Gülistan BV
Gürgân
Yüzölçümü:
20.893 km²
Nüfusu:
1.419.201 (1996)
1.593.055 (2006)
2. Horasan
-İran’daki Nohurlar, Cergelan’daki Yekesud, Bağlık, Kerpiçli ve Kavulga köylerinde otururlar.
-Cergelan ve Bocnurd’a kadar Göklenler (Gökleñ/ Gökleng) bulunmaktadır. Cergelan’da Teke ve Nohurlar yaşamaktadır.
-Türbet-i Cam Türkmenleri
-Deregez kenti bölgesinde; Kara-Koyunlu, Anevli, Mehinli, Geversli, Alili ve Madvanlı Türkmenleri oturmaktadır
3. Mazenderan
-Abdülmeliki: Önce Deregez’den Şiraz’a, daha sonra Kerec’in Şehriyar’ına ve Mazenderan’ın Nur kentine göç ettiler. Mirza Ağa-Han NuRi, Hicri 1272/ 1856 yılında bunları Behşehr/ Zağmerz’e göç ettirdi. Önce Deregez’den Şiraz’a, daha sonra Kerec’in Şehriyar’ına ve Mazenderan’ın Nur kentine göç ettiler. Mirza Ağa-Han NuRi, Hicri 1272/1856 yılında bunları Behşehr/Zağmerz’e göç ettirdi.
-Geraylı Türkleri: Ağa Muhammed Han Kacar tarafından Kelpuş’tan Endu-rud, Miyandurud (Miyan-durûd) ve Gara-Toğan’a getirilmiştir.
-Afgani: Gılzai’lerden bir tayfa Behşehr/ Karatepe’de oturmaktadır.
-Behşehr İlçesi/ Karasiye: Nadir Şah, Afganistan’ın Kandehar kentinden göçürdüğü insanları Karasiye’ye yerleştirdi. Ancak Nadir’in ölümünün ardından Kandehar’a geri döndüler. Ağa Muhammed Han da buraya Afaganistan’dan insan göçürmüştür. Bugün Karasiye halkı, hem Türkçe, hem de Mazenderanice konuşmaktadır. Karasiyelilerin büyük bölümü Afganistan’dan göçürülen Türklerdir.
-Behşehr İlçesi/ Gelugâh: Mazenderan’ın doğusunda, Gülistan BV’ne sınır Behşehr ilçesine bağlı Gelugâh kenti halkı iki önemli il/ ulusa mensuptur. Bunlardan biri İmranlu/ Umranlu ilidir. İmranlu ili, Ağa Muhammed Han Kacar tarafından Hicri 1296/ 1879 yılında Azerbaycan’ın Karabağ ve Karadağ bölgelerinden getirilerek, sınır güvenliğini sağlamak üzere Gelugâh’a yerleştirilmiştir. Halen Azerbaycan Türkçesi konuşmaktadırlar. Gelugâh nahiyesi, Hazar sahilinde Halic-i Gürgân kıyısındadır.
Behşehr kentine bağlı Halic-i Gürgân kıyısında yer alan, Türklerin yoğun olarak yaşadığı bu sahil kasabası Gülistan Bölge Valiliği’nin Bender-i Gez kenti ile sınırdır. 45 köyü ile birlikte 50 bin nüfusa sahiptir.
|
1. Gülistan BV
1.593.055(2006)
Türkmenlerin yüzdesi %60
-Azadşehr (Şahpesend)
Genel nüfusu: 84.956 (1996)
Şehir merkezi: 38.260 (2006)
Azadşehr, Genellikle Sistani azınlığın oturduğu bir şehirdir.
-Akkala
Genel nüfusu: 98.664 (1996)
Şehir merkezi: 27.402 (2006)
-Bender Gez (Kurdkûy’un baliyosu)
Genel nüfusu: 45.750 (1996)
Şehir merkezi: 15.727 (1996)
-Bender Türkmen
Yüzölçümü: 2.299 km²
Genel nüfusu: 111.392 (1996)
Şehir merkezi: 45.045 (2006)
-Ramiyan
Genel nüfusu: 75.949 (1996)
Şehir merkezi: 11.001 (1996)
Ramiyan’da Azerbaycan Türkleri ağırlıktadır. Demirtaş Türkleri, Findirisk/ Féndirisk nahiyesinde oturmaktadır.
