##book id=354//book name= Fərdi inkişafın biologiyası // ##fk=104//ks=03//fn=354// sumalltest= 307

##num= 7// level= 1// sumtest=15 // name= Hüceyrələrin differensasiyası //

1. Totipotentlik nə deməkdir?

A) somatik hüceyrənin inkişaf edərək tam bir orqanizmə başlanğıc verə bilmək xüsusiyyətidir

B) rüşeym elementinin eyni sonluğa müxtəlif yollarla gedib çıxmasıdır

C) bir rüşeym elementinin digərinə təsir edərək onun inkişaf yolunu dəyişməsidir

D) bir rüşeym elementinin digərinin təsirini qəbul etmək xüsusiyyətidir

E) cinsi hüceyrələrin genetik potensiyasıdır

2. Heyvanların somatik hüceyrələri totipotentlik xüsusiyyətini hansı mərhələdə itirir və bunun səbəbi nədədir?

A) blastula mərhələsində itirir, əsas səbəblərindən biri - somatik hüceyrələrin sitoplazmasında baş verən güclü dəyişikliklərdir

B) qastrulanın son mərhələsində itirir, əsas səbəblərindən biri - somatik hüceyrələrin sitoplazmasında baş verən güclü dəyişikliklərdir

C) blastula mərhələsində itirir, əsas səbəblərindən biri - somatik hüceyrələrin nüvəsinin potensiyasını itirməsidir

D) qastrula mərhələsində itirir, əsas səbəblərindən biri - somatik hüceyrələrin nüvəsinin potensiyasını itirməsidir

E) qastrula mərhələsindən sonra itirir, əsas səbəblərindən biri - somatik hüceyrələrin nüvəsinin potensiyasını itirməsidir

3. Hüceyrənin epiqenotipi nəyi nəzərdə tutur?

A) differensasiya zamanı fenotipik dəyişiklikləri müəyyən edən genetik faktorların cəminı

B) differensasiya zamanı fenotipik dəyişiklikləri müəyyən edən postgenetik faktorların cəminı

C) hüceyrədaxili skeletdə və membranda baş verən konfomasion , fiziki - kimyəvi və bioloji xüsusiyyətlərin cəmini

D) differensasiya olunmuş hüceyrələrin zülal spektrini

E) differensasiya olunmuş hüceyrələrin genotipində əmələ gəlmiş fəza dəyişikliklərinin cəmini nəzərdə tutur.

4. Somatik hüceyrələrin nüvələrinin ilkin potensiyasının saxlanması problemi hansı təcrübələrdə öyrənilmişdir?

A) adi və darağlı tritonla təcrübədə

B) somatik hüceyrələrin nüvələrinin yumurta hüceyrənin sitoplazmasına - ooplazmaya köçürülməsi təcrübələrində

C) somatik hüceyrələrin nüvələrinin yumurta hüceyrəyə yeridilməsi təcrübələrində

D) somatik hüceyrələrin nüvələrinin kənar edilməsi təcrübələrində

E) somatik hüceyrələrə əlavə nüvə yeridilməsi təcrübələrində

5. Doğru ifadələr hansı variantda verilmişdir?

1 - determinasiya

2 - induksiya

3 - embrional tənzim

4 - kompetensiya

5 - rüşeym elementlərinin potensiyası

a - bir rüşeym elementi digərinə determinə edici təsir göstərə bilər

b - bir rüşeym elementinin digərinin induksiya edici təsirini qəbul etmək xüsusiyyətidir

c - rüşeym elementinin gələcək inkişaf yolunun müəyyən olunmasıdır

d - süni və ya təbii yolla pozulmadan sonra rüşeymin gələcək inkişaf yolunun bərpa edilməsidir

e - rüşeym elementlərinin maksimal imkanlarıdır, yəni onların həyata keçirə biləcək inkişaf istiqamətləridir

A) 1 - b 2 - c 3 - d 4 - e 5 - b

B) 1 - a 2 - b 3 - c 4 - d 5 - e

C) 1 - c 2 - a 3 - d 4 - b 5 - e

D) 1 - d 2 - e 3 - c 4 - a 5 - b

E) 1 - e 2 - d 3 - e 4 - c 5 - a

6. Genlərin sayı, quruluşu və genomdakı yeri bütün differensasiya etmiş hüceyrələrdə ziqotda olduğu kimi saxlandığı halda müxtəlif hüceyrələrdə fenotipik fərqlərin əmələ gəlməsi nə ilə bağlıdır?

