Çalışmanın Amacı

GİRİŞ

Dünya ekonomisinde giderek büyüyen, sürekli gelişen ve değişen yapısı ile turizm günümüzün en dinamik sektörlerinden biri haline gelmiştir. Ülkeler, dünya genelinde giderek artan turizm gelirlerinden, ekonomilerine daha fazla pay alabilmek için, turizm sektörünün geliştirilmesine ve talep yaratmaya yönelik politikalar uygulamaktadırlar. Turistik ürün çeşitlendirmesi, turistik talebi arttırmak için uygulanan bu politikalardan biridir.

Kıyı turizmi dışındaki diğer turizm şekillerine olan talebin giderek artması, ülkeleri, turistik ürünlerini çeşitlendirmeye yöneltmiştir. Bu ülkelerden biri olan Türkiye, zengin bir turizm potansiyeline sahip olması nedeniyle, turistik ürün çeşitlendirmesi konusunda oldukça şanslıdır. Özellikle, köklü bir geçmişe sahip olan topraklarında yatan kültürel mirası ve bu miras birikiminin yansıması olan yaşayan kültüründeki çeşitlilik ve zenginlik, Türkiye’yi kültür turizmi açısından son derece cazip bir çekimyeri haline getirmektedir.

Türkiye’de kültürel açıdan turizm potansiyeli yüksek olan birçok turizm mahalli, günümüzde bu potansiyelini değerlendirememekte ve ekonomik açıdan ciddi bir kayıpla karşı karşıya kalmaktadır. Bu turizm mahallerinden biri de, Aydın ilinin Karacasu ilçesine bağlı Geyre Beldesi’dir. Hemen yanındaki Aphrodisias antik kentinin her yıl çok sayıda ziyaretçiyi ağırlamasına rağmen, bu talebin Geyre’ye ekonomik ve sosyal yönden hemen hemen hiçbir katkısı olmamaktadır.

Ulusal ve yerel yönetimlerin, özel sektörün, yerel halkın ve eğitim kurumlarının bu yörenin sosyo-ekonomik gelişimi için işbirliği yapması gerekmektedir. Bu işbirliği sağlandığı takdirde, Geyre ve çevresi bir kültür turizmi çekimyeri olabilecek hem bölge, hem ülke ekonomisine önemli katkılar yapabilecektir.

Çalışmanın Amacı

Bu çalışmanın amacı, turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında, ülke turizmine önemli katkılar yapabilecek olan kültür turizminin önemini belirlemek ve önemli bir kültürel potansiyele sahip olan Geyre’nin değerlendirilemeyen bu potansiyelinden nasıl yararlanabileceğini belirlemektir. Bu amaçla şu sorular cevaplandırılmaya çalışılmıştır:

1. 
   Turistik ürün ve turistik ürün çeşitlendirmesi nedir? Turistik ürün çeşitlendirilme politikasının uygulanabilmesi, nasıl bir süreç gerektirir?
   
2. 
   Kültür turizminin turistik ürün çeşitlendirmesi kapsamında ülkeler için önemi nedir? Kültür turistlerinin özellikleri nelerdir? Hangi varlık ya da hizmetler kültür turizmi kapsamında değerlendirilmelidir?
   
3. 
   Kültür turizminin yerli halk üzerindeki etkileri nelerdir? Bu etkiler, turizm politikasının oluşum sürecinde nasıl değerlendirilmelidir?
   
4. 
   Türkiye ve diğer ülkelerde kültür turizmi uygulamaları ne boyuttadır?
   
5. 
   Geyre’nin kültür turizmi potansiyeli nedir? Bu potansiyel günümüzde ne ölçüde değerlendirilmektedir? Eğer yeterince değerlendirilemiyorsa, nedenleri nelerdir? Bu bağlamda ne tür çalışmalar yapılmalıdır?
   

Çalışmanın Önemi

Turistik ürün çeşitlendirmesi, dikkatle planlanması gereken bir politikadır. Çünkü, çekim unsuru olan kaynağın, uzun sürelerle kendine yönelik talep yaratabilmesi gerekir. Bu çalışmanın, özel sektör, devlet ve yerel halk açısından planlama sürecinin önemini vurgulayacağı düşünülmektedir. Ayrıca kültür turizmine açılmamış, ancak bu yönden yüksek bir turizm potansiyeline sahip yerleşimlerin ülke ve bölge ekonomisine sağlayacağı katkı vurgulanarak, özel sektör ve devletin bu alana yatırım yapmasının gerekliliği üzerinde durulacaktır.

Türkiye’nin zengin kültür mozaiği ile dünya turizmi için vazgeçilmez oluşunun bilincine varması ve bu bilinç çerçevesinde kültürel varlıklarını koruma-kullanma dengesini oluşturması gerekmektedir. Bu çalışmanın, bu bilincin oluşması konusunda yardımcı olacağı, ayrıca bu alanda yapılmış olan akademik çalışmaların eksikliği gözönünde bulundurulduğunda, bu boşluğu dolduracağı düşünülmektedir.

Çalışmanın Kapsamı

Çalışma, turistik ürün çeşitlendirme politikalarından kültür turizmi ile sınırlandırılmıştır. Bunun nedeni, özellikle Türkiye’de, nispeten yeni bir turizm şekli olan kültür turizmi üzerine yapılmış çok fazla akademik çalışma olmaması ve kültür turizminin geniş bir konu olmasıdır.

Çalışma, kültür turizmi kapsamında Türkiye ve bazı ülkelerdeki uygulamalara kısaca yer vermekle birlikte, genel olarak Geyre ve Aphrodisias ile sınırlandırılmıştır. Bunun nedeni, Aphrodisias gibi bir antik kentin yanında olmasına rağmen Geyre’de hiçbir turizm hareketinin olmaması, ancak yüksek kültür turizmi potansiyeline sahip olması nedeniyle bu çalışmanın amacına uygun bir yerleşim yeri olmasıdır.

Çalışmanın ilk bölümünde turistik ürün ve turistik ürün çeşitlendirmesi kavramlarına genel bir yaklaşım yapılarak, turistik ürün çeşitlendirme politikalarının oluşturulma süreci üzerinde durulmuş ve bu politikalara örnekler verilmiştir.

Çalışmanın ikinci bölümünde, kültür ve kültür turizmi kavramları incelenmiş, kültürel varlıkların kapsamı ve kültür turistlerinin özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Kültür turistlerinin yaşayan kültürü tanımak, onlarla bir arada olmak istemeleri gözönüne alındığında, bu durumda yerli halkın soyutlanması mümkün değildir. Bu nedenle çalışmada, kültür turizminin yerli halk üzerinde yaratabileceği etkilere de yer verilmiştir. İkinci bölümün son kısmında, dünyada ve Türkiye’de kültür turizmi uygulamalarından örnekler verilmiştir.

Çalışmanın üçüncü bölümü, Geyre’de kültür turizmi hareketlerinin başlatılması ve geliştirilmesi için yapılması gereken çalışmaları belirlemeye yöneliktir. Bu amaçla Geyre’nin coğrafi konumu, sosyo-ekonomik koşulları ve turizm potansiyeli belirlenerek, bu potansiyelin değerlendirilmesine yönelik önerilerde bulunulacaktır. Ayrıca bu önerilerin gerçekleştirilmesi durumunda, seyahat acentaları ve tur operatörlerinin uygulayabileceği tur örnekleri geliştirilmiştir.

Materyal ve Metod

Çalışma, tarama modeliyle yapılmış betimsel bir çalışmadır. Veri toplama amacıyla literatür taraması ve görüşme tekniklerinden yararlanılmıştır. Literatür taramasında, kitap, tez, süreli yayın ve internet ortamından veri toplanmıştır. Ayrıca, yarı yapılandırılmış bireysel görüşmeler yapılarak elde edilen veriler, üçüncü bölümde değerlendirilmiştir. Bu görüşmelerden “Aphrodisias Örenyeri ve Müzesi Ziyaretçi Sayıları” konulu olan ilki, Aydın İl Kültür Müdürü Özgen Karaca ile, “Geyre ve Çevresinde Turistik Potansiyel” konulu diğer görüşmeler ise, Karacasu Kaymakamı İlhan Karakoyun, Geyre Belediye Başkanı Hasan Dinç, Karacasu Meslek Yüksekokulu Müdürü Yrd. Doç. Dr. Aziz Bostan ve Karacasu Geliştirme ve Eğitim Vakfı üyesi Hüseyin Kuruüzüm ile yapılmıştır.

1.