Erhan afyoncu

Yayın ve kaynaklar

Historia Turco-Byzantina

▪ yay. Immanuel Bekker, Corpus Scriptorium Historiae Byzantinae, (Bonn: 1834)

▪ yay. Vasile Grecu, Ducae’Istoria Turco-Byzantina (1341-1462), Bükreş 1958.

▪ Decline ve Fall of Byzantium to the Ottoman Turks, by Harry J. Magoulias, (Detroit: Wayne State University Press, 1975)

▪ Dukas, Bizans Tarihi, çev. VI. Mirmiroğlu , Fetih Derneği Enstitüsü Yay., İstanbul 1956.

▪ çev. ve yay. Ismael Boulliaud, Historia Byzantina a Johanne Palaeologo i ad Mehmetum II. Accessit Choricon breve, Paris 1649.

▪ yay. Cousin, Historie de Constantinople, depuis le regne de l’ancien Justin jusqu’a la fin de l’empire, Paris 1672, Amsterdam 1984.

▪ çev. H. J. Magoulias, Doukas, Decline and Fall of Byzantium to the Otoman Turks, Detroit 1975.

GEORGE SPHRANTZES, (15.yüzyıl): 1401 yılında İstanbul’da doğan Sphrantzes, aristokrat bir aileden gelmektedir. Palaiologoslar’a hizmet etmiş bir aileye mensup olan yazar, 16 yaşından itibaren sarayda farklı görevlerde bulunmuş, daha sonraları valilik de yapmıştır. Sarayda görevli bulunduğu yıllarda elçilik göreviyle, özellikle II. Murad zamanında, Osmanlılarla temas halinde olmuştur. Yazarın adı altında iki kitap bulunmakta olduğu düşünülmekteydi. Bunlardan ilki Minus Kroniği’dir. 1401-1477 yılları arasındaki hadiseleri kapsayan kronik, Palaiologoslar hanedanının tarihidir. Bu eserde müellif, Bizans’ı ilgilendirdiği kadarıyla Türkler’den bahsetmektedir. Eserinde hanedana övgüler düzen yazar Türkler’e ve Latinler’e karşı düşmanlık duygularını ifade etmektedir. Eserini kendi hatıraları ve devlet vesikalarına dayandıran Sphrantzes, Bizans tarihçileri arasında en sağlam kronolojiye sahip olan kişidir. İkinci kitap olan Majus Kroniği’nin ise yakın zamanlara kadar Sphrantzes’in eseri olduğu sanılmaktaydı. Eseri Rumca’ya tercüme eden Grecu, bu eserin Sphrantzes tarafından değil 16.yüzyılda Makarios Melissenos tarafından kaleme alındığını ispatlamıştır. Dört kitaba ayrılan bu eser 1261’den 1478’e kadar olan hadiseleri kapsamaktadır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan itibaren Osmanlı-Bizans ilişkileri şeklinde ele alınmaktadır. Bu eserin kaynakları ise Minus Kroniği, Georgios Acropolites, Niketas Khoniates, Nikephoros Gregoras, Laonikos Khalkokondyles ve Movemvasyalı Dorotheus’un kronikleridir.

Yayın ve kaynaklar

Chronicon Maius [Sphrantzes’e mâl edilen]

▪ yay. Immanuel Bekker, Corpus Scriptorium Historiae Byzantinae, (Bonn: 1838)

▪ Die letzten Tage von Konstantinopel : der auf den Fall Konstantinopels 1453 bezugliche Teil des dem Georgios Sphrantzes zugeschriebenen “Chronicon Maius”, ubers., eingeleitet und erklart, by Endre von Ivanka, (Graz : Verlag Styria, 1954, repr. 1965), Byzantinische Geschichtsschreiber Vol 1.

▪ yay. V. Grecu, Cronica 1258-1481, (Scriptores Byzantini, V), Bükreş 1966.

▪ yay. J. B. Papadopulos, Georgii Phrantzae Chronicon, Leipzig 1935.

