Ekolojik tarimda iÇ pazarin geliŞİMİ

Çizelge 4.1. Hayvan Türleri İçin Önerilen Barınak Alanları

Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar	Tavuklar
Barınak iç alanı
Et sığırı................... 100 kg CA’a 1.0 m^2	Et tavuğu........10 hayvana 1 m^2
Süt sığırı..................1 hayvana 6.0 m^2	(1 m^2’ye 21 kg canlı ağırlık)
Damızlık boğalar.....1 hayvana 10.0 m^2
Koyun ve keçiler.....1 hayvana 1.5 m^2	Yumurta tavuğu...6 hayvana 1 m^2
Barınak dış alanı
Et sığırı....................100 kg CA’a 0.75 m^2	Et tavuğu.... 1 hayvana 4 m^2
Süt sığırı..................1 hayvana 4.50 m^2
Damızlık boğalar....1 hayvana 30.00 m^2
Koyun ve keçiler....1 hayvana 2.50 m^2	Yumurta tavuğu.1 hayvana 4 m^2

Avrupa Birliği Yönetmeliği, 24.08.1999
* Ülkemiz Ekolojik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi'nin Yönetmelik Taslağına (Kasım, 2001) göre de hayvan türleri için önerilen barınak alanları aynıdır (5).
Barınaklarda ışığın yeterli olması çeşitli fiziksel yaralanmaları, azaltması bakımından önemli görülmektedir. Hayvanların yeterli hareket alanlarının olması da, çeşitli tırnak ve ayak rahatsızlıklarına bağlı hastalıkları azaltmaktadır. Buna karşılık hayvanların yeterli hareket alanlarının olmaması yani sıkışık barındırılmaları ise, stres hormonlarının salgılanması arttırmaktadır. Bu da onların, bağışıklık sistemlerinin zayıflamasına ve dolayısıyla daha kolay hastalanabilmelerine neden olmaktadır. Sıkışık barındırma, aynı zamanda solunum yolu hastalıklarının yayılmasını da hızlandırmaktadır. Bu nedenlerle, organik hayvancılıkta barınakların en azından doğal davranışlarına cevap verebilecek şekil ve boyutlarda olması temel alınmıştır (7,9).

Bakım

Organik hayvan yetiştiriciliğinde iyi bir barınak koşulları sağlandıktan sonra, önemli olan dikkatli bir bakımdır. Hayvan sağlığının korunması için, dezenfeksiyon ve aşı gibi her türlü hijyenik tedbirlere müsaade edilir. Ancak yeterli hijyenik koşullar sağlandıktan sonra da, sağlık problemleri çıkarsa, hayvansal ürünlerde kalıntı bırakmayan bitkisel ilaçlar gibi alternatif ilaç kullanımına öncelik verilir. Acil durumlarda sentetik ilaç gerekirse, veteriner hekim önerileri ile toksikoloji listesi dikkate alınarak kullanılır. Ancak, ürünün organik olarak değerlendirilebilmesi için belli bir süre geçmesi beklenir. Bu süre, Avrupa Birliği Yönetmeliğine (24.08.1999) göre, konvansiyonel üretimdekinin en az iki katıdır (3). Aynı süre, ülkemiz Ekolojik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi'nin Yönetmelik Taslağına (Kasım 2001) göre ise, et üretimi için en az 2 ay, süt üretimi için en az 7 gün ve yumurta üretimi için de en az 5 gün olarak önerilmektedir (5).

Barınaklarda hijyenik tedbirler alınması yanında, hayvanların bakımıyla ilgili onları strese sokarak bağışıklık sistemlerini zayıflatacak davranışlardan da kaçınılmalıdır. Organik hayvan yetiştiriciliğinde, büyükbaş ve küçükbaş hayvanlarda kastrasyon, boynuz köreltme, kulak delme gibi hayvanın fiziki yapısına müdahaleler sadece kontrol kuruluşunun onayı ile yapılır. Bu müdahalelerde hayvanların acı çekmesi minimize edilmeli, gerekirse anestezik ilaçlardan yararlanılmalıdır. Bu hayvanlarda kuyruk kesme, tavuklarda ise gaga kesme, kanat yolma yöntemleri uygulanmaz. Hayvan taşınması hayvanlarda en az stresi oluşturacak ve en kısa zamanda gerçekleştirilecek şekilde yapılmalıdır. Hayvanların nakilleri sırasında sakinleştiricilerin kullanımı da yasaktır. Kasaplık hayvanlara kesim esnasında stres yaratmayacak şekilde davranmalı, uygun kesim yöntemlerinden yararlanılmalıdır. Organik hayvanlar ile konvansiyonel hayvanların kesimi, mümkünse ayrı kesimhanelerde, mümkün değilse aynı kesimhanede farklı zamanlarda yapılmalıdır (3,5).