Mikotoksinlerin bağışıklık sistemi ve sağlığa etkisi
Ekonomik kayıplar bakımından en fazla üzerinde durulan mikotoksinler Aflatoksin, Deoksinivalenol (DON), Vomitoksin, Zearalenon, T-2 toksin, Okratoksin-A ve Fumanizinlerdir.
Bunlardan en fazla görülen aflatoksinler, mikotoksinlerin en yaygın olanıdır. Aspergilus tarafından üretilen aflatoksin, hava ve kir yoluyla yayılır. Uygun ortamda koloni oluşturur ve küflenme görülür.% 11 nem ve 25ºC ısıda küflerin hızla büyüdüğü gözlenir. Aflatoksin zehirlidir. Genç hayvanlar yaşlılardan daha duyarlıdır. Hayvanlarda kronik aflatoksikozis, gelişme geriliği, performans düşüklüğü, anoreksiya, rektum palpasyonu, karaciğer hasarı görülür. Aflatoksinler gastrointestinal kanal tarafından emilir ve metabolizmaya geçerler. Daha sonra hayvanların metabolizmaları yoluyla dağılıp vücutlarına yerleşen aflatoksinler, bunları yiyen insanlar için de büyük tehlike oluştururlar. Aflatoksinler ciddi ekonomik zararlar verir.
Diğer mikotoksin çeşidi Zearalenondur. Zearalenonun ruminantlarda etkisi azdır. Zearalenonun östrojenik etkiye sahip olduğu bilinse de bir mikotoksin çeşidi olduğu unutulmamalıdır.
Deoksinivalenol diğer bir mikotoksindir. Fusarium türleri tarafından üretilir. Kanatlı ve ruminantlar buna duyarlıdır. Hayvanlarda besinden yararlanmada düşüş, gelişme geriliği, kilo kaybı, performans düşüklüğü ve kusma görülür.
T-2 toksin gastroenteritle ilişkili bir mikotoksindir. Hayvanlarda bağırsaklarda kanama görülür ve sığırlarda ölüme yol açar. Beyaz kan hücreleri ve antikorlarda düşüş gözlenir. Özellikle sığırlar T-2 toksine vomitoksinden daha duyarlıdır.
Fusarium moniliforme tarafından üretilen Fumonisinler de mikotoksindir. Bu toksin çeşitli hayvan türlerinde değişik klinik sendromlar gösterir. Akciğer ödemi, kanatlılarda zehirli besin sendromu ve atlarda ölümle biten hastalığa neden olabilir. Hayvanlarda beyin karaciğer ve böbrekleri etkiler. Bacak ve boyunda uzama, sallantılı yürüyüş ve zayıf gelişme görülür.
Mikotoksinlerin neden olduğu zararların klinik belirtileri mikotoksin yoğunluğuna maruz kalma süresi, hayvan türü, yaşı, beslenmesi, sağlık durumu ve bulaşık otla beslenme süresine bağlıdır. Zehirlenmeler ölümcül olabilir ve hayvanların verim düzeylerinin düşmesi sonucunda hastalıklara yakalanma riskinin artmasıyla ekonomik kayıplar meydana gelebilir. Mikotoksinlerin temel etkisi bağışıklık sistemi baskılamasıdır. Mikotoksinlerin hemen hepsinin canlının bağışıklık sisteminin bir veya daha fazla önemli fonksiyonunu değiştirebilir nitelikte olduğu bilinmektedir. Mikotoksinler nedeniyle bağışıklık sistemi etkilenen hayvanlar hastalık ve strese karşı daha duyarlı hale gelir.
Dostları ilə paylaş: |