▪ yay. E. V. Ivanka, Die Auf Fall Konstantinopels f 1453 Bezügliche Teil Des Dem Georgios Sprantzes Zugeschriebenen é Chronicon Maiusé, 2. baskı: Graz 1961.

▪ yay. M. Melissenos, Pseudo-Sphrantzes, Chronikon Maius, bir bölümünün Türkçe tercümesi: çev. K. Dinçmen, Şehir Düştü! Bizans Tarihçi Francis’den İstanbul’un Fethi, İstanbul 1992.

Chronicon Minus

▪ yay. Immanuel Bekker, Corpus Scriptorium Historiae Byzantinae, (Bonn: 1838);

▪ yay. J-P Migne, Patrologia greaca 156: 1025-80 (Bonn: 1834); yay. J. B. Papadopoulos, (Leipzig: Teubner, 1935)

▪ Giorgio Sfranze; a cura di Riccardo Maisano. Corpus fontium historiae Byzantinae 29. Series Italica, (Rome: Accademia nazionale dei Lincei, 1990)

▪ The Fall of the Byzantine Empire, by Marios Philippides, (Amherst MA: University of Massachusetts Press, 1980)

▪ yay. V. Grecu, Chronicon Minus, Georgios Sphrantzes, Memorii, 1401-1477, (Scriptores Byzantini, V), Bükreş 1966.

▪ Georgi Phrantzae Chronicon Minus, MPG (içinde), CLVI, 1025-1080.

▪ yay. ve çev. M. Philippides, The Fall of the Byzantine Empire 1401-1477, A Choronicle by George Sphrantzes, Amhers 1980.

▪ yay. R. Maisano, Giorgio Sfranze Cronaca, Roma 1990.

MİCHAEL KRİTOVOULOS (CRİTOBOULUS) (15.yüzyıl): Hayatı hakkında detaylı bilgiye sahip olmadığımız Kritovulos, İmroz’un önde gelen ailelerinden birine mensuptur. 1456 yılında İmroz’un yönetimi Kritovulos’a verilmiştir. 1463’te İmroz Venediklilerin eline geçtiğinde İstanbul’a gelen yazar, daha sonra Ayranoz Manastırı’nda keşiş olarak ölmüştür. Historia adlı eseri 1451-1467 yıllarını kapsamaktadır ve beş kitaba ayrılmıştır. İlk dört kitap Fatih Sultan Mehmed’in üçer yıllık, son kitap ise dörder yıllık faaliyetlerinden bahsedilmekte olup sultana ithaf edilmiştir. İstanbul’un fethi sırasında kentte bulunmayan Kritovulos, etraflıca anlattığı fethi, görgü tanıklarının anlattıklarına göre kaleme almıştır. Eser ayrıca Macar-Osmanlı ilişkilerinden de bahseden Kritovulos’un eseri, İstanbul’un fethi ve 1467 yılına kadar II. Mehmed’in saltanatı hakkında da önemli bilgiler içermektedir.

Yayın ve kaynaklar

Vios tou Moameth II / De rebus gestibus Mahumetis II

▪ yay. C. Müler, Fragmentum historicum greacorum, (Paris: 1883), V:52-164

▪ yay. V. Grecu, Din Domnia Lui Mahomed al 11-Lea: Anii 1451-1467, Bükreş 1963.

▪ yay. Diether Roderich Reinsch, Critobuli Imbriotae historiaem Corpus fontium historiae Byzantinae ; c. 22. (Berlin: W. de Gruyter, 1983)

▪ History of Mehmed the Conqueror, çev. Charles T. Rigg, (Princeton: Princeton UP, 1954)

▪ Mehmet II. Erobert Konstantinopel : die ersten Regierungsjahre des Sultans Mehmet Fatih, des Eroberers von Konstantinopel 1453 : das Geschichtswerk des Kritobulos von Imbros; ubersetzt, eingeleitet und erklart, by Diether Roderich, (Graz : Styria, c1986), Byzantinische Geschichtsschreiber Bd. 17.

