Çevre ceza hukuku ders notlari

1. 1. Atık veya Artıkların Toprağa, Suya ve Havaya Kasten Verilmesi Suçu (TCK mad. 181/1)

a) Suçun maddi unsurları

i) Suçun konusu: Bu suçun konusunu oluşturan çevre kavramı, çevre kanunun 2. maddesinde Canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortam olarak tanımlanmıştır. Atık kavramı ise, herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü madde olarak tanımlanmıştır. Bu düzenlemede kullanılan hava, su ve toprak kavramlarının geniş yorumlanması gerekmektedir. Örneğin, su kavramının kapsamına yalnızca akarsuların ve göllerin değil, aynı zamanda denizlerin ve yer altı sularının da alınması gerekmektedir.

ii) Fiil: Fiil, atık veya artıkların toprağa, suya ve havaya verilmesinden ibarettir. Verme, atık veya artığın toprağa, suya veya havaya temas etmesini sağlayan her türlü eylem olarak geniş yorumlanmalıdır. Dolayısıyla toprak, hava veya su ile atık veya artığın temas edebileceği şekilde bırakma, atma, salıverme, gömme gibi her türlü eylem “verme” fiilinin kapsamı içindedir. Ancak atık veya artıkların toprağa, suya ve havaya verilmesi fiilinin suç oluşturması için eylemin ilgili kanunlarda belirlenen teknik usullere aykırı olması ve çevreye zarar verecek şekilde gerçekleşmesi gerekir. Öğreti ve uygulamada genel kabul gören yaklaşıma göre, eylemin tanımında ortaya çıkması gerekli bir neticeye yer verilmemiş olması nedeniyle burada bir (somut) tehlike suçu söz konusudur.

Atık veya artıkların ilgili kanunlarla belirlenen teknik usullere uygun olarak doğal ortama bırakılması halinde hukuka aykırı bir eylem olmayacağı için, çevrenin kasten kirletilmesi suçundan söz edilemez.

iii) Fail: TCK’nın 181 ve 182. maddelerinde tarif edilen çevrenin atık ve artıklarla kirletilmesi suçlarında fail bakımından belli bir sıfat veya nitelik aramamaktadır. Bu suçların faili herkes olabilir.

iv) Mağdur: TCK’nın 181 ve 182. maddelerinde düzenlenmiş olan çevrenin kasten veya taksirle kirletilmesi suçlarının mağduru herkes olabilir. Esasen bu suçlar sonucu çevrede meydana gelen kirlenmeden tüm canlılar ve insanlar olumsuz etkilendiğinden toplumu oluşturan herkes, geniş anlamda mağdur edilmektedir,