Ders notlari

12. 
    SINIF
    

TÜRK EDEBİYATI
DERS NOTLARI

I. ÜNİTE: CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI
(1923 – …)
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI’NIN

OLUŞUMU

• 
  Cumhuriyet'in ilk yıllarında ölen bazı sanatçılar dışında Milli Edebiyatçılar, Beş Hececiler ve Bağımsızlar olarak ele aldığımız şair ve yazarlar sanat hayatlarına Cumhu-riyet döneminde de devam etmişlerdir.
  

• 
  1923'ten 1940'a kadar devam eden dönemde Kurtuluş Savaşı'nın yarattığı birliğin, yapılan inkılâp ve reformların etkisiyle sanatçılar, yerli ve halka doğru bir "memleket edebiyatı" anlayışıyla Anadolu'yu ve Anadolu halkını ko-nu edinmişlerdir.
  

• 
  Milleti oluşturan değerler (müzik, edebiyat, mimari, oyun-lar, masallar vb.) farklı yönleriyle edebi metinlerde yer almıştır.
  

• 
  Memleket edebiyatı zevkiyle Batı estetiği sentezlenmeye çalışılmıştır.
  

• 
  Batı kültür ve medeniyeti örnek alınmakla birlikte, Tan-zimat’ta da olduğu gibi, yanlış Batılılaşma eleştiri konusu olmuştur.
  

• 
  Anadolu; doğal güzellikleri, insanı, sosyal hayatı ve folkloruyla edebi eserlere yansımıştır.
  

• 
  1923'ten 1940'a kadar Türk tarihi ve Atatürk'le ilgili konu-lar ağırlık kazanmış, 1940'lı yıllardan sonra ise bireysel duygu ve sorunlar da ele alınmıştır.
  

• 
  Uluslaşmaya verilen önemin bir yansıması olarak "bi-rey"e, "bireysel bilinç"e önem verilmiştir.
  

• 
  Roman, hikâye, tiyatro, deneme gibi Batı'dan alınan düzyazı türlerinde, teknik bakımdan daha olgunlaşmış eserler ortaya konulmuştur.
  

• 
  Cumhuriyet dönemi edebi ürünleri, dil ve zevk bakımın-dan gelenekten ayrılmıştır.
  

• 
  Cumhuriyet dönemi eserlerinde öz Türkçecilik anlayışı-nın da etkisiyle genel olarak açık ve anlaşılır bir dil kul-lanılmıştır.
  

• 
  Dünyaya açılma ve çağdaşlaşma çabaları edebiyatı da etkilemiş, dünya edebiyatı daha yakından takip edilmiş-tir.
  

• 
  Dünya edebiyatıyla kurulan bağlar sonucunda; toplumcu gerçekçilik, sezgicilik, varoluşçuluk, gerçeküstücülük, dadacılık gibi edebiyat akımlarından yararlanılmıştır.
  

• 
  Bireyin iç dünyasını anlatmaya çalışan edebiyatçılar, psikoloji ve psikiyatri alanlarındaki gelişmelerden yarar-lanmışlardır.
  

Özellikleri:

• 
  Yazı diliyle konuşma dili arasındaki fark ortadan kalkmış dildeki sadeleşme çabaları aralıksız olarak sürmüştür.
  

• 
  Edebiyatımız bu dönemde toplumcu bir karakter kazan-mış gerçekçi bir anlayış güdülmüştür.
  

• 
  Aruz ölçüsünün yerini hece ölçüsü almış, şiirlerde de günlük konuşma dili kullanılmıştır. Yine bu dönemde şiirin biçimce daha da serbestleşmesi sağlanmıştır.
  

• 
  Şiir, roman, hikâye ve tiyatro gibi türlerde önemli gelişme-ler olmuştur. Romanda ve hikâyede halk gerçekleri ta-mamen yerleşmiştir. Yine tiyatro ve deneme alanında bü-yük gelişmeler gösterilmiştir.
  

• 
  Cumhuriyetin kuruluşuyla 1940 (İkinci Dünya Savaşı) yılları arasında eser veren şair ve yazarlar genellikle da-ha önceki Milli Edebiyat akımının etkisinde tam anlamıyla "yerli" ve "halka doğru"; veya Batı'nın, özellikle Fransız edebiyatının etkisinde kişisel yollarında yürümüşlerdir.
  

