Bu Muhalefet Şerhi 15 Temmuz Hain Darbe Girişimi Sırasında Şehit Düşen Yurttaşlarımızın Aziz Hatıralarına ve Gazilerimize Adanmıştır

Diğer Kariyer Meslekler (Müfettişlik, Denetçilik, Uzmanlık Vb.)

2010 referandumu sonrasında AKP İktidarı, devlet olduğundan kamu bürokrasisinde geçmişin tüm izlerini silmek ve bürokrasiyi hallaç pamuğu gibi atarak her alanda kadrolaşmak için Parlamentonun da açık olduğu bir dönemde, Kanun Hükmünde Kararname (KHK) çıkarmak amacıyla Nisan 2011’de bir “Yetki Kanunu” çıkardı.³¹ Bu yetki kanununa dayanarak da ardı ardına tam 35 tane KHK yasalaştırdı.

Yürürlüğe sokulan 35 KHK ile bakanlıklar ve bağlı kuruluşlarındaki asıl görevi yolsuzluk ve usulsüzlükleri incelemek ve soruşturmak olan teftiş kurulları kapatıldı; yerlerine kamu idarelerine asıl olarak rehberlik hizmeti vermek üzere denetim ve rehberlik başkanlıkları kuruldu. Buralarda istihdam edilecek müfettiş ve denetçilerin sınavlarının ise yönetmeliklerinde düzenlenmesi kurallaştırıldı.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı Yönetmeliğinin³² 23. maddesine göre, sözlüye yazılı sınavda en az 70 puan almak koşuluyla atama yapılacak kadronun dört katı aday çağrılacak ve sözlüde sesli veya görüntülü kayıt yapılmayacaktır. 6223 sayılı Yetki Kanununa göre çıkarılan KHK’ler ile düzenlenen bakanlıklar ile bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarına ilişkin çıkarılan yönetmeliklerde müfettiş/denetçi yardımcılığı sınavlarında, sözlüye/mülakata çağrılacak aday sayısı, yazılı sınavda 70 puan almak koşuluyla atama yapılacak kadro sayısının dört katından az olanı yok. Bilim Sanayi ve Teknoloji Müfettiş yardımcılığında sözlüye çağrılacak aday sayısı, yazılı sınavda 70 puan almak koşuluyla atama yapılacak kadronun beş katı. Bazı müfettişliklerde/denetçiliklerde ise sadece yazılı sınavdan yetmiş almak koşulu var ki, buna göre yetmiş puan alanlar atama yapılacak kadronun örneğin on katı ise tamamı sözlüye/mülakata çağırılacaklar.

Uzmanlıklar ise 666 sayılı KHK’de düzenlendi. 35 adet KHK’dan biri olan 666 sayılı KHK’nın 3. Maddesiyle, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ek 41. madde eklendi. Maddeye göre, Başbakanlık dahil tüm bakanlık, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarına ait uzman yardımcılıklarının³³ giriş sınavları, KPSS sonuçlarına göre, yazılı ve sözlü veya sadece sözlü sınavdan oluşacak, sınav yazılı ve sözlü yapılacaksa yazılıya çağrılacak aday sayısı atama yapılacak kadronun yirmi katından, sadece sözlü yapılacak ise dört katından fazla olmayacak; yazılı sınav sonucunda yetmiş puandan az olmamak üzere atama yapılacak kadronun dört katına kadar aday sözlüye çağrılacak ve sözlü sınavda sesli veya görsel hiçbir kayıt yapılmayacaktır.

Hakim ve Savcı, Sayıştay Denetçisi, Kaymakam, Müfettiş, Denetçi ve Uzman yardımcılıklarının tamamının mülakatının/sözlüsünün ise aşağıdaki kriterlere göre yapılması öngörülmüştür.

Mülakatta/sözlüde, adayın;

Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,

Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu,

Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,

Genel yetenek ve genel kültürü,

Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,

yönlerinden her biri için yirmişer puan üzerinden değerlendirilip, ayrı ayrı puan verilmek suretiyle gerçekleştirilecek ve bunun dışında mülakat/sözlü ile ilgili sesli veya görüntülü herhangi bir kayıt sistemi kullanılmayacaktır.

