1- İLETİŞİM, DİL VE KONUŞMA
Dil kazanımı insanların yaşamları sırasında başardığı en karmaşık işlemlerden birisidir. Genellikle çocuklar dili kendi doğal çevrelerinde herhangi bir sorunla karşılaşmadan kazanmaktadır. Bu nedenle dil ka-zanımının ne kadar karmaşık bir süreci içerdiği özellikle dil gelişiminde bir bozukluk olduğunda görülmektedir. Dil ve konuşma bozukluklarını anlayabilmek, değerlendirebilmek için temel olan kavramların bilinme si gerekmektedir.
İletişim, dil ve konuşma kavramlarının hepsi çocuklarda anadilin kazanılmasını ve güçlüklerini tanımlamak için kullanılmaktadır. Bu ko nuda bazı sorular sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Örnek olarak "Bir ço cukta bunlardan hangisi problemdir?" veya "Hepsi aynı şeyi mi ifade etmektedir?" A.İletişim Bir bilginin, duygunun ve düşüncenin dil kullanılarak (sözel iletişim) ya da dil kullanılmaksızın (sözel olmayan iletişim) ifade edilmesi yönte midir.
B.Dil
Bilgilerin iletilmesi amacı ile alışılmış bir düzen içinde sembollerin, seslerin ve jestlerin düzenlenmesidir. Dil, sözel veya yazılı olabilir. C.Konuşma Dilin kullanılmasıdır. Dilin sembolik birimlerinin yerine geçen sesle ri çıkarmak için kullanılan bir seri kas hareketidir. Bize basit gelen bir sözcük için kaslar ve vücut organlarını seri olacak şekilde kullanırız. Konuşma, iletişim kurabilmek için kullanılan köprülerden biridir. Konuşma için özel tek bir organ yoktur; bir çok organın birlikte, uyum içinde çalışmasıyla oluşan bir sistemdir. Akciğerler, nefes boru su, sert ve yumuşak damak, dil, çene, dişler, dudaklar gibi birçok or gan konuşmada görev almaktadır.
Dil gelişimi kişiden kişiye farklılık gösterir. Dil gelişimi ile ilgili genel lemeler yapılması mümkün olsa da, bu genellemeler her çocuk için doğru değildir. Çocuklar arasında dil gelişimi yönünden büyük farklı lıklar vardır. Bu nedenle, bir çocuğun dil bozukluğu hakkında konuşur ken çok dikkatli olunmalıdır. Çünkü, çocuğun dil gelişimi aşağıda ta nımlanan dönemlere tamamen uymayabilir. Bu dönemlerden farklı ge lişim gösteren bir çocuk ile ilgili olarak aşırı heyecanlanmak da bir ha ta olabilir. Ayrıca, çocuğun normal gelişim sırasından bir sapma gös terdiği durumlar da dikkate alınmalı ve izlenmelidir. Çocuklar farklı hızlarda gelişim gösterirler. Hangisinin normal ola rak kabul edileceği konusu çok farklılık göstermektedir. Çocukların dil ve konuşma gelişim süreçlerine genel olarak baktığımızda, dili kullan ma yönünden ailelerin bilmesi gereken temel gelişim aşamaları vardır. 2- DİL VE KONUŞMA GELİŞİM DÖNEMLERİ Çocukluk çağından itibaren normal gelişim evrelerinin ve normal davranışın hangi dönemde, neyi ifade ettiğinin bilinmesi, ortaya çıka bilecek bozuklukların erken teşhisinde büyük faydalar sağlamaktadır.
Konuşmadaki fonksiyon bozuklukları ile mücadele, erken dönemde başlatılmakta ve ileriye yönelik daha başarılı adımlar atılmaktadır. Bu amaçla günümüzde teşhis ve tedavi amaçlı pek çok yöntem başarı ile uygulanmaktadır. A-Çocukluk Çağı Normal Gelişim Evreleri Doğum Öncesi Dönem; Ağız ve yüz yapıları ile fonksiyonla rındaki değişim, günümüzde anne kar nında yapılan bazı yöntemlerle ortaya konulmaktadır. Damak gelişiminin ge beliğin 12. haftasında tamamlandığı dü şünülürse, daha önce yapılan ultrason incelemesi, bu dönemde ortaya çıkabi lecek bu tip problemlerin önüne geçil mesini sağlayabilir.
Anne karnında bebeklerde yutma gelişimi 12. haftada, emme gelişimi 18-24 haftalar arasında belirginleşmektedir. 34. haftada çocuk ihtiyaçları nı karşılayabilecek emme ve yutma becerisine sahip olmaktadır. Yapı lan pek çok araştırma, anne karnında ağız kontrol ve koordinasyonda zayıf olan bebeklerin ileri yaşlarda ciddi fiziksel, algısal problemler, ko nuşma ve lisan gelişiminde gerileme, beslenme ihtiyaçlarını karşılama da zayışıkları olduğunu göstermiştir.
Bebeklik çağından itibaren düzenli yapılan tetkik ve çalışma larla pek çok problemin önceden teşhisi ve erken rehabilitasyonu (tedavi ve eğitim) mümkün olabilmektedir.
Doğumdan sonra aileye, çocuğun gelişimini doğru bir şekilde de ğerlendirmesi öğretilmeli, normal olmayan davranışlar görüldüğünde mutlaka bir uzmana başvurulması gerektiği belirtilmelidir.
Dil kısa sürede kazanılan ve gelişen bir beceri olmadığından çocuğun gün boyunca kullanacağı bir araç gibi düşünülmeli ve çocuk yaptığı her farklı davranış ve sözcük için desteklenmeli, ço cuğun iletişim kurduğu çevre genişletilmeli ve konuşması için teş vik edilmelidir.
ÇOCUKLARDA KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ A-Anne ve Babanın Çocuğuna İletişim Ortamını Sağlaması Bebekler, doğuştan dil ve konuşma yeteneğiyle doğarlar; ancak yönlendirme çok önemlidir. Araştırmalar, çocuğun nasıl ve ne zaman konuşmayı öğrendiği konusunda, ailesinin desteğinin olumlu etkisi ol duğunu göstermektedir. Dili kullanmayı öğrenmek göreceli bir süreçtir. Bebekler, çevresin de konuşulan dili dinlemekten mutlu olacaktır ve duyduklarını, pratik yaparak konuşmayı öğrenecektir. Önce kendisine söylenen şeyleri an lamaya, daha sonra da sözcükleri tek tek kullanmaya başlayacaktır. Başlangıçta bu sözcükleri tutarsız olarak kullanabilir. Daha sonra bu sözcüklerle basit cümleler kuracak ve en sonunda da daha uzun ve anlaşılır cümleler kurarak, hangi sesleri nasıl kullanacağını doğru ola rak öğrenecektir. Çocukların konuşmayı öğrenmesi çok karmaşık bir süreçtir. Bu aşamada anne babaların katkısı çok önemlidir. Konuşmayı öğrenmeleri için çocuklara uygun ortamların yaratılması.
Çocukların konuşmayı öğrenme sürecinde desteklenmesi için aşağıda bazı öneriler verilmiştir:
•Çocuğunuza konuşmak için zaman ayırın. Onun kendisini ifade et mesini sağlayın.
•Onunla konuşurken sıranızı bekleyin, bir şey söyleyin ve size yanıt vermesine fırsat tanıyın.
•Günde en az bir saat, onunla yüz-yüze konuşmak ve kitap okumak için zaman ayırın.
•Odadaki televizyon, radyo, video, müzik ve bilgisayar oyunları gibi değişik seslerin olmadığı ortamda iletişim kurmayı deneyin.
Dostları ilə paylaş: |