▪ Târîh-i Sultân Mehmed Hân-ı Sânî, Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası ilavesi, İstanbul, 1328/1910;

▪ yay. M. Gökman, çev. P. Karolides, Târih-i Sultân Mehmed Hân-ı Sânî (İstanbul’un Fethi), İstanbul 1967.

▪ Kritovulos, İstanbul’un Fethi, çev. Muzaffer Gökman, İstanbul 1999.

SYLVESTER SYROPOULOS (15.yüzyıl): Bizans ruhban sınıfına mensup olan Syropoulos, 1438 Floransa Konsili’ne katılarak, bu konsilin günlüğünü tutmuştur. Eser, Osmanlılar’a karşı oluşturulmaya çalışılan haçlı seferi için yapılan müzakerelerden bahsetmekle birlikte II. Murad dönemi hakkında da değerli bilgiler içermektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Les “Memoires” du Grand Ecclesiarche de l’Eglise de Constantinople Sylvestre Syropoulos sur le concile de Florence (1438-39), yay. & çev. V. Laurent, Concilium Florentium: Documenta et Scriptores, Series B, 9, (Rome: 1971)

ANONİM (16.yüzyıl)

Yayın ve kaynaklar

Ekthesis chronike synometera syntethesia en haploteti lexeon
yay. Konstantinos N. Sathas, Bibliotheca greaca medii aevi, vol 7, (Paris: 1894)
Text ve English çev. Emperors, Patriarchs ve Sultans of Constantinople, by Marios Philippides, (Brookline MA: Hellenic College Press, 1990)
1391-1543

ANONİM (1 7. yüzyıl)

Yayın ve kaynaklar

Chronikon peri ton Tourkon soultanon.

▪ Byzantium, Europe, ve the early Ottoman sultans, 1373-1513 : an anonymous Greek chronicle of the seventeenth century (Codex Barberinus Graecus 111), Marios Philippides’in çeviri ve ekleriyle, (New Rochelle, N.Y. : A.D. Caratzas, c1990), Late Byzantine & Ottoman Studies 4.

BULGAR KAYNAKLARI

GRİGORİJ TSAMBLAK: 1419 yılının sonunda veya 1420 yılının başında ölen Patrik Evtimius’un öğrencilerinden olan Tırnovalı Tsamblak Bizans, Sırbistan, Romanya ve Rusya’da bulunmuştur. “Evtimius’un Panegiriği” adlı eserinde Tırnova’nın Yıldırım Bayezid tarafından fethini ve Bulgar Patriği Evtimius’un sürgüne gönderilişini duygusal bir dille anlatır. Yazar, bir diğer eseri “Aziz Petka’nın Naşının Tırnova’dan Vidin’e ve Oradan da Sırbistan’a Nakline Dair Hikâye” de de Vidin fatihi Yıldırım Bâyezid’den bahseder.

Yayın ve kaynaklar

▪ E. Kaluzniacki, Aus der Panegyrischen Literatur der Südslaven, Wien 1901, s. 22-88.

▪ Dinekov, P.-K. Kuev, D. Petkanova, Hristomatiya po staro Bılgarska Literatura, Sofya 1978, s. 417-439.

▪ E. Kaluzniacki, Werke des Patriarchen von Bulgarien Euthymius (1375-1393), Wien 1901, s. 432-436.

▪ Dinekov, P.-K. Kuev, D. Petkanova, Hristomatiya po Staro Bılgarska Literatura, Sofya 1978, s. 440-442.

JOASAF BDİNSKİ: 1392’de Vidin Metropoliti olan Joasaf Bdinski, 1394’te Bulgar Çarı Stratsimir’in oğlu Konstantin ile beraber görevli olarak Tırnova’ya gitmiştir. Tırnova’nın Türkler’in eline geçmesinden etkilendiği için “Filotea’nın Panegyriği” adlı eseri kaleme almıştır.

Yayın ve kaynaklar

▪ E. Kaluzniacki, Aus der Pangyrischen Literatur der Südslaven, Wien 1901, s. 97-115.

▪ V. Sl. Kiselkov, Bılgarska İstoriçeska Biblioteka, kitap 1 (1931), s. 192-206.

