Bu Muhalefet Şerhi 15 Temmuz Hain Darbe Girişimi Sırasında Şehit Düşen Yurttaşlarımızın Aziz Hatıralarına ve Gazilerimize Adanmıştır

Kariyer Mesleklerde Yapılan AKP Tahribatı

Fetullah Gülen Cemaati yanında diğer tarikat ve cemaatlerin ve bir tür tarikat ve cemaatler koalisyonu olan AKP İktidarlarının temel hedefi, devletin emniyet, askeriye, mülkiye ve adliye ile kamu idarelerinin üst yönetim, denetim ve uzmanlık kadrolarını ele geçirerek Türkiye Cumhuriyetini kuruluş felsefesinden ve Anayasal niteliklerinden koparmıştır.

1. Hakim ve Savcı Sınavları

Hakim ve savcı adaylığı sınavları hakkında, 1983’de yürürlüğe giren 2802 sayılı Hakim ve Savcılar Kanununda bir düzenleme yapılmamış, konunun yönetmelikle düzenlenmesi kuralı benimsenmişti. Adli ve İdari Yargıda Hakim ve Savcı Adaylığı Yazılı Sınav, Mülakat ve Atama Yönetmeliğinin¹⁸ 21. maddesinde, yazılı sınavda yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan alanların mülakata çağırılacağı ve mülakatta başarılı olanların atanacağı kurallaştırılmıştı.

Bu kural AKP iktidarlarına kadar bir sorun yaratmadı. Çünkü, yazılı sınavda yetmiş puanın üzerinde not alanlar, aşağı yukarı atama yapılacak kadroya karşılık geliyor ya da en fazla yüzde elli fazlası oluyordu. Ancak, iktidara AKP’nin gelmesiyle birlikte yetmiş puanın üzerinde not alanlar birden atama yapılacak kadronun dört-beş kat fazlasına çıkmaya başladı. Örneğin, 100 kadro için 15.10.2006 tarihinde yapılan idari yargı hakim adaylığı yazılı sınavında 482 kişi yetmiş puanın üzerinde not aldı. Bunun temelinde ise adayların yüksek başarısı değil, eğitim kurumlarının yeterliliği sınıf içinde ölçmek için kullandıkları “standart sapma” yöntemini, AKP iktidarının bir yarışma ve yeterlilik sınavı olan hakim savcılık sınavına taşıma kurnazlığı yatmıştı. Artık adaylar aldıkları ham puanlara göre değerlendirilmiyor; en yüksek ham puan alana yüz tam not, en az ham puan alana sıfır not verilerek, adayların ham puanları, belirlenen bir sapma oranında standart sapma yöntemiyle yeniden belirleniyordu. Bu da doğal olarak yetmiş puandan fazla not alan adayların, bir anda atama yapılacak kadronun dört-beş katına fırlamasıyla sonuçlanıyordu.

İkinci sorun mülakat komisyonlarının kazanmasını istemedikleri adaylara mülakatlarda ilginç sorular sormasıyla baş gösterdi. Medyaya da yansıdığı üzere, yazılı sınavı kazananlardan bazılarına mülakat komisyonları, “Van’daki Nemrut Dağı’nın oluşumu nasıldır?”, “Gılgamış Destanında adı geçen illerimiz hangileridir?, “Bilgisayarlarda kaç çeşit virüs vardır?”, “Laptop bilgisayarların batarya çeşitleri nelerdir?”, “Tokat ilinin yetiştirdiği önemli şahsiyetler kimlerdir?” , “Pritzker Mimarlık Ödülü’nü kazanan ilk kadın mimar kimdir?”, “Elma fidanlarının dikim aralığı ne olmalıdır?” gibi hakim-savcılık mesleğiyle ilgisi olmayan ve genel kültürle de bağlantısı kurulamayan sorular sormaya başlamışlardı.