CHP, bu düzenlemelerin tamamını iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine taşımıştır. 2010 Referandumu sonrasının Anayasa Mahkemesi ise hiç birini iptal etmemiştir. Raporun ekinde Hakim ve Savcı adaylığı sınavında mülakata çağırılacakları atanacak kadronun bir katından iki katına çıkaran düzenlemenin iptali için CHP’nin hazırladığı dilekçenin “Gerekçe” kısmı ile Anayasa Mahkemesinin “Gerekçeli Kararına” yer verilmiştir.

6. Üst Düzey Yönetici Atamaları

Vali, büyükelçi, daimi temsilci, diyanet işleri başkanı, din işleri yüksek kurulu üyeleri bakanlar kurulu kararıyla, özetle il müdürü, bölge müdürü, başmüdür, kaymakam, vali yardımcısı, il emniyet müdürü, bakanlık müşaviri, hukuk müşaviri, bakanlık müfettişleri, genel müdür yardımcısı ve üstü görevler (genel müdür, başkan, müsteşar yardımcısı ve müsteşar) üçlü kararnameyle atanırlar ve her iki tür atamada da Cumhurbaşkanının onayı gerekir. AKP iktidarı, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’i, “Bürokrat atamalarını veto ediyor, Hükümetimizin başarısını engelliyor.” şeklinde eleştiri yağmuruna tutmuştu. “Memurlar net” isimli internet sitesinin 30 Mart 2007 tarihli haberine göre, Sezer, atamalara ilişkin 194 Bakanlar Kurulu kararından 169’unu onaylamış, 22’sini iade etmiş, 3’ünü Hükümet geri çekmiş; 6 bin 150 müşterek kararnameden ise 5 bin 344’ünü onaylamış, 729’unu iade etmişti.³⁴ Sezer, bu kişilerin atama kararnamelerini, kişileri tanıdığından veya bunlara karşı husumeti olduğundan değil, MİT tarafından gönderilen arşiv incelemelerindeki istihbari bilgiler nedeniyle onaylamamıştı. AKP İktidarı ise Sezer’in haklarında MİT raporu olduğu için atama kararnamelerini onaylamadığı bu kişileri, aynı kadrolara vekaleten görevlendirdi. Abdullah Gül’ün 28 Ağustos 2007’de Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmasıyla birlikte bunların tamamına yakını aynı görevlere asaleten atandılar ve 15 Temmuz 2016’dan sonra ise bunların yine tamamına yakını görevlerinden ihraç edildiler.

Kamu görevlilerinin görevlerinden, atanmalarındaki usule göre alınmaları temel bir kamu hukuku ilkesidir. 12 Eylül Cunta yönetimi dahi kamu görevlilerinin nakil ve görevden alınmalarının, atanmalarındaki usule göre yapılacağı ilkesini, 1981 yılında çıkardığı 2451 sayılı Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanun’un 2. maddesiyle, yasa kuralı haline getirmiştir. Siyasi iktidarların, zaman zaman (özelleştirme, kurumu kapatma vb) zorunluluktan sınırlı sayıdaki kişiler için, bu kurala aykırı olarak yaptıkları yasal düzenlemelerin tamamını, Anayasa Mahkemesi istisnasız iptal etmiştir. AKP Hükümeti ise 6223 sayılı Yetki Kanununa dayanarak 2011’de çıkardığı 35 adet KHK ile şube müdüründen müsteşarına varana kadar 5 binin üzerindeki yöneticiyi topluca görevlerinden almış; boşalan kadroları iktidar ortağı olduğu tarikat ve cemaatler arasında paylaştırmıştır. Görevden aldıkları arasında, görevde yükselme sınavını kazanarak “okul müdürü”, “şube müdürü”, “müdür” gibi görevde yükselme sınavına tabi kadrolara atanmış olanlar da yer almıştır. Bunların yerine görevde yükselme sınavına tabi olmadan atama yapılabileceğini yasalaştırmış ve sınava girmemiş ya da girse de kazanamamış olanları bu görevlere atamıştır. CHP, Anayasa Mahkemesinin geçmiş kararlarını da göz önüne alarak hak, hukuk ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayan ve Anayasaya aykırı olan bu düzenlemelerin hepsi için iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine dava açmış; ancak, 2010 Referandumu sonrasının Anayasa Mahkemesi, hiç birini iptal etmemiştir.

Fetullah Gülen Cemaati ile AKP arasında koalisyon ortaklığından kavgaya varan ayrışmanın temelinde yatan nedenlerden biri de görevden almalarla boşaltılan 5 bine yakın kadronun paylaşımındaki anlaşmazlık olmuştur.

7.