EğİTİCİ EĞİTİMİ EĞİTİm becerileri kurs kitapçIĞI

GRUPLARLA ÇALIŞIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Eğitmenlere grup davranışını analiz etmede kılavuzluk edecek bazı yaklaşımlar sunulmuştur. Bu konuda yardımcı olacak bir öneri grup içinde gözlemlenen davranışların tüm gruba aktarılması, böylece kurs sırasında bu davranışların anlatılanları açıklamaya yarayan örnek olay olarak kullanılmalarıdır.

KATILIM
Gruba dahil olmanın önemli bir göstergesi sözel katılımdır. Eğitmenler, her grup üyesinin ne kadar sözel katılımda bulunduğuna dikkat etmeli, özellikle de erkeklerle kadınlar arasındaki farkları gözlemlemelidirler.

• 
  Kim en fazla konuşuyor?
  
• 
  Kimler daha az konuşuyor?
  
• 
  Sözel katılımda herhangi bir değişiklik görüyor musunuz? Örn. Çok konuşanlar daha sessiz, sessiz olanlarsa birdenbire daha konuşkan hale mi gelmiş? Böyle ise, grup etkileşimi içinde bunun nedeni ne olabilir?
  
• 
  Sessiz olanlara karşı grubun tutumu nasıl? Sessizlikleri nasıl yorumlanıyor. Söylenenlerle uyuştuklarından, uyuşmadıklarından, ilgilenmediklerinden, çekindiklerinden mi?
  
• 
  Kim kiminle konuşuyor? Grup etkileşimi içinde bunun nedeni ne olabilir? etkileşimler erkek/erkek, erkek/kadın ya da kadın/kadın tarzlarından hangisine giriyor?
  
• 
  Konuşmaları sürükleyen kim? Niçin? Grup etkileşimi açısından bunun nedeni ne olabilir?
  

ETKİ
Bir grubu etkilemek ile gruba katılımda bulunmak aynı anlamda alınmamalıdır. Bazı kişiler çok az konuşabilir, ancak yine de grubun tüm dikkatini üzerlerinde toplayabilirler. Bazıları ise çok konuşabilir, ancak genellikle ötekiler tarafından pek dinlenmeyebilir, ciddiye alınmayabilirler.

• 
  Hangi üyeler daha etkili? Yani kimler konuştuğu zaman diğerleri daha dikkatli dinler görünüyor?
  
• 
  Hangi üyeler daha az etkili? Etki açısından zaman içinde üyelerde farklılaşma hissediliyor mu?
  
• 
  Grupta rekabet görüyor musunuz? Liderlik için bir çekişme var mı? Bu, öteki grup üyelerini nasıl etkiliyor?
  
• 
  Erkekler arasında veya kadınlar arasında belli davranış örüntüleri saptayabiliyor musunuz?
  

ETKİLEME BİÇİMLERİ
Etki kendini birçok biçimde ortaya koyabilir. Olumlu ya da olumsuz olabilir; grup uyumunu destekleyebilir ya da grubun parçalanmasına yol açabilir. Bir kişinin diğerini nasıl, hangi yolla etkilemeye çalıştığı, ikinci kişinin alıcılık düzeyini, yani ne suretle, ne kadar etkileneceğini belirleyen bir öğedir.
KARAR VERME
Gruplarda çoğu zaman verilen kararların grup üzerinde yapacağı etkiler tümüyle gözden geçirilmez iken, bazı gruplarda ise verilen kararlara tüm grup üyelerinin katılması, fikirleri paylaşması istenir.

• 
  Kendi kendine karar verip bu kararları diğer grup üyelerinden bağımsız olarak uygulayan kişiler var mı? Örneğin bu kişi/kişiler tartışılacak konu hakkında bir karara varıp hemen bu konuda konuşmaya başlıyorlar mı? Bunun diğer grup üyeleri üzerindeki etkisi ne oluyor?
  