SEREZLİ İSA: Müellif, “Çirmen Savaşı Bozgunu” adlı eserinde Çirmen Muharebesi’nde Osmanlılar’a mağlup olan güney Slavlarının “hazin öyküsünü” kısaca anlatır.

Yayın ve kaynaklar

▪ J. IVANOV, Bălgarski starini iz Makednonija, Sofia, 1931, S. 226-227.

ANONİM: XV. yüzyıl Bulgarcası ile yazılan kronik Osmanlı tarihini 1295’te Osman Bey’in tarih sahnesine çıkışıyla başlatıp, Sultan Mehmet’in tahta çıktığı tarih olarak verdiği 1417’de sona ermektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Türkçe; Akdes Nimet Kurat, “Osmanlı Tarihinin İlk Devrine Ait Bulgar ve Sırp Kronikleri”, Tarih Araştırmaları Dergisi, sayı 3 (1966), 189-195 (V. Jagiç’in neşri kullanılmıştır. Archiv für Slavische Philologie, Band XIII (1891), S. 481-543).

Bulgarca; I. Tjutjunžıev, Bălgarskata anonimna khronika ot XV v., Veliko Tărnovo, 1992.

SIRP KAYNAKLARI

OSTROVİÇALI KONSTANTİN MİHAİLOVİÇ (1435-1501): 1490 ile 1501 yılları arasında kaleme aldığı “Bir Yeniçerinin Hatıraları” veya “Türk Kroniği” adları ile tanınan eserin orijinal metni günümüze ulaşmamıştır. Eserin geç tarihli suretleri, Lehçe ve Çekçe tercümeleri elimizdedir. Mihailoviç’in eserini Sırpça mı, yoksa Lehçe me yazdığı tartışmalıdır. 1455’te Türkler’e esir düşmeden önce Novo Brdo’da madencilik yapan Mihailoviç’in Ostroviça da odğup doğmadığı da belli değildir. Osmanlılar’a esir düştükten sonra yeniçeri birliklerinde görev yapmıştır.

Yayın ve kaynaklar

▪ Türkçe: Bir Yeniçerinin Hatıratı, çev. Kemal Beydilli, İstanbul 2003.

▪ Pamiętniki Janczara czyli Kronika Turecka, Cracovie 1912.

▪ Konstantin Mihailović d’Ostrovica, Mémoires d’un janissaire ou Chronique turque, Texte polonais, traduction serbe et préfacé de Đorđe Živanović, Spomenik (CVII 29 juin 1954).

▪ B. Jivanoviç, Mihailoviç iz Ostrovitse. Janiçarove uspomene ili turska hronika, Beograd, 1959.

KONSTANTİN FİLOZOF: Stefan Lazareviç’in (1389-1427) Vitası adlı eseri, Sırp kralının isteği üzerine hazırlamıştır. Konstantin Filozof, Tırnova’daki Bulgar patriği Evtimius’un öğrencisidir. XIV. yüzyılın sonuna doğru doğmuştur. 1431 yılında vitayı kaleme almıştır. Vitada Osmanlı-Sırp ilişkilerine dair bilgilerin yanı sıra, Orhan Bey döneminden itibaren Osmanlı tarihine dair bilgiler de verilmektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Jagiç Glasnik Srpskih uçenog druştva (kitap 42, s. 244-328) adlı dergide yayınlanmıştır.

▪ K. Kostenečki, Săčinenija, yay. Anna-Mairija Totomanova, Sofia 1993.

Osmanlı tarihine dair bilgi veren anonim Sırpça kronikler ve Brakoviç Kroniği dahil diğer pek çok Sırpça kronik için bk. Stoyanoviç, L., Stari srpski rodoslovi i letopisi, Beograd 1927. Akdes Nimet Kurat tarafından Türkçe çevirisi “Osmanlı Tarihinin İlk Devrine Ait Bulgar ve Sırp Kronikleri” (Tarih Araştırmaları Dergisi, sayı 3 (1966), s. 184-188) adlı çalışmada verilen Sırp kroniğinin aslı için bk. Stoyanoviