Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

KOMPOST MATERYALLERİ

Neler kompostlaştırılabilir sorusuna “Bir zamanlar bitki olan tüm materyaller” şeklinde cevap verilebilir. Bitkisel artıklar azot (N) ve karbon (C) içermektedir. Bu materyalleri “yeşil” ve “kahverengi” şeklinde iki gruba ayırmak mümkündür. İyi bir N kaynağı olan materyal “yeşil” diye adlandırılır ve düşük C/N oranına sahiptir (<30:1) . Hayvan gübresi, inorganik azotlu gübreler, mutfaktaki sebze artıkları, yeşil yapraklar ve çim artığı bu gruba girmektedir. Azota nazaran daha fazla C içeren (>30:1) materyaller “kahverengi” olarak adlandırılır. Genellikle kurudur ve yavaş parçalanır. Saman, kuru yaprak, budama artığı, kağıt, hızar talaşı bu gruba örnek olarak verilebilir. İyi bir kompost oluşumu için yeşil ve kahverengilerin bir denge içinde olması gerekmektedir. Hızlı bir parçalanma için optimum C/N oranı 30/1’dir. Azot parçalanmayı sağlayan mikroorganizmaların çoğalması için gerekli olan proteini, karbon ise enerji ihtiyacını karşılamaktadır.

Ev atıkları ve lağım çamuru yanında kompostlaştırılacak çok çeşitli organik atık mevcuttur. Bahçe, şehir ve tarımsal budama artıkları yanında kereste endüstrisi atığı da kompostlaştırılabilir. Hayvan gübresi çok fazla sayıda ve farklı mikroorganizma populasyonuna sahip olması sebebiyle kompost yapımında hammadde olarak özel bir öneme sahiptir.

Gıda ve gıda işleme endüstrisinin atıkları üniform ve organik maddece zengin olması sebebiyle kompost yapımı için özellikle uygundur. Örneğin, elma posası, şeker kamışı lifi, sebze artıkları, zeytin ve üzüm posası, mısır koçanı, pamuk çiğidi, balık atığı ilk akla gelenlerdir. Değişik tipte kabuk ve kavuzlar da iyi fiziksel özelliklerinden dolayı kullanılabilirler. Örneğin, çeltik kavuzu, fıstık kabuğu gibi. Hindistan cevizi lifi yaygın olarak kullanılmakta ve bunu çeltik kavuzu takip etmektedir.

Bazı materyaller kolayca parçalanabildiği halde bazıları ile sorunla karşılaşılmaktadır.
Bunlar;

• 
  Çim artığı,
  
• 
  Hastalıklı bitki artıkları
  
• 
  Herbisit ve pestisit kalıntılı bitkilerdir.
  

Çim artığı: Yeni biçilmiş çim oldukça yüksek nem ve N içerir. Nem yığının keçeleşmesine ve oksijensiz ortamın oluşmasına neden olmaktadır ki bu da kötü kokuya yol açmaktadır. Bu sorunu ortadan kaldırmak için yeni biçilmiş çim artığı kahverengi bir materyal ile dengeye getirilmelidir. Odun parçaları, kuru yaprak, kesilmiş tahta parçaları bu amaçla kullanılabilir. Bu hacimli materyaller yığının keçeleşmesini önlemekte ve yığına oksijenin girişini sağlamaktadır. Ayrıca yığın oluştururken kahverengi materyal ile başlanmalı ve yine kahverengi materyal ile bitirilmelidir. Bu uygulama alttan havanın girişini sağladığı gibi üstten de kokuyu emer. Kokuyu önlemenin bir diğer yolu ise kompostun özellikle ilk hafta içerisinde sık sık havalandırılmasıdır.