• 
  Grup konudan konuya mı atlıyor? Bu atlayışları kim yönlendiriyor? Grup etkileşimi açısından bunun nedeni ne olabilir?
  
• 
  Bir üyenin önerilerini ya da kararlarını kim destekliyor? Bu şekilde bir kişinin öneride bulunması, diğerlerinin de onu desteklemesiyle grubun tartışacağı konuya veya aktivitesine karar veren iki kişi mi oluyor? Bu durum diğerlerini nasıl etkiliyor?
  
• 
  Karşı çıkan üyeler olmasına rağmen, çoğunluğun bir karar üzerinde direttiğini gösteren kanıtlar var mı? Oylama yapmayı öneriyorlar mı (çoğunluğun desteğini sağlamak amacıyla)?
  
• 
  Bir karar üzerinde tüm üyelerin katılımını sağlamaya yönelik çabalar izleniyor mu (anlaşmaya varma)? Bunun grup üzerinde ne gibi etkileri oluyor?
  
• 
  Bazı kişilerin yaptıkları katkılar yanıtsız kalıyor ya da duymazlıktan geliniyor mu? Bunun grubun diğer üyelerine ne gibi etkileri oluyor?
  

ÜYELİK

Grup üyelerinin temel endişelerinden birisi de grup tarafından ne derecede kabul gördükleridir. Grup içinde, üyeliğin boyutu ve tipi üzerine ipuçları veren değişik etkileşim örüntüleri gelişebilir.

• 
  Altgruplar var mı? (İki-üç kişi bir araya gelir, hep aynı fikirdedirler ve hep birbirlerini desteklerler. Ya da bir çok üye sürekli olarak anlaşmazlık içindedirler ve hep birbirlerine karşı çıkarlar).
  
• 
  Bazı kişiler “grubun dışında” gibi mi görünüyor? Bazıları da grubun “içinde” ve popüler mi? “Dışarıdakilere” nasıl davranılıyor?
  

DUYGULAR

Grup tartışmaları sırasında üyeler arasındaki etkileşimler çeşitli duyguların doğmasına yol açar. Ortaya çıkan bu duygular çok nadiren tartışılsa da, ses tonu, yüz ifadeleri, mimikler ve diğer sözsüz iletişimin ipuçları üyelerin neler hissettiklerini anlamada gözlemcilere yardımcı olur.

• 
  Grup üyelerinde ne tür duygu belirtileri gözlemliyorsunuz (kızgınlık, rahatsızlık, bıkkınlık, sıcaklık, heves, heyecan, sıkıntı, savunmacılık, yarışmacılık)?
  
• 
  Grup üyelerinde, özellikle acı veren, rahatsız eden duyguların dışavurumunu engelleyici bir tutum seziyor musunuz? Bu engelleme nasıl yapılıyor? Bunu sürekli olarak yapan bir kişi var mı?
  

Yetişkinler öğrenme ortamına belli bir birikimle gelirler; yararlanabilecekleri geniş deneyimler vardır. Bir ergene tamamıyla teorik gelen sorunlar yetişkinler için gerçektir ve yetişkinlerin bununla başa çıkabilecek bazı deneyimleri vardır.

İÇERİK İŞLEVLERİ

Söz konusu görevi yerine getirebilmek, verilen işi yapabilmek için yürütülmesi gereken çeşitli işlevler vardır. Eğitmenler bu işlevlerin başarıyla nasıl yerine getirilebileceğine göz atarlarsa bu süreci daha iyi kavrayabilirler.

• 
  İlerlemek ya da bir sorunu çözmek için gruba önerilerini soran ya da kendisi öneri ortaya atan kişi/kişiler var mı?
  
• 
  Grubun konudan kopmamasını kimler sağlıyor? Bir konudan diğerine atlamaya
  
• 
  veya konu dışına çıkmaya kimler engel oluyor?