Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

Marketinq informasiyalarının idarə edilməsi Qeyd etdiyimiz kimi, marketinq bazarın idarə edilmə­sinin konsepsiyasıdır. Bu məqsədlə müəssisə marketinq fəa­liy­yəti ilə əlaqədar olaraq, daim bazarla kontaktda olmalı, yeni məhsullar, istehlakçılar, rəqiblər, texnika və te­xno­lo­gi­ya­lar haqqında informasiyalar əldə etməlidir. Marketinq informasiyaları üç cürdür:
1.Daxili məlumatlar.
2. Marketinq tədqiqatları.
3. Marketinq kəşfiyyatları.
Daxili məlumat mənbələri ayrı-ayrı şöbələr və struk­tur vahidləri hesab edilir. Həmin şöbə və struktur va­hid­lərinin verdiyi məlumatlar daxili məlumatlar hesab edi­lir. Daxili məlumatlara müəssisənin iqtisadi və texniki im­kanları, istehsal vasitələrinin (avadanlıqların, dəzgah­ların, maşınların və s.) vəziyyəti, işçilərin əmək poten­si­alı, bank­larda və xəzinədə olan pul vəsaitlərinin məbləği, müəs­sisənin debitor və kreditor borcları, idarəetmə aparatı, onun mövcud vəziyyəti, biznes-planlar, onların bölmələri, plan­da əks olunan göstəricilər haqqında məlumatları aid et­mək olar.
Marketinq tədqiqatları bazarlardan məlumatın sis­tem­­li və açıq formada toplanılması prosesidir. Bütün öl­kə­lər­­də marketinq tədqiqatlarını həyata keçirən şirkət­lər fəa­liy­yət göstərir. Onlar bazarlardan məlumatların əldə olun­ma­sının aşağıdakı üsullarından istifadə edirlər:

1. 
   Müşahidə aparmaqla.
   
2. 
   Sorğu aparmaqla.
   
3. 
   Dinləməklə.
   

Məlumatların əldə olunmasının əlaqə vasitələri aşa­ğı­dakılardan ibarətdir:

1. 
   Poçt.
   
2. 
   Telefon.
   
3. 
   Onlayn.
   
4. 
   Bir başa əlaqə.
   

Müşahidə üsulu televiziya kanallarını, jurnal və qə­zet­ləri izləməklə, bazarlardan prosesləri izləməklə məlu­matları əldə etmək üsuludur.
Sorğu üsulu 2 cür aparılır – anket sorğu və müsa­hibə üsulu. Anket sorğu üsulunda istehsalçını düşün­dü­rən kon­k­ret suallar qoyulur və konkret cavablar alınır. Res­pon­dent­lər öz fikirlərini yazılı şəkildə ifadə edə bilər və ya hər sualın qarşısında qoyulmuş konkret cavabların qar­şı­sında müəyyən ştrixlərlə qeyd aparmaqla müna­­­­sibət­lərini bildirə bilərlər. Anket sorğunun müəyyən prob­lem­ləri də olur. Əgər respondentin cavabından sual doğarsa, ona ikinci dəfə müraciət etmək imkan xaricində olur. Ümu­miy­yətlə sorğu üsulunda, bəzən respondentlər cavab ver­məkdən im­t­ina edirlər. Onlar sualın cavabını bil­mə­dik­də, özlərini çoxbilmiş kimi göstərmək üçün yanlış da olsa cavab ve­rir­lər. Bəzən bilərəkdən sual verənə xoş gəlmək üçün res­poudentlər reallığı gizlədir və ən xoşa gələn cavabı ve­rirlər.
Lakin bu cür üsulları həyata keçirmək üçün bir sıra va­sitələrdən istifadə olunur. Məsələn suallar, sorğular poçt­la evlərə, ofislərə, alqı-satqı məkanlarına göndərilə bi­lər. Respondentlərin evlərinə və ofislərinə telefon açıla bi­­­lər və məlumatlar alına bilər. Hətta şirkətlər müştə­ri­lər­lə üzbəüz diskussiyaya girə də bilərlər. Məsələn Target fir­­ması tələbələr üçün tədris ləvazimatları istehsal et­məz­dən qabaq bir neçə tələbə yataqxanasında olur və lazımi mə­­lumatları əldə edirlər.
Marketinq kəşfiyyatı rəqib müəssisələr, onların fəaliyyətində baş verən dəyişikliklər haqqında infor­ma­si­ya­ların rəqibə məxsus olan məlumat məkanından gizli for­mada toplanılmasıdır. Marketinq kəşfiyyatı rəqib şirkə­tin iş­çi­lərindən, onların istehsal etdiyi məhsullardan, inter­net­dən, kütləvi informasiya vasitələrindən, rəqiblərin ofis­lə­rin­­dən əldə edilir. Cəsuslar hər zaman evə arxa qapıdan gir­mir. Bəzən onlar evə ön qapıdan da daxil olurlar. Mə­sə­lən “British Airways” şirkətinin icraçı direktoru “EASY CET” şirkətinə getmiş, ondan biznes planını istə­miş­dir. “EASY CET” şirkəti heç bir tərəddüd etmədən, ona biznes pla­nını təqdim etmişdir. Bununla da onun bü­tün fəaliyyət planı “British Airways” şirkətinə məlum ol­muş­dur.
“Microsoft” şirkətinin işçiləri “Oracle” şirkətinin zi­bil qu­tusuna girməklə onun plan məlumatlarını, bəzi ma­liy­­yə-tə­sərrüfat sirlərini əldə etmişdir. Bu məqsədlə “Oracle” şir­kə­ti “Microsoft” şirkətini təqsirləndirmiş və məh­­kəməyə ver­mişdir. Məhkəmə araşdırmalarından sonra mə­­lum ol­muşdur ki, burada heç bir qanun pozuntusu yoxdur.
Müəssisələr rəqiblər haqqında məlumat toplamaq üçün onların elektron saytlarına da girirlər. Hər bir təşkilat çox müştəri cəlb etmək üçün sayta çox məlumat yükləyir. Bu isə rəqiblər üçün material hesab edilir.
Təşkilatlar cəsuslara məlumat sızdırmamaq üçün kollektivdə əks təbliğat tədbirləri də görürlər. Məsələn “Unilever” şirkətinin rəhbərliyi belə hesab edir ki, şirkətin nümayəndələri səyahətdə belə ağızlarını bağlı saxlamağı ba­car­malıdırlar. Hətta taksi sürücülərinin suallarını cavab­lan­dıranda, şüphələnib onları cəsus hesab etməlidirlər.
Qiymətin idarə edilməsi dedikdə, müəssisədə qiy­mət qoymanın həyata keçirilməsi və bu fəaliyyətlə əla­qə­dar amillərin, məlumatların əldə edilib təhlil olun­ma­sı ba­şa düşülür. Bu zaman qiymətin tələbdən asılı­lığı, məh­su­lun maya dəyərinin həcmi, rəqiblərin stra­tegiyası nəzərə alın­malıdır (xərc yönümlü qiymət qoyma, tələb yönüm­lü qiymət qoyma, rə­qabətə əsaslanan qiymət qoyma).