Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

YEMLİK TAHILLARDA VE YEMLERDE MİKOTOKSİN ÖNLEYİCİ OLARAK SEPİOLİT KULLANIMI

Gülşah Bengisu YAVUZER¹ , Ümit YAVUZER²

GİRİŞ
Mikotoksinler küf mantarları tarafından üretilen zehirli metabolitlerdir. İnsan ve hayvanlarda zehirlenmelere ve hatta ölümlere yol açan mikotoksinleri salgılayan küf mantarları yeryüzünde yaygın olarak bulunmaktadır.

Dünya’da üretilen bitkisel kaynaklı yem ve gıda maddelerinin büyük bölümünün mikotoksinlerle bulaşık olduğu bilinmektedir. Mikotoksin üreten mantarlar yem hammaddesinin üretimi, işlenmesi, depolanması ve taşınması aşamalarında yemlerde görülebilir.

Mikotoksinlerin kontrol altına alınması güçtür. Mikotoksinlerin zehir etkisinin çeşitli yollarla ortadan kaldırılmasına çalışılmış, bu amaçla kimyasal maddeler kullanılmıştır. Bunlardan bazıları; asitler, bazlar, aldehitler, bisülfitler, oksitleyici ajanlar, değişik gazlar gibi kimyasallardır. Bunlar mikotoksinleri inaktive etmek, yapılarını bozmak amacıyla uygulanmaktadır. Bunlardan yemlerin uygun koşullarda amonyaklaştırılması aflatoksin düzeyinin önemli derecede azaltılmasında etkili olmuştur. Amonyaklaştırmanın etkili ve güvenli bir yöntem olarak düşünülmesine karşın, reaksiyon ürünlerinin potansiyel toksisitesi ve kanserojen etkileri yüzünden Amerika Birleşik Devletleri Gıda ve İlaç Yönetimi tarafından onaylanmamıştır.

Silikatlar yemlik tahıllarda ve yem maddelerinde mikotoksin bağlayıcı olarak kullanılmaktadır. Bentonitler, kaolinit ve sepiolit ailesinden killer en çok kullanılan silikatlardır.

Sepiolit tabakalı bir yapıya sahip, bileşiminde su bulunan bir magnezyum silikattır. Partikül ekseniyle aynı yönde kanalları vardır. Bu kanallardan su ve amonyak gibi sıvı ve gazlar girebilir. Bu kanallar mineralin geniş yüzey alanından ve emme kapasitesinden sorumludur. Sepiolit, taneciklerin morfolojisi sayesinde su molekülleriyle etkileşir ve bu da süspansiyon viskozitesini artırır.

Yemlik tahıllarda ve yemlerde kimyasal yöntemlerle mikotoksinleri engelleme şüphesiz mümkündür, ama hayvan besleme ve dolayısıyla insan beslenmesini olumsuz yönde etkileyecek bu metotlardan vazgeçilerek ekolojik yöntemlerle mikotoksinlerle mücadele sağlıklı nesillere ulaşmada izlenmesi gereken yoldur.