• 
  Edebiyatımız İstanbul aydınlarının tekelinden kurtulmaya başlamıştır. Anadolu'dan aydın yetişmeye başlamıştır.
  

• 
  Bu dönemden itibaren farklı edebi topluluklar ortaya çık-maya başlamıştır.
  

35. 
    ÜNİTE: CUMHURİYET DÖNEMİNDE ÖĞRETİCİ METİNLER
    

• 
  Öğretici metinler bakımından bu dönemde büyük ilerle-meler kaydedilmiş, önemli eserler verilmiştir.
  

• 
  Bilgi verme, düşündürme, açıklama amaçlanmış; metnin yapısı dil ve anlatımı, kullanılan motifler bu amaçlara göre belirlenmiştir.
  

• 
  Kurtuluş Savaşı’dan yeni çıkmış olan ülkenin Atatürk ilke ve inkılâpları doğrultusunda büyük bir kalkınmaya giriş-mesi sonucunda millete ve milletin kültürüne yönelinmiş, Anadolu ve Anadolu insanı konu edilmiştir.
  

• 
  Öğretici metinlerde günlük konuşma dilindeki Türkçe sözcükler, halk söyleyişlerindeki tamlamalar kullanılır; Arapça ve Farsça sözcüklere fazla yer verilmez.
  

• 
  Bu dönem yazarları, öğretici metinlerde terim ve kavram-ları, gündelik hayata ait sözcük ve sözcük gruplarını kul-lanarak edebi bakımdan güçlü bir anlatıma ulaşmayı amaçlarlar.
  

• 
  Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı öğretici metinlerinde yazı dilinin konuşma diline yaklaştırılması, açık ve sade bir dilin kullanılması daha fazla okura ulaşılmasını sağla-mıştır.
  

• 
  Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında öğretici metin türlerinde eserler kaleme alan önemli sanatçılar şunlardır:
  

1. NURULLAH ATAÇ (1898 – 1957)

• 
  Deneme ve eleştiri türünde usta bir isimdir.
  

• 
  Batılı anlamda ilk deneme ve eleştiri yazılarının yazarıdır.
  

• 
  1940’tan sonraki yazılarında Türkçeyi özleştirme çabası öne çıkar.
  

Eserleri:_Deneme'>Eserleri:_Deneme-Eleştiri'>Eserleri:
Deneme-Eleştiri: Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri, Söz-
den Söze, Ararken, Diyelim, Söz Arasında, Okuruma Mek-

tuplar.

Günlük: Günce.
2. SUUT KEMAL YETKİN (1903 – 1980)

• 
  Deneme ve eleştiriyle tanınmıştır.
  

• 
  Sanat, estetik, resim ve felsefe alanlarında eserler ver-miştir.
  

• 
  Düşüncelerini açık ve yalın bir anlatımla kaleme almıştır.
  

Eserleri:
Deneme: Günlerin Götürdüğü, Edebiyat Konuşmaları, Ede-biyat Üzerine, Düşün Payı, Yokuşa Doğru, Şiir Üzerine Dü-şünceler, Denemeler
İnceleme-Araştırma: Ahmet Haşim ve Sembolizm, Sanat Felsefesi, Edebiyatta Akımlar.
3. İSMAİL HABİP SEVÜK (1892 – 1954)

• 
  Milli mücadeleye destek veren önemli yazarlardandır.
  

• 
  “İzmir’e Doğru” ve “Açıksöz” gazetelerinde başyazarlık yapmıştır.
  

• 
  Türk edebiyatı tarihi, anı, gezi yazısı gibi türlerde eserler vermiştir.
  

Eserleri:
Edebiyat tarihi – İnceleme: Türk Teceddüt Tarihi, Avrupa Edebiyatı ve Biz, Edebiyat Bilgileri

Gezi Yazısı: Tuna’dan Batı’ya, Yurttan Yazılar

Anı: O Zamanlar
4. CEMİL MERİÇ (1917 – 1987)

• 
  Deneme türünün usta isimlerindendir.
  

• 
  Denemeleri dışında, edebiyat tarihi, felsefe, tarih çalışma-ları ve çevirileri de vardır.
  

Sayfa 1