Dövlət və bələdiyyə idarəetməsinin müasir problemləri

Məcburi  (bəiədiyyələşdirmə)  yolla  mülkiyyətin  bələdiyyələrə  verilməsi  yalmz 
məhkəmə  vasitəsilə,  mülkiyyətin  hüquqi  cəhətdən  bələdiyyələrə  məxsus  olması 
sübut olunmaqla həyata keçirilir. 
Könüllü  balədiyyəbşmə  -  dövlətin,  özəl  hüquqi  və  fiziki  şəxslərin  öz 
əmlaklannı  əvəzsiz  və  ya  dəyəri  ödənilməklə,  yerli  özünüidarəetmə  orqanlanmn 

---

63 
 
mülkiyyətinə verilməsi deməkdir. 
«Bələdiyyə  mülkiyyətinə əmlakın verilməsi haqqında» 7 dekabr 1999-cu il, 
770-IQ  saylı  Azərbaycan  Respublikası  Qanununda  göstərilir  ki,  bu  Qannunda  və 
digər normativ hüquqi aktlarda müəyyən edilmiş qaydada dövlət mülkiyyətində olan 
və  bələdiyyələrin  səlahiyyətlərinin  həyata  keçirilməsi  üçün  zəruri  mənzil-
kommunal,  sosial-  mədəniyyət  obyektləri,  əhalinin  ümumi  istifadəsində  olan 
obyektlər və digər dövlət əmlakı bələdiyyə mülkiyyətinə verilir. Bu isə o deməkdir 
ki, bələdiyyə mülkiyyətinin formalaşmasında əsas apancı rol əvvəlki kimi yenə də 
dövlət hakimiyyət orqanlanna məxsusdur. 
Deməli,  bu  gün  bələdiyyə  orqanlanmn  mülkiyyətinin  iqtisadi  cəhətdən 
zənginləşdirilməsində bütün məsuliyyət və cavabdehlik dövlət orqanlanmn üzərinə 
düşür. Təbii ki, həmin problemi həll etmək üçün sadəcə olaraq dövlət mülkiyyəti 
obyektlərinin  alınaraq,  bələdiyyələrə  verilməsi  də  düzgün  olmazdı.  Çünki  həmin 
obyektlər içində region iqtisadiyyatı üçün elə əhəmiyyətli dövlət obyektləri ola bilər 
ki,  onlann  bələdiyyələrə  verilməsi,  şəhər  və  yaxud  müvafiq  rayon  büdcəsinin 
tamamilə məhvinə gətirib çıxarar. Bələdiyyə mülkiyyətinin formalaşmasında onun 
aşağıdakı fiınksiyalan və prinsipləri nəzərə alınmalıdır: 
1. 
İqtisadi funksiya; 
2. 
Sosial funksiya; 
3. 
İdarəetmə funksiyası. 
Bələdiyyə mülkiyyətinin formalaşması üçün vacib olan iqtisadi funksiya təkrar 
istehsal adlamr. Bələdiyyə mülkiyyətinin təkrar istehsalı bir-biri ilə əlaqədə olan 3 
prosesi əhatə edir: 
1. 
Maddi və qeyri-maddi nemətlərin təkrar istehsalı; 
2. 
İnsan resurslanmn (əməyin) təkrar istehsalı; 
3. 
Mülkiyyət münasibətlərinin təkrar istehsalı. 
Bələdiyyə  mülkiyyətinin  iqtisadi  funksiyası  yerli  əhalinin  fərdi  ehtiyaclan  üçün 
müxtəlif  maddi və qeyri-maddi nemətlərin istehsalma imkan verir. Yerli əhalinin 
bütün ehtyaclanmn iqtisadi baxundan bələdiyyə mülkiyyətinin formalaşmasına və 
inkişafina zəmin yaradır. Bələdiyyə mülkiyyəti eyni zamanda müəyyən bələdiyyə 

---

64 
 
ərazisində yaşayış fondlan, kommunal-iaşə xidməti, təhsil, sağlamlığın qorunması 
kimi  rekreasiya  mühiti  yaradan  məcmu  işçilərin  (insanlann)  təkrar  istehsalında 
iştirak  edir.  Bələdiyyə  mülkiyyəti  ərazinin  həm  təbii  mühiti,  həm  də  insanların 
məskunlaşma.mühiti-kimi təkrar istehsalını təmin edir. 
Bələdiyyə mülkiyyətinin iqtisadi funksiyası sənaye infrastrukturunun təşkilinə 
və ərazi iqtisadiyyatının optimal strukturunun formalaşmasına imkan verir. 
Təkrar  istehsal  funksiyası  çərçivəsində  bələdiyyə  mülkiyyəti  iqtisadi  həyatın 
liberallaşması və koordinasiyasına, bazar münasibətləri və rəqabətin inkişafına şərait 
yaratmaqla, bazar iştirakçılarının davranışını da optimallaşdırır.