Dərslik «Çİnar-çAP»

Yeniyetməlik və böyük məktəbli yaşı dövründə qahilix yətlərin bəzi inkişaf xüsusiyyətləri. Yeniyctmolik yası dövründe özünün əqli qabiliyyətlərinin inkişafı etibarilə həmyaşıdlanndan

446 forqlonon xcyli şagirdə təsadüf olunur. Belo şagirdlərin iki tipi diqqoti daha çox colb edir: onlann bir qismi maraqlan vo otrafdaki adamlara münasibəti etibarilo daha çox kiçik məktobliyə bənzəyir. Dərsi asanlıqla başa düşür, mosoləni daha asan yolla holl edir, lakin özünü sadəlövh aparır, aşağı qiymət alanda ağlayır, qızlarla kiçik uşaq kimi vuruşur, bütün fənlərlə eyni dərəcədə maraqlanır; digor qismi iso özünü əslində böyük məktəbli kimi арапг: müəllimlərin bir çox moslohətlərinə əmol etmir, dərsdə bəzən kənar işlərlə məşğul olur, ancaq maraqlandığı fənnə xüsusi diqqət yetirir, həmin fonnə aid əlavə ədobiyyat oxuyur, xüsusi dəftər tərtib edir.

Böyük məktəbli yaşında da biz bu sahodo maraqlı hallarla rastlaşınq. Onlardan biri aşağıdakından ibarətdir: aşağı siniflordo öz homyaşıdlanndan fərqlənməyən bəzi şagirdlərdə güclü intellekt olamətlori özünü göstərməyə başlayır. Onlar birdən-biro yaxşı oxumağa başlayırlar. Müəyyən bir elm, odəbiyyat vo incəsənət sa-həsi ilo daha çox maraqlanır, həmin sahə ilə saatlarla məşğul olurlar.

Yeri gəlmişkən onu da qeyd cdək ki, görkəmli adamlann bir çoxunu kiçik yaşlarında valideynlor və müəllimlər adi uşaqlar he-sab ctmiş, hotta onlann bir çoxunu «tənbol», «qabiliyyətsiz» adlan-dırmışlar.

Tərbiyə işi sahosindoki bu nöqsanlar ondan irəli golir ki, müəllimlər çox vaxt uşaqların qabiliyyotlori haqqında təkcə təlim müvoffoqiyyətino görə mühakimə yürüdürlər. Halbuki qabiliy-yotlərin müxtəlif inkişaf variantları vardır. Psixi inkişafın qeyri-bərabər xarakteri bu sahədo xüsusilə aydın nəzərə çarpır.