-Aliabad-Ketul
Yüzölçümü: 1.100 km²
Genel nüfusu: 117.287 (1996)
Şehir merkezi: 46.183 (2006)
-Kurdkûy
Yüzölçümü: 1.106 km²
Genel nüfusu: 67.051 (1996)
Şehir merkezi: 28.991 (2006)
-Kelale
Genel nüfusu: 127.545 (1996)
Şehir merkezi: 27.661 (2006)
-Gürgân
Yüzölçümü: 2.852 km²
Genel nüfusu: 323.106 (1996)
Şehir merkezi:269.226 (2006)
-Künbet-i Kavus
Yüzölçümü: 7.069 km²
Genel nüfusu: 249.395 (1996)
Şehir merkezi:127.167 (2006)
Kentin çevresinde, I.Dünya Savaşı’nda Türkmenistan’dan gelip yerleşen Türkmenler de yaşamaktadır
-Mînudeşt
Yüzölçümü: 467 km²
Genel nüfusu: 118.106 (1996)
Şehir merkezi: 25.983 (2006)
*
Gülistan Bölge Valiliği kurulmazdan önce bu bölge Mazenderan Bölge Valiliği’nin bir parçasıydı ve “Türkmen Vilayeti” olarak adlandırmaktaydı. Önceki dönemde Türkmen Vilayeti;
1.Gürgân (Merkezi Gürgân),
2.Deşt-i Gürgân/ Gürgen Sehrası (Merkezi Kümbet-i Kavus/ Kümmethovz), olmak üzere iki şehir ve bölgeden oluşmaktaydı. Yukarıda izah edildiği üzere, Vilayet topraklarının yüzölçümü 37.000 km² idi. “Gülistan” adı verilerek bölge valiliği haline getirildikten sonra bugünkü alanı 20.893 km²’dir. 1996 nüfusu 1.419.201, 2006 sayımına göre ise 1.593.055’tir. Mazenderan, Horasan ve Tahran’dakilerle birlikte hesap edilmesi halinde günümüzde İran’da 1.430.000 civarında Türkmen’in yaşadığını ifade edebiliriz.
2.Horasan
A.Kuzey Horasan Bölge Valiliği
-Bocnurd:
Yüzölçümü: 17.421 km²
Genel nüfusu: 278.818 (1996)
Şehir merkezi:
134.835 (1996)
172.772 (2006)
Dağlık olan kuzeybatı bölümünde Türkmenler meskûndur. Öte yandan kentin batı bölgesinde, I. Dünya Savaşı’nda Türkmenistan’dan gelip yerleşenler de yaşamaktadır.
-Cergelan (Bocnurd): Cergelan’da I. Dünya Savaşı’nda gelip yerleşen Türkmenler de meskûndur.
B. Rızavi Horsanı Bölge Valiliği
-Deregez:
Yüzölçümü: 4.314 km²
Genel nüfusu: 78.614 (1996)
Şehir merkezi:
31.162 (1996)
34.305 (2006)
Burada Türkmenler de yaşamaktadır.
-Serahs:
Yüzölçümü: 5.451 km²
Genel nüfusu: 73.604 (1996)
Şehir merkezi:
28.547 (1996)
33.571 (2006)
Türkmenler, daha çok kent çevresinde oturmaktadır.
-Kuçan:
Yüzölçümü: 5.340 km²
Genel nüfusu: 152.105 (1996)
Şehir merkezi:
85.750 (1996)
96.953 (2006)
Türkmenlerin yaşadığı bölgelerdendir. Özellikle bölgedeki Aladağ mıntıkasındadırlar.
3. Mazenderan
|
20.893
|
955.833
|
