Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 29 iyun 2021-ci IL f-300 saylı əmri ilə təsdiq edilmişdir baki- 2021

Məhsulların həyat tsiklinin mərhələləri
Biznesin gücü
Yüksək	Orta	Aşağı
İnkişaf	Marketinq vasitəsi ilə payı artır	Marketinq və ödəmələr va­si­tə­si ilə pay artır	Payı ar­tır­maq Dövr etmək Çıxmaq
Artım	Marketinqə üs­tün­lük verməklə bazar payını sax­lamaq və yaxud artırmaq	Marketinq və ödəmələr vasitəsi ilə payı artırmaq	Dövr etmək Çıxmaq
Yetkinlik	Marketinq və ya bəzi kəşflərin kö­mə­yi ilə əmlak pa­yını saxlamaq və ya atırmaq. Effektiv strategiya	Ödəmələr hesabına payın artırılması. Seçmə ilə sıxışdırmaq	Çıxmaq
Azalma	Payı saxlamaq və yaxud payı artırmaq. Seçib almaq	Seçimə ilə sıxışdırmaq	Çıxmaq

Şəkil 5.12. Məhsulun həyat tsikli vasitəsilə tipik strategiyalar

Artım mərhələsində şirkətin strategiyası biznesin hesabına bazar payıni saxlayır və əgər mümkündürsə bazar payı genişləndirilir. Öz növbəsində bu marketinq fəaliyyəti vasitəsinin üstünlüyünü hesabına mümkündür. Orta kate­qoriyada bazar payının artırılması təxirəsalınmazdır, əgər şir­kət məhsulun həyat tsiklinin sonrakı mərhələlərində maksimim gəlir əldə etmək istəyirsə, marketinq bu zaman əsas məqsədə nail olmaq üçün əsas şərt olaraq qalır. Ancaq perspektivdə digər amillər ilə də qarşılıqlı fəaliyyət mümkündür. Əgər kimin biznes gücü azdırsa bu tam mümkündür və gələcək dövrdə mənfəət əldə etmək üçün axırıncı imkandır.

Yetkinlik mərhələsində bazar daha qarışıq olur və məhsul istehsalının çeşidinin şaxələndirilməsi nəzərə çarpacaq dərəcədə azalır. Böyük biznes gücünə malik olan şirkətə bu mərhələdə bazar payını saxlamaq və gəlir əldə etmək vacibdir. Nəticədə, xərclərin azaldılmasına diqqət artırılır yəni, bu istiqamətlərə yeni ideyalar yönəldilir. Orta gücə malik olan şirkətlər üçün vahid yol kiçik şirkətlər vasitəsi ilə ödənişlər etməklə bazar payını artırmaq və yaxud şirkət bazarda gücünü geri çəkib, yeni vəsait qoyuluşunu azaldaraq ümümi biznesdən uzaqlaşmaq üçün yollar axtarmalıdır (alternativ strategiya deyil). Yuxarıdakı matri­sada bu strategiya “qüvvələrin sıxışdırılması” kimi göstərilib. Biznes fəaliyyətində az gücə malik olan kateqoriyalı şirkətlər arasında özünü tapan şirkətin sahədən çıxması məqsədəuyğundur və bu zaman itkilərin minimum səviyyəyə salınmasına çalışmalıdır. Şirkətin məhsullar və xidmətlərinə olan tələbat azalmağa başlandığı andan monopolist siyasəti strukturlarının fəaliyyəti zəifləyir və onlardan gözləntilər azalır.
Şirkətin bazarda payının azalması məhsul satışı və mənfəətin daha aşağı olmasını göstərir. Belə situasiyada güclü şirkətlərin ən çox ehtimal olunan addımı, bazar payını bir sıra seqmentlər hesabına genişləndirməsidir. Orta və zəif gücə malik şirkətlərin isə gəlirlərinin azalması ehtimal olunduğu üçün, onların güclərini azaltmaq və yaxud bazardan çıxış prosesi daha məqbuldur.