Dış lastik bak lastik

Hıristiyan katliamı. Diocletianus yönetiminin son yıllarında Hıristiyanlara karşı şiddetli baskı ve katliama tanık olundu. Nedenleri tam açıklığa kavuşmayan bu baskıya geleneksel Roma dinine fanatik biçimde bağlı olan Galenus'un etkisi, imparatorlukta tam bir birlik sağlama isteği, Hıristiyanlığa karşı olan Porphyıios gibi filozoflann ve Hierocles gibi valilerin çabaları ve belki de Hıristiyanların kencjj aralarındaki karışık lıklar gibi çeşitli etkenlerin yol açtığı öne sürülmüştür Diocletianus 303-304 tarihli dört kararnamesinde kan dökülmeyeceğıne söz verdiyse de, pervasız bir şiddet biçimine bürünen sindirme hareketi bütün imparatorluğa yayıldı. Ama katliamlar Hıristiyanlığı yok etmek yerine, bu inancın güçlenmesine yol açtı.

Değerlendirme. Hastalığı yüzünden zamanından önce çöken Diocletianus, 20 yıllık hükümdarlığın ardından, görevden ayrılmayı da "kader" saymış olabilir. İmparatorluk işlerini gençlere bırakarak önce Nikomedeia' ya çekildi, daha sonra Adriyatik kıyısındaki Salonae dolayında yaptırdığı görkemli saraya (yıkıntıları günümüzde Hırvatistan' daki Split'te) yerleşti 1 Mayıs 305'te resmen tahttan çekildi ve gözlerden uzak bir biçimde öldü

Diocletianus imparatorluğun yeniden düzenlenmesinde siyasal romantizme düşmedi Yaptığı reformlar önceden tasarlanmış bir planın ürünü olmaktan çok, tarihsel zorunluluklara bir sonucuydu. Acımasız olmakla birlikte sertliği hiçbir zaman vahşete varmadı Cimriliğinin temelinde devlete kaynak sağlama isteği yatmaktaydı. Devlet yapısında bürokrasi ve teknokrasiye ağırlık vermesi ise etkili yönetim uğrunaydı. Olağandışı bir dindarlığı yoktu, ama dünyayı imparatorların tanrılarının yönettiğine inanırdı. "Tanrısal hak" saydığı mutlak hükümdarlığını daha çok Doğu'ya özgü bir ululukla süsledi.

Diocletianus'un amacına tam ulaşamadığı ve biçimlendirdiği devletin de, "düşünü kurduğu yeni evden çok, olağanüstü döneme özgü bir sığmak" olduğu söylenebilir Gene de eylemleri, inancı ve dönemi açısından "Devlet'in gerek duyduğu adam" (vır rei publicae necessarius) oldu