?

A) qocalan orqanizmdə həyati proseslərin bir qisminin zəifləməsi, digər qisminin isə aktivləşməsi ilə bağlı olan yaş dəyişikliklərinin müxtəlf istiqamətliliyi

B) müxtəlif orqanlarda, eyni orqanın müxtəlif strukturlarında qocalma prosesinin müxrəlif cür ifadə olunması

C) müxtəlif orqan və toxumalardaqocalıqla baölı dəyişikliklərin müxtəlif sürətlə inkişaf etməsi

D) ayrı - ayrı toxuma, orqan və sistemlərin qocalmasının zaman baxımından fərqlənməsi

E) qocalan orqanizmdə gedən yaşla dəyişikliklərinin bir - birilə bağlı inkişaf etməsi.

4. Qocalıqla bağlı yaş artdıqca sümük iliyində hansı dəyişikliklər baş verir?

A) sümük iliyinin böyük bir hissəsi birləşdirici və piy toxuması ilə əvəz olunur, 70 yaşlı insanda döş sümüyünün iliyində hüceyrə populyasiyası iki dəfə azalır

B) sümük iliyi həcmcə kiçilir, 70 yaşlı insanda döş sümüyünün iliyində hüceyrə populyasiyası beş dəfə azalır

C) sümük iliyi hüceyrələri kollagen toxuma ilə əvəz olunur, 70 yaşlı insanda döş sümüyünün iliyində hüceyrə populyasiyası iki dəfə azalır

D) sümük iliyi hüceyrələri kollagen toxuma ilə əvəz olunur, 70 yaşlı insanda döş sümüyünün iliyində hüceyrə populyasiyası beş dəfə azalır

E) sümük ilyi 70 yaşlı insanda tamamilə atrofiyaya uğrayır

5. Qocalığın inkişafı üçün xarakter olan heteroxronluq nəyi ifadə edir?

A) qocalan orqanizmdə gedən yaşla dəyişikliklərinin bir - birilə bağlı inkişaf etməsi.

B) müxtəlif orqanlarda, eyni orqanın müxtəlif strukturlarında qocalma prosesinin müxrəlif cür ifadə olunması

C) müxtəlif orqan və toxumalardaqocalıqla baölı dəyişikliklərin müxtəlif sürətlə inkişaf etməsi

D) qocalan orqanizmdə həyati proseslərin bir qisminin zəifləməsi, digər qisminin isə aktivləşməsi ilə bağlı olan yaş dəyişikliklərinin müxtəlf istiqamətliliyi

E) ayrı - ayrı toxuma, orqan və sistemlərin qocalmasının zaman baxımından fərqlənməsi

6. Qocalıqla bağlı böyrəklərdə baş verən dəyişikliklər hansı variantda düzgün ifadə edilmişdir?

A) 70 yaşından sonra nefronların sayı 30% azalır, qalan neyronların isə ölçüləri artır, böyrəklərin ümumi kütləsi azalır, yumaqcıq filtrasiyasının sürəti azalır

B) 70 yaşından sonra nefronların sayı 70% azalır, qalan neyronların isə ölçüləri artır, böyrəklərin ümumi kütləsi azalır, yumaqcıq filtrasiyasının sürəti azalır

C) 70 yaşından sonra nefronların sayı 30% azalır, neyronların ölçüləri kiçilir, filtrasya çətinləşdiyinə görə böyrəklərin ümumi kütləsi artır, yumaqcıq filtrasiyasının sürəti azalır

D) 70 yaşından sonra nefronların sayı 70% azalır, neyronların ölçüləri kiçilir, filtrasya çətinləşdiyinə görə böyrəklərin ümumi kütləsi artır, yumaqcıq filtrasiyasının sürəti azalır

E) 70 yaşından sonra nefronların sayı 30% azalır, qalan neyronların isə ölçüləri artır, böyrəklərin ümumi kütləsi azalır, yumaqcıq filtrasiyasının sürəti isə artır.

7. Qocalığın inkişafı üçün xarakter olan heterotropluq nəyi ifadə edir?

A) müxtəlif orqan və toxumalardaqocalıqla bağlı dəyişikliklərin müxtəlif sürətlə inkişaf etməsi

B) ayrı - ayrı toxuma, orqan və sistemlərin qocalmasının zaman baxımından fərqlənməsi

C) müxtəlif orqanlarda, eyni orqanın müxtəlif strukturlarında qocalma prosesinin müxrəlif cür ifadə olunması

D) qocalan orqanizmdə həyati proseslərin bir qisminin zəifləməsi, digər qisminin isə aktivləşməsi ilə bağlı olan yaş dəyişikliklərinin müxtəlf istiqamətliliyi

E) qocalan orqanizmdə gedən yaşla dəyişikliklərinin bir - birilə bağlı inkişaf etməsi

8. Qocalıqla bağlı dəridə baş verən dəyişikliklər hansı variantda düzgün ifadə edilmişdir?

A) dəridə dermatoqelioz –piqment ləkələri şəklində mutant hüceyrələr qrupunun əmələ gəlməsi, proliferativ dəyişikliklərin - üzün qırışması, quruluğu, boşalması, saçların piqmentini itirməsi və seyrəlməsi

B) dəridə dermatoqelioz - üzün qırışması, quruluğu, boşalması, proliferativ dəyişikliklərin piqment ləkələri şəklində mutant hüceyrələr qrupunun əmələ gəlməsi, saçların piqmentini itirməsi və seyrəlməsi

C) dəridə regenerasiya prosesləri güclənir, dəridə dermatoqelioz - müxtəlif təbiətli iltihab ocaqlarının əmələ gəlməsi, proliferativ dəyişikliklərin - üzün qırışması, quruluğu, boşalması, saçların piqmentini itirməsi və seyrəlməsi

D) dəridə regenerasiya prosesləri güclənir, dəridə dermatoqelioz - piqment ləkələri şəklində mutant hüceyrələr qrupunun əmələ gəlməsi, proliferativ dəyişikliklərin - üzün qırışması, quruluğu, boşalması, saçların piqmentini itirməsi və seyrəlməsi

E) dəridə dermatoqelioz –piqment ləkələri şəklində mutant hüceyrələr qrupunun əmələ gəlməsi, proliferativ dəyişikliklərin - regenerasiya proseslərinin güclənməsi, saçların piqmentini itirməsi və seyrəlməsi.

9. Qocalıqla əlaqədar mərkəzi sinir sistemində baş verən dəyişikliklər hansı variantda düzgün ifadə edilmişdir?

A) sağlam yaşlı adamlarda beyinin CO2 - yə olan həssaslığı artır

B) sağlam yaşlı adamlarda beyin qan dövranının intensivliyi əhəmiyyətli dərəcədə azalır

C) sağlam yaşlı adamlarda beyin qan dövranının intensivliyi əhəmiyyətli dərəcədə dəyişmir

D) sağlam yaşlı adamlarda beyinin CO2 - yə olan həssaslığı azalır

E) sağlam yaşlı adamlarda intelektual qabiliyyət aşağı düşür

10. Qocalıqla bağlı eşitmə orqanında hansı dəyişikliklər baş verir?

A) bazilyar membranın sərtliyi artır, kortiev orqan atrofiyaya uğrayır, metobolik çatmamazlıq baş verir

B) bazilyar membranın sərtliyi azalır, kortiev orqan ölçücə kiçilir, metobolik çatmamazlıq baş verir

C) bazilyar membranın sərtliyi azalır, kortiev orqan ölçücə kiçilir, metobolik çatmamazlıq baş verir

D) bazilyar membran atrofiyaya uğrayır, kortiev orqan ölçücə kiçilir, metobolik çatmamazlıq baş verir

E) bazilyar membran atrofiyaya uğrayır , kortiev orqan atrofiyaya uğrayır, metobolik çatmamazlıq

baş verir .

11. 40 yaşlı insanın qanında leykositlərin tərkibində hansı dəyişikliklər baş verir?

1 - leykositlərin tərkibində limfositlərin sayı 25% azalır

2 - leykositlərin tərkibində limfositlərin sayı 25% artır

3 - leykositlərin tərkibində limfositlərin sayı 40% azalır

4 - leykositlərin tərkibində limfositlərin sayı 40% artır

5 - T - limfositləinr sayı artır

6 - T - limfositlərin sayı azalır

7 - A - limfositlərin sayı artır

8 - A - limfositlərin sayı azalır

A) 3, 8

B) 2, 5

C) 1, 6

D) 4, 7

E) 2, 7

12. Qocalığın inkişafı üçün xarakter olan xüsusiyyətlər hansılardır ?

1 - heteroxronluq

2 - heterotropluq

3 - heterokinetiklik

4 - heterokateftenlik

5 - heteropatentlik

6 - heterostatiklik

A) 2, 3, 4, 5

B) 3, 4, 5, 6

C) 1, 2, 3, 4

D) 1, 3, 5, 6

E) 2, 4, 5, 6

13. Qocalığa səbəb olan faktorlar aşağıdakı variantlardan hansında düzgün verilmişdir?

1 - stress

2 - xəstəliklər

3 - sərbəst radikal oksidləşməsinin aktivləşməsi

4 - metobolizmin perkis məhsullarının toplanması

5 - yad maddələrin təsiri

6 - H + ionlarının qatılığının dəyişilməsi

7 - zülalların parçalanma məhsullarının orqnizmdən tamamilə çıxarılmaması

8 - hipoksiya

9 - temperatur zədələnmələri

A) 1, 3, 4, 6, 7, 8

B) 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9

C) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

D) 3, 4, 5, 6

E) 1, 3, 6, 8.

14. Qocalıqla bağlı yaş artdıqca immunoloji kompetentliyin düşməsi nə ilə bağlıdır?

1 - limfositlərin sayının azalması

2 - epifizin degenerasiyası

3 - eritrositlərin sayının azalması

4 - timusun degenerasiyası

5 - trofositlərin sayının azalması

A) 1, 2

B) 1, 4

C) 3, 2

D) 3, 4

E) 5, 4

15. Sağlam yaşlı adamlarda ürəkdə hansıl dəyişikliklər baş verir?

1 - əzələ liflərinin kütləsi azalır

2 - əzələ liflərində nüvənin yaxınlığında lipofussinin toplanması ilə bağlı degenerativ dəyişikliklər baş verir

3 - endokard qalınlaşır

4 - endokard nazikləşir

5 - koronar ateroskleroz baş verir

6 - ürəyin aparıcı sistemi qismən kollagenlə əvəz olunur

7 - əzələ liflərinin kütləsi artır

A) 1, 2, 3, 4, 7

B) 1, 2, 4, 5, 6

C) 1, 2, 3, 5, 6

D) 2, 3, 4, 5, 7

E) 3, 4, 5, 6, 7.

16. Qocalıqla bağlı damarlarda baş verən dəyişikliklər haqqında aşağıda deyilənlərdən hansı doğrudur?

A) qocalıqla bağlı arteriyaların elastiki lifləri və saya əzələləri kollagenlə əvəz olunur

B) qocalıqla bağlı kapilyarların elastiki lifləri və saya əzələləri kollagenlə əvəz olunur

C) qocalıqla bağlı venaların elastiki lifləri və saya əzələləri kollagenlə əvəz olunur

D) qocalıqla bağlı limfa damarlarınlın elastiki lifləri və saya əzələləri kollagenlə əvəz olunur

E) qocalıqla bağlı limfa damarlarınlın elastiki lifləri və saya əzələləri birləşdirici toxuma ilə əvəz olunur.

17. Qocalıqla əlaqədar neyromediatorların səviyyəsinin dəyişməsi ilə bağlı baş verən dəyişikliklər hansı variantda düzgün ifadə edilmişdir?

1 - yuxu pozulur

2 - hərəki aktivlik düşür

3 - diqqətin cəmlənməsi zəifləyir

4 - emosional reaksiyalar və sensor hissiyat zəifləyir

5 - endokrin funksiyalar zəifləyir

6 - beyundə DNT - nin miqdarı azalır

7 - beyində reparasion proseslər güclənir

A) 3, 4, 5, 6, 7

B) 2, 3, 4, 5, 6

C) 1, 2, 3, 4, 5

D) 1, 2, 5, 6, 7

E) 2, 3, 4, 6, 7.

18. Qocalıq haqda nəzəriyyələr hansı variantda düzgün verilmişdir?

1 - epiqenetik nəzəriyyəyə görə:

2 - qenetik nəzəriyyəyə görə:

3 - Orqeli nəzəriyyəsinə görə

a - müxtəlif təbiətli zədələyici faktorlar ribonuklein turşusu ( RNT ) molekulunu dəyişir, nəticədə yanlış zülallar sintez olunur və belə səhvlər toplanaraq qocalmaya səbəb olur

b - qocalıq - genetik aparatda proqramlaşdırılmış proses olub, inkişaf proqramının qanunauyğun nəticəsidir. Bu halda ətraf və daxili mühitin faktorları qocalma prosesinin tempinə əhəmiyyətsiz dərəcədə təsir göstərir

c - qocalıq - həyat prosesinin gedişində meydana çıxan və qaçılmaz olan zədələyici təsirlərin nəticəsində orqanizmin - toxuma və hüceyrələrinin strutur dəyişiklikləri nəticəsində dağılmasıdır

A) 1 - a; 2 - b; 3 - c

B) 1 - b; 2 - c; 3 - a

C) 1 - c; 2 - b; 3 - a

D) 1 - c; 2 - a; 3 - b

E) 1 - b; 2 - a; 3 - c

19. Qocalıqla bağlı qaraciyərdə baş verən dəyişikliklər hansı variantda düzgün ifadə edilmişdir?

1 - 40 yaşından sonra qaraciyərin kütləsi və ondan keçən qanın həcmi azalır

2 - fermentlərinin aktivliyi azalır

3 - parenximası kollagenlə əvəz olunur

4 - dərman preparatlarını parçalamaq qabiliyyəti aşağı düşür

5 - fermentlərinin induksiyası güclənir

A) 1, 2, 5

B) 1, 2, 3

C) 1, 2, 4

D) 2, 3, 4

E) 2, 3, 5.

20. Qocalıqla bağlı görmə orqanında hansı dəyişikliklər baş verir?

1 - billurun elastikliyi azalır

2 - akkomodasiyanın diapozonu iki dioptriyaya qədər artır

3 - akkomodasiyanın diapozonu iki dioptriyaya qədər azalır

4 - buynuz qişanın lipidləri dəyişir

5 - piqment epitelinin degenerasiyası baş verir

6 - piqment epiteli dəyişmir

7 - Brux qişası qialinləşir

8 - akkomodasiyanın diapozonu dəyişmir

9 - Brux qişası kollagenləşir

10 - billurun şəffaflığı azalır

A) 1, 4, 6, 7, 8, 10

B) 1, 2, 4, 5, 9, 10

C) 1, 3, 4, 5, 7, 10

D) 1, 2, 4, 6, 9, 10

E) 1, 4, 5, 8, 9, 10

21. Qocalığın inkişafı üçün xarakter olan xüsusiyyətlər hansı variantda düzgün verilmişdir?

1 - heterotropluq -

2 - heteroxronluq -

3 - heterokinetiklik -

4 - heterokateftenlik -

a - müxtəlif orqanlarda, eyni orqanın müxtəlif strukturlarında qocalma prosesinin müxrəlif cür ifadə olunmasıdır

b - ayrı - ayrı toxuma, orqan və sistemlərin qocalmasının zaman baxımından fərqlənməsidir

c - müxtəlif orqan və toxumalardaqocalıqla baölı dəyişikliklərin müxtəlif sürətlə inkişaf etməsidir

d - qocalan orqanizmdə həyati proseslərin bir qisminin zəifləməsi, digər qisminin isə aktivləşməsi ilə bağlı olan yaş dəyişikliklərinin müxtəlf istiqamətliliyidir

A) 1 - a; 2 - b; 3 - d; 4 - c

B) 1 - b; 2 - a; 3 - c; 4 - d

C) 1 - a; 2 - b; 3 - c; 4 - d

D) 1 - c; 2 - d; 3 - b; 4 - a

E) 1 - d; 2 - c; 3 - a; 4 - b