A) genlərin müxtəlif hüceyrələrdə translyasiyasının müxtəlıfliyi ilə

B) genlərin quruluş dəyişiklikləri ilə

C) genlərin müxtəlif hüceyrələrdə differensasiya olunmuş fəaliyyəti ilə

D) sintez olunan zülal spektrinin müxtəllifliyi ilə

E) hüceyrədaxili strukturların fəza, fiziki - kimyəvi və bioloji xüsusiyyətlərinin müxtəlifliyi ilə.

7. Hüceyrə differensasiyasının hansı mexanizmləri ayırd edilir?

1 - molekulyar - genetik

2 - molekulyar - hüceyrə

3 - molekulyar

4 - toxuma səviyyəsi

5 - hüceyrə - toxuma səviyyəsi

6 - toxuma - orqan səviyyəsi

7 - orqan - orqanizm səviyyəsi

A) 3, 4

B) 2, 6

C) 1, 5

D) 4, 6

E) 6, 7

8. Euxromatinləşmənin mahiyyəti aşağıdakı variantlardan hansında düzgün ifadə edilmişdir?

A) genlərin xromosomların uyğun sahələrinin despirallaşması ilə təzahür edən aktivləşməsidir

B) genlərin xromosomların uyğun sahələrinin spirallaşması ilə təzahür edən aktivləşməsidir

C) genlərin inaktivləşməsi prosesi olub, xromosomların uyğun sahələrinin despirallaşması ilə təzahür edir

D) genlərin inaktivləşməsi prosesi olub, xromosomların uyğun sahələrinin spirallaşması ilə təzahür edir

E) heteroxromatinləşməyə əks proses olub, xromomerlərin despirallaşmasından ibarətdir.

9. Differensasiya prosesləri hüceyrənin bölünmə tsiklinin hansı dövrlərində gedir və differensasiya bitdikdə hüceyrə hansı dövrdə qalır?

A) differensasiya prosesləri bölünmələr arasındakı dövrdə , əsasən G₁ fazasında gedir və differensasiya bitdikdə hüceyrə G1 fazasında qalır

B) differensasiya prosesləri bölünmələr arasındakı dövrdə , əsasən S fazasında gedir və differensasiya bitdikdə hüceyrə G1 fazasında qalır

C) differensasiya prosesləri əsasən bölünmə dövründə - S fazasında gedir və differensasiya bitdikdə hüceyrə S fazasında qalır

D) differensasiya prosesləri əsasən bölünmə dövründə - G₂ fazasında gedir və differensasiya bitdikdə hüceyrə G2 fazasında qalır

E) differensasiya prosesləri bölünmələr arasındakı dövrdə , əsasən G₂ fazasında gedir və differensasiya bitdikdə hüceyrə S fazasında qalır

10. Differensasiya etmiş hüceyrələrin zülal dəstindəki fərqlər hansı xüsusiyyətləri ilə müəyyən olunur?

1 - dar ixtisaslaşmış zülal fraksiyası ilə

2 - ümumi xüsysiyyətli zülalların miqdarı ilə

3 - eyni fermentin izoferment formaları ilə

4 - ümumi tipli zülalların tərkibi ilə

5 - ümumi tipli zülalların amin turşu tərkibi ilə

A) 3, 4, 5

B) 2, 3

C) 1, 2, 3

D) 1, 5

E) 1, 3, 5

11. Düzgün ifadələr hansı variantda verilmişdir?

1 - dedifferensasiya

2 - maliqinizasiya

3 - transdifferensasiya

a - hüceyrələr normada malik olduqları əlamət və xüsusiyyətləri itirərək, nəzarətdən çıxır və sürətlə çoxalmağa başlayırlar

b - hüceyrə differensasiyanın gedişində qazanılmış əlamətlərini itirərək yeni differensasiya olunmuş vəziyyətə keçir

c - əvvəlcə differensasiyanın gedişində qazanılmış əlamətlərin itirilməsi və yeni şəraitə cavab verən əlamət və fizioloji xüsusiyyətlərin qazanılması