Açılan bir davanın Danıştay İDDK’na taşınmasıyla birlikte İDDK, 29.03.2007 günlü 234 YD sayılı kararıyla, mülakata çağırılma oranının liyakat ve başarı ölçüsünde belirlenmesi gerektiği, sınavın yetmiş puanı aşan herkesin mülakata çağırılacağı bir yeterlik sınavı değil, Yasa’da düzenlendiği üzere yarışma sınavı olduğu, mülakata çağırılacak kişi sayısının yazılı sınavın nesnel sonuçlarını ortadan kaldırmayacak oranda olması gerekeceği, bu nedenlerle yetmiş puanı aşmak koşuluyla ancak sınırlı sayıda ve başarılı adayların mülakata çağırılması gerektiği gerekçesiyle Yönetmeliğin 21. maddesinin yürütmesini durdurdu.

Bu karar üzerine Adalet Bakanlığı’nın yapmak zorunda kaldığı değişiklikle Yönetmeliğin 21. maddesi, “Yazılı sınavda yüz tam puan üzerinden asgari yetmiş puanın altına düşülmemek kaydıyla en yüksek puan alandan başlamak üzere, sınav ilanında belirtilen kadro sayısının %50 fazlası mülakata çağırılır.” şeklinde değiştirildi.¹⁹

AKP’nin 22 Temmuz 2007 seçimlerinde %46,58 oy alarak iktidara yerleşmesi sonrasında ise ilk yaptığı, Aralık 2007’de Hakimler ve Savcılar Kanununda yapılan değişiklikle, mülakata çağrılacak aday sayısını, atama yapılacak kadronun %50 fazlasından, bir katı fazlasına çıkarmak oldu.²⁰ Ayrıca, mülakatta %50 ağırlığı bulunan “Alan Bilgisi” mülakat konuları arasından çıkarıldı ve hakimlik ve savcılık mesleğinin gerekleriyle ilgisi kurulamayan ve mülakat komisyonları tarafından ölçülebilirliği de bulunmayan kayırmacılığa sonuna kadar açık bir mülakat sistemi getirildi. Mülakata çağrılacak aday sayısının, atama yapılacak kadronun %50 fazlasından bir katı fazlasına çıkarılması, mülakatlarda adaylara hakim ve savcılık mesleğiyle ilgisi bulunmayan ve genel kültür seviyesinin ölçülmesiyle de bağdaştırılamayan abuk-sabuk sorular sorulmasının daha da yoğunlaşmasına yol açtı.

Danıştay, mülakatlara yazılı sınavın nesnel sonuçlarını ortadan kaldıracak miktarlarda aday çağırılması, mülakatlarda adaylara mesleğin gerekleriyle ilgisi bulunmayan sorular sorulması, adaylara sorulacak soruların ve cevaplarının mülakat komisyonlarınca önceden hazırlanmaması, yargısal denetimin yapılabilmesi için adaylara sorulan soruların, adayların verdiği yanıtların ve komisyonun verdiği notların tutanağa bağlanmaması, mülakatın sesli ve görüntülü kayıt yapılmak suretiyle gerçekleştirilmemesi ve nihayetinde adayların mülakatlarda neden başarısız olduklarını ortaya koyacak nesnel kanıtların idarelerce ortaya konulamaması nedenleriyle hakim ve savcılık yanında kaymakamlık ve Sayıştay denetçiliği sınavlarının da yürütmesinin durdurulmasına ve iptaline karar vermeye başladı.²¹ Ancak, AKP İktidarı yargı kararlarının gereğini yerine getirmek yerine daha üst hukuk normu olan yasal düzenlemelerle yargı kararlarını etkisiz kılma yolunu seçti.

12 Eylül 2010 Anayasa referandumu, Türkiye tarihinde her açıdan bir dönüm noktalarından bir tanesidir. Referandum sonrasında yüksek yargı AKP ve cemaat tarafından şekillendirilmesi sürecinin yolu açılmıştır. Devlet olan AKP iktidarı, Ağustos 2011’de hakim ve savcılık mesleğinde mülakata çağırılacak aday sayısını bir katı fazlasından iki katı fazlasına çıkardı ve böylece bir hakim-savcı kadrosu için üç aday arasında yapılan mülakatla hakim ve savcı atamaya başladı²².

2.