Dinar sanayi geliŞİm stratejileri plani projesi araştirma raporu

4. DİNAR SANAYİ VİZYONU, STRATEJİLER VE HEDEFLER

“Dinar Sanayi Gelişim Stratejileri Planı Projesi” kapsamında gerçekleştirilen bu çalışmanın amacı Dinar sanayisinin geliştirilmesine yönelik ilçenin sanayi potansiyelini ortaya koymak, mevcut durum analizini yapmak, güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek, imalat sanayi için fırsat ve tehdit oluşturabilecek gelişmeleri tespit etmek, imalat sanayinin rekabet yapısını, sorunlarını ve pazar durumunu analiz etmek, yatırım yapmayı planlayan girişimciler için alternatif yatırım alanları belirlemek ve imalat sanayinin gelişimine yönelik vizyon ve stratejiler oluşturmaktır.
Bu amaçlar doğrultusunda çalışma kapsamında öncelikle Dinar ilçesi imalat sanayinin GZFT analizi gerçekleştirilmiş, ardından 51 firma ile anket çalışması yürütülmüştür. Bu 2 yöntem vasıtasıyla elde edilen çıktılar raporun ilgili bölümlerinde sunulmuştur. Bu bölümde ise GZFT analizi ve anket çalışması sonuçları üzerinden Dinar ilçesi imalat sanayinin bir mevcut durum analizi yapılarak rekabet gücü ortaya konulacak, ilçenin 2023 sanayi vizyonu ve stratejik hedefleri belirlenecek, alternatif yatırım alanları saptanacak ve bu sektörlerin gelişimine yönelik somut öneriler sunulacak, sanayinin mevcut durumunun iyileştirilmesine ve rekabet gücünün arttırılmasına yönelik strateji önerileri belirlenecektir.
Sunulan bu strateji önerilerinin sürdürülebilir kalkınmanın sektör politikalarına entegrasyonunu sağlayarak büyük hacimli yatırım kararlarına kısa vadede etki edilmesine ve yönlendirilmesine katkı sağlayacak şekilde Dinar’ın yatırım alanı olarak cazibe merkezi haline getirilmesi için uygulanacak planlamalara yön vermesi beklenmektedir.

1. Dinar Sanayisinin Genel Değerlendirmesi

Çalışmanın bu bölümünde saha araştırması ve GZFT analizi sonuçları değerlendirilerek Dinar imalat sanayinin genel bir durum değerlendirmesi yapılmış ve rekabet gücünü zayıflatan temel problemler tespit edilmiştir. Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde sanayinin rekabet gücünü zayıflatan bu problemlerin çözümüne yönelik stratejilere ve somut önerilere değinilecektir.

Finansman Yetersizliği:
Dinar sanayisini oluşturan KOBİ’lerin Türkiye genelindeki diğer KOBİ’ler gibi acil çözüm bekleyen en öncelikli problemi finansman yetersizliğidir. Analizler neticesinde Dinar’daki sanayi işletmelerinin finansal sorunlarını 3 ana başlık altında sıralamak mümkündür.

1. 
   Öz Sermaye ve İşletme Sermayesi İhtiyacı: Dinar ilçesi imalat sanayinde faaliyet gösteren KOBİ’lerin, genellikle yetersiz sermaye ile kurulduğu görülmektedir. Oysa bu şirketler teknolojiye ayak uydurabilmek için öz sermaye ve işletme sermayesine ihtiyaç duymaktadır.
   

2. 
   Finansman Kaynakları Kullanımında Karşılaşılan Güçlükler: Dinar ilçesi imalat sanayinde faaliyet gösteren KOBİ’lerin büyük çoğunluğu yetersiz öz kaynak ile kurulmuştur. KOBİ’lerin faaliyetlerini öncelikli olarak öz kaynakları ile finanse etmek istemeleri sermaye yetersizliği nedeniyle işletmelerin yeni yatırım yapmalarını engellemektedir. Yatırımlarını kredi ile karşılamak isteyen işletmeler için de zayıf sermaye yapısı kredi kullanımını dolaylı olarak etkilemektedir. Bankaların yaptığı kredibilite değerlendirmesinde KOBİ’lerde dikkate aldıkları kriterlerin başında işletme sermayesi gelmektedir. Zayıf sermaye yapısına sahip KOBİ’ler için kredi maliyetleri diğer KOBİ’lere göre daha yüksek olabilmektedir. Ayrıca Dinar ilçesi imalat sanayinde faaliyet gösteren KOBİ’lerin proje hazırlama ve uygulama konusundaki yetersizlikleri, projeye dayalı hibe desteği veren KOSGEB, TÜBİTAK gibi kurumlar ve AB fonlarından yeterince faydalanamamalarına neden olmaktadır.
   

Kurumsallaşma Sürecinin Tamamlanmamış Olması
Küresel rekabet, hızlı değişim ve yaşanan ekonomik krizler Türkiye koşullarında şirketlerin yeniden yapılanmalarını ve bu sürece uyum sağlayacak mekanizmaları pratik bir şekilde devreye sokabilmelerini gerekli kılmaktadır. Bunu sağlayacak en önemli araç ise kurumsallaşmadır. Dinar imalat sanayini oluşturan firmaların büyük çoğunluğunda ise kurumsal altyapı henüz oluşmamıştır. Firmaların büyük bir çoğunluğu genellikle aile bireyleri tarafından yönetilmektedir. Bu sebeple girişimcilik, yöneticilik ve mülkiyet aynı kişide toplanmaktadır. Aile bireylerinin hakim olduğu KOBİ’lerde kurumsallaşmış yönetim yapısı olmaması sebebiyle başka firmalarla ortak olma, ortak yatırım kararları alma gibi gelişim ve değişim konularında tereddüt yaşanmaktadır. Küresel değişimler ve Gümrük Birliği kapsamında gelişen ekonomik koşullar, yeni teknoloji ve üretim sistemleri, KOBİ yöneticilerinin daha yüksek bilgi seviyesinde olmalarını zorunlu kılmakta, bilgi ve öngörüye dayalı karar alma ihtiyacını doğurmaktadır. Bu durum karşısında profesyonel yöneticiler çalıştırmak yeterli olmamakta, KOBİ’lerde yönetim becerilerini yükseltmek için işletme dışından temin edilecek eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin önemi artmaktadır.¹⁶
Ürün Tedarik Zincirinin Etkin Yönetilememesi
Dinar ilçesi imalat sanayinde faaliyet gösteren KOBİ’lerde kurumsallaşmanın yetersiz oluşu ve yetkinin tek bir kişide toplanması işletmelerin üretim, yönetim, pazarlama ve müşteri memnuniyeti konularında problemler yaşamasına neden olarak işletmelerin rekabet güçlerini zayıflatmaktadır. Ayrıca ticari ürün tedariki ve hammadde temini ile ilgili ticari anlaşmaların profesyonel olarak belirli kurallar çerçevesinde yapılmaması, karşılıklı güvene ve sözlere dayalı olarak yapılması ürün tedarik zincirini olumsuz olarak etkilemekte ve işletmenin nakit akışı dengesinin bozulmasına neden olmaktadır. Dinar’da imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin ağırlıklı olarak mikro ve küçük ölçekte olması makro düzeyde faaliyet gösteren işletmelere göre düşük sipariş hacimleri ile çalışılmasına neden olmaktadır. Bu durum ürünlerin maliyetini yükseltmekte ve işletmelerin rekabet seviyesini düşürmektedir. İşletmelerde üretim maliyetlerini yükselten önemli bir maliyet stokta tutma maliyetidir. İşletmelerin talep tahmini, üretim planlaması ve stok denetimindeki teknik bilgi eksiklikleri stok yönetiminde başarısızlığa neden olmaktadır.
Vasıflı İşgücünün Temin Edilememesi
Dinar imalat sanayinin önemli sorunlarından birisi vasıflı işgücüne ulaşmada yaşanan problemlerdir. İşletmelerin faaliyetlerinde emek yoğunluğunun yüksek olması ve alınan siparişlere göre farklı işler yapma zorunluluğundan dolayı çok yönlü vasıflı elemana ihtiyaç duyulmaktadır. Dinar’da vasıflı elemanların maliyetleri KOBİ’ler için yüksek olmakta, işletmeler tarafından maliyet göze alınsa dahi eleman bulunamamaktadır. İlçede yetişen vasıflı işgücü ise ilçenin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin yetersizliğinden ötürü daha gelişmiş illere göç etmektedir.
Teknoloji ve Yenilik Düzeyinin Yetersiz Oluşu
Küreselleşme süreci ile birlikte artan rekabet, işletmeleri inovasyon yapmaya ve teknoloji seviyelerini yükseltmeye zorunlu kılmaktadır. Dinar sanayisi yenilikçilik çalışmaları ve teknoloji yönetimi becerileri bakımından yetersiz durumdadır. İşletmeler Ar-Ge ve yenilik konusunda nitelikli eleman çalıştırmakta zorlanmakta ve bu nedenle, teknolojik yenilikleri izleme, teknolojik bilgiye erişme konularında zayıf kalmaktadır. Ar-Ge ve yeniliğin öneminin günümüz rekabet koşullarında önemini kavrayan işletmeler ise finansman yetersizliği nedeniyle Ar-Ge departmanı oluşturamamaktadırlar.
İhracat Gelirlerinin Düşük Olması:
Dinar’da imalat sanayinde faaliyet gösteren 51 işletmeden sadece 15’i doğrudan ihracat yaptığını beyan etmiştir. Bu gösterge KOBİ’lerin büyük çoğunluğunun dışa açılma derecesinin düşük olduğunu ve küreselleşme sürecine giremediklerini ortaya koymaktadır. İşletmelerin iç pazardan tatmin olmaları ihracatı engelleyen en önemli neden olarak tespit edilmiştir.

2.