Əhmədov Əhməd-Cabir İsmayıl oğlu Osmanov Tofik Ramazan oğlu İstehlak mallarinin funksional

Qırmızı süfrə şərabları – qırmızı üzüm sortlarından alınan müxtəlif çalarlı qırmızı rəngli, özünəməxsus dad və buketi ilə fərqlənən şərablardır. Tərkibində həcmə görə 9-14% spirt vardır. Şəkərin miqdarına görə turş (0,3 q/100 sm³-ə qədər şəkər ola bilər), yarımturş (1,5-2,5 q/100 sm³) və yarımşirin (3-8 q/100 sm³) qırmızı şərablar buraxılır.
Yarımturş süfrə şərabları – tərkibində təbii qıcqırmadan əmələ gələn həcmcə 9-4% spirt və qalıq kimi 0,5-2,5 q/100 sm³ şəkər olan şərab-lar qrupudur.
Yarımşirin süfrə şərabları – tərkibində təbii qıcqırma nəticəsində həcmcə 9-14% spirt və 3-8 q/100 sm³ şəkər olan süfrə şərablarıdır.

Tündləşdirilmiş şərablar başlıca olaraq rektifikat etil spirti əlavə edilməklə istehsal olunur. Şərabın tipindən asılı olaraq, spirt qıcqırmanın müxtəlif mərhələlərində əlavə edilir.

Spirtin miqdarına görə tündləşdirilmiş şərablar 2 qrupa bölünür.

1. 
   Tünd şərablarda həcmcə 17-20%, o cümlədən təbii qıcqırma nəticəsində 3%-dən az olmayaraq spirt, desert şərablarda həcmcə 12-17%, o cümlədən təbii qıcqırma nəticəsində 1,2%-dən az olmayaraq spirt olmalıdır. Şəkərin miqdarına görə tündləşdirilmiş şərablar turş (1-3 q/100 sm³ şəkər olur) və yarımturş (4-14 q/100 sm³), desert şərablar isə yarım-
   

şirin (5-12 q/100 sm³), şirin (14-20 q/100 sm³) və likör (21-35 q/100 sm³) yarımqruplarına bölünür. Ağ, çəhrayı və qırmızı rəngdə adi və markalı tündləşdirilmiş şərablar buraxılır.

2. 
   Desert şərablar – tərkibində həcmcə 12-17% spirt və 2-35 q/100 sm³ şəkər olan təbii və ya tündləşdirilmiş şərab qrupudur. Qəbul edilmiş qaydalara əsasən desert şərabların tərkibində təbii qıcqırma nəticəsində əmələ gələn spirtin miqdarı 1-2%-dən az olmamalıdır. Şəkərin kütləyə görə qatılığından asılı olaraq desert şərablar yarımşirin (5-12 q/100 sm³ şəkər, həcmcə 14-16% spirt), şirin (14-20 q/100 sm³ şəkər, həcmcə 15-17% spirt) və likör (21-35 q/100 sm³ şəkər, həcmcə 12-17% spirt) yarımqruplarına bölünür. Yüksəkkeyfiyyətli desert şərabı istehsal etmək üçün tam yetişmiş, tərkibində 22-35% arasında şəkər olan üzüm sortlarından istifadə edilir.
   

Desert şərablardan fərqli olaraq tünd şərabların tərkibində şəkərin miqdarı 3-13 q/100 sm³ olur. Burada qıcqırma daha dərin gedir. Üzərinə 17-20% tündlüyü olana qədər spirt əlavə edilir. Tünd şərabların tipik qruplarından «Portveyn», «Xeres», «Madera» və «Marsala»nı göstərmək olar. Bunlar biri-digərindən istehsalına görə fərqlənir.

106
Ətirləndirilmiş şərabları istehsal etmək üçün müxtəlif quru bitkilər və ədviyyat – bənövşə kötüyü, nanə, minyarpaq, keşniş toxumu, hil, zən-cəfil, vanil, muskat cövüzü, cirə, qaragilə, darçın, dağ nanəsi, aloye və sitrus bitkilərinin qabığı 13-14 günə 70-72%-li spirtə yatırdılır. Şərabın ümumi kütləsinə görə 1-2% miqdarında əlavə edilir. Tünd və desert Ver-mutlar buraxılır. Tünd Vermut şərablarının tərkibində 18% spirt və 10 q/100 sm³ şəkər olur. Desert Vermut şərablarının tərkibində 16% spirt və 16 q/100 sm³ şəkər olur. Bu şərablar ağ, çəhrayı və qırmızı olurlar. Hər ikisində 6 q/l turşu olur.
Şampan şərabı rənginə görə ağ və qırmızı olur. Şəkərin miqdarına görə (q/100 sm³) şampan şərabı aşağıdakı adlarda buraxılır: bryut – 0,3-ə qədər (çox saxlanılmış), çox turş – 0,8-1,3; turş – 3-3,5; yarımturş – 5-5,5; yarımşirin – 8-8,5; şirin – 10-10,5. Turş, yarımşirin və şirin şampan şərab-ları yalnız rezervuar üsulu ilə hazırlanır.
Qırmızı şampan şərabı 1 markada buraxılır ki, bunun da tərkibində 10-10,5 q/100 sm³ şəkər olur. Spirtin miqdarı 10,5-12,5%, turşuluq 6-8,5 q/l-dir.