A) 1 - c 2 - b 3 - a

B) 1 - a 2 - b 3 - c

C) 1 - b 2 - c 3 - a

D) 1 - c 2 - a 3 - b

E) 1 - a 2 - c 3 – b

12. Hüceyrə differensasiyası nəyə əsaslanır:

1 - hüceyrələrdə sintez olunan bioloji aktiv maddələrin kimyəvi tərkibinə əsaslanır

2 - aktiv genlərin spektrində fərqlərin əmələ gəlməsinə əsaslanır.

3 - hüceyrələrin morfoloji xüsusiyyətlərindəki fərqlərə əsaslanır

4 - hüceyrələrdə olan ümumi tipli zülalların miqdarına əasalanır

5 - hüceyrələrdəki genlərin tərkibindəki fərqlərə əsaslanır

6 - genlərin funksional aktivliyinə əsaslanır

A) 3, 5

B) 1, 5

C) 2, 6

D) 4, 5

E) 2, 5

13. İri xromosomları olan eykoriotlarda genlərin funksional aktivliyindəki fərqlər haqda xromosomların uyğun sahələrinin hansı xarakter morfoloji əlamətlərinə görə mülahizə yürütmək olar?

1 - xromomsomlarda euxromatin və izoxromatinin yerləşməsinə görə

2 - puffinqlərə görə

3 - heteroxromatinə görə

4 - euxromatindəki fərqlərə görə

5 - xromosomlardakı ayrı - ayrı xromomerlıərin despirallaşma xüsusiyyətlərinə görə

6 - xromomsomlarda puffinqlərin yerləşmə xarakterinə görə

7 - xromatinin sıxlığındakı fərqlərə görə

A) 5, 6

B) 1, 2

C) 3, 4

D) 2, 7

E) 1, 6

14. Sıxlığına görə xromatinin hansı tipləri vardır ?

1 - heteroxromatin

2 - euxromatin

3 - izoxromatin

4 - mezoxromatin

A) 1, 4

B) 1, 3

C) 1, 2

D) 2, 3

E) 2, 4

15. C. Qerdonun nüvələrin potensiyasına dair təcrübələri haqda aşağıda deyilənlərdən hansı doğrudur?

A) nüvəsi kənar edilmiş yumurta hüceyrəyə ilkin embrionun hüceyrələinin nüvəsini yeritdikdə normal fərd inkişaf edə bilər, daha gec mərhələdə olan rüşeymlərin hüceyrələrinin nüvələrini köçürdükdə isə inkişaf ilkin mərhələlərdə dayanır

B) nüvəsi kənar edilmiş yumurta hüceyrəyə ilkin embrionun və ya daha gec mərhələdə olan rüşeymlərin hüceyrələrinin nüvələrini köçürdükdə inkişaf ilkin mərhələlərdə dayanır

C) nüvəsi kənar edilmiş yumurta hüceyrəyə ilkin embrionun və ya daha gec mərhələdə olan rüşeymlərin hüceyrələrinin nüvələrini köçürdükdə normal fərd inkişaf edə bilər

D) nüvəsi kənar edilmiş yumurta hüceyrəyə ilkin embrionun - blastulanın və qastrulanın nüvələrini köçürdükdə inkişaf gedir, lakin anomaliyalarla zəngin olan fərdlər əmələ gəlir.

E) nüvəsi kənar edilmiş yumurta hüceyrəyə gastrulanın sonunda olan embrionun - hücyrələrinin nüvələrini köçürdükdə inkişaf gedir, lakin ölçücə daha kiçik olan fərdlər əmələ gəlir