§ 1.2. Ədədi çoxluqlar. Ədədi çoxluğun növləri.
Gələcəkdə istifadə olunacaq bəzi ədədi çoxluqları qeyd edək:
Orta məktəb kursundan məlumdur ki, həqiqi ədədi koordinat düz xəttinin nöqtələri vasitəsilə ilə göstərmək olar. Ona görə də bütün həqiqi ədədlər çoxluğu ədəd düz xətti, ədədlər isə ədəd düz xəttinin nöqtələri adlanırlar. Ədədi çoxluqlar nəzərdən keçirildikdə çox vaxt onun həndəsi interpretasiyasından istifadə olunur. Gələcəkdə aşağıdakı işarələmələrdən istifadə edəcəyik:
– bütün natural ədədlər çoxluğu;
– bütün tam ədədlər çoxluğu;
– bütün həqiqi ədədlər çoxluğu (ədəd oxu);
– seqment (parça), bərabərsizliyini ödəyən həqiqi ədədlər çoxluğu;
– interval, bərabərsizliyini ödəyən həqiqi ədədlər çoxluğu;
və ya – yarıminterval, müvafiq olaraq , bərabərsizliyini ödəyən həqiqi ədədlər çoxluğu;
və yaxud və yaxud və yaxud – yarım düz xətt, müvafiq olaraq , , , bərabərsizliyini ödəyən həqiqi ədədlər çoxluğu;
c nöqtəsinin ətrafı – c nöqtəsini daxilində saxlayan ixtiyari interval;
c nöqtəsinin - ətrafı – intervalı, harada ki, .
Riyazi mühakimələrdə tez-tez “elə element var ki” və “ixtiyari element” ifadələrinə rast gəlinir. “Elə element var ki” sözü əvəzində simvolundan, “ixtiyari” sözü əvəzində simvolundan istifadə olunur. Bu simvollara məntiqi simvollar deyilir. Məsələn, çoxluqlarının cəmi məntiqi simvollar vasitəsi ilə aşağıdakı kimi yazılır:
.
Tutaq ki, X və Y çoxluqları verilmişdir. və elementlərindən düzəldilmiş iki elementli çoxluğa x və y elementlərinin cütü deyilir və şəklində işarə olunur.
şəklində olan cütə x və y elementlərinin nizamlanmış cütü deyilir. Gələcəkdə cüt dedikdə nizamlanmış cüt başa düşüləcək.
Nizamlanmış , , cütlər çoxluğuna X və Y çoxluqlarının hasili deyilir və kimi işarə olunur.
Dostları ilə paylaş: |
