Dr. Mustafa Kemal akgül mpm (Grup Yönetmeni) Cengiz aydin milli Kütüphane Neziha Çarkit meb cemal gemci cymsoft aysim hançer kızılay Kemal karakoçak kamuBİb yk temsilcisi Burçin ÖKSÜz software ag ersin Tufan yalvaç Maliye Bakanlığı

İç Ağ (intranet) mimarileri

İntranet işlem ortamı, CORBA, "Internet Inter-ORB Protocol(IIOP)", Java, DCOM, ActiveX, Microsoft'un Viper'ı( bir DCOM transaction server), CGI ve Web sunucu/HTTP/HTML birleşimi gibi çeşitli teknolojilerin etrafında oluşturulabilir. İlk intranet uygulamaları hızlı bir şekilde oluşturulabilmiştir. Zamanla, intranet geliştiricileri HTTP'nin, özellikle karmaşık uygulamalar katıldıkça yetersiz olduğunu görmüşlerdir. Geliştiriciler, intranet uygulamaların geleneksel C/S tasarımlarından pek farklı olmadığını ve bu yüzden benzer tasarım araçlarına gereksinim olduğunu farketmişlerdir. HTTP sadece basit "zayıf istemci(thin client)" uygulamaları için yeterli olabilmiştir. Bu tür uygulamalarda Web sunucu, bir görevle ilgili işlemlerin tümünü üzerinde yapar. HTTP doküman merkezli olup, performans ve güvenlik kısıtlamalarıyla karşı karşıya kalır. HTTP'nin yerini alabilecek veya en azından onu tamamlayabilecek teknolojiler mevcut mudur?

CORBA/IIOP çifti, bu iş için en büyük aday olarak görülmektedir. Netscape IIOP'u çekirdek teknoloji olarak benimserken, Microsoft da DCOM/Viper ikilisini desteklemektedir. Birçok aracı yazılım(middleware) üreticisinin de bu alanda aktif hale gelmeye başladığı görülmektedir. Java/ActiveX yandaşları ise, HTTP kısıtlamasını kendilerinin kaldırabileceklerini iddia etmektedirler. Eğer sorun Java Applet'leri, aracı yazılımlar ve ek olarak gelen özgün destek programları ile çözülecek olursa, intranet'in "standartlara dayalı evrensel mimari" yaklaşım sihiri bozulacaktır.

Intranet'in amacı, iş ortamında birlikte çalışma sinerjisi oluşturma ve çalışma verimini arttırma olduğu sürece, özgün "groupware" çözümleri karar verenlerin aklını çelebilecektir. Burada amacımız, en iyisi şudur demek değildir. Yapılması gereken ilk şey, ilk önce organizasyonun ve gereksinimlerinin analiz edilerek, "ayağını yorganına göre uzat" yaklaşımının izlenmesidir.

Aşağıda, intranet ve ekstranet çalışmalarını mümkün kılan başlıca teknolojilerden sözedilecektir. Bunlardan bir kısmının zaman içinde önemleri azalırken veya kaybolurken, yeni yeni gündeme gelen teknolojiler de mevcuttur:

HTTP: Bu protokol ile Web neredeyse aynı anlama gelmektedir. Dağıtık, işbirliğine dayalı, çokluortam bilişim sistemleri için uygulama seviyesinde bir mekanizma tanımlar. HTTP, genelde TCP/IP üzerinde koşan "nesne yönelimli(OO:Object Oriented)" bir protokoldür. Çeşitli amaçlar ve işler için kullanılabilen HTTP, İnternet üzerindeki baskın trafiği oluşturur.

HTML: Erişim gerçekleştiren bir istemci için, çıkışı biçimlendiren bir görüntü protokolü olarak işlev görür. Statik bilgiyi gösterir. "Hareketlerle(transactions)" baş edebilecek dinamik Web siteleri oluşturabilmek için ayrıca, CGI gibi "betimleme (scripting)" yetenekleri ortaya atılmıştır. CGI, arka planda duran bir sunucuya bağlanabilmek için gerekli arayüzü destekler. Bir CGI betiği, PERL, Netscape JavaScript veya Microsoft Vbscript dilleri ile yazılabilir.

CGI: HTTP sunucuları dış uygulamalara bağlama gerekliliği ortaya çıktığında, HTML'in kısıtlamalarını gidermek üzere ortaya atılmıştır. Dış uygulamalar, e-postadan, veritabanı ile etkileşime kadar çok değişik görevler olabilir. CGI'ın sakıncaları, sistem özkaynakalarını etkin kullanmaması, düşük performans ve ölçeklenebilir olmamasıdır.

Java: Sun Microsystems tarafından Bilişim dünyasına kazandırılmış yeni bir dildir. Çeşitli biçimlerde mevcuttur:

C++ diline benzeyen bir programlama dilidir ve bir "pseudo kod(p-kod)" (yani bir çevirici) olan JVM'i destekleyen her platforma taşınabilir. Bu nedenle, NC'lerden(ağ bilgisayarları) anaçatı bilgisayarlarına kadar her tür platformda koşabilir.

JavaBeans; API modunda Microsoft'un DCOM/ActiveX çiftine benzer, birlikte çalışabilirlik ortamı oluşturan, bir "runtime" bileşenidir.

Java; "Java Database Connectivity(JDBC)" gibi çeşitli servisler sunan bir uygulama platformudur. JDBC, veritabanına erişim mekanizması sağlayan ODBC yapısına uyan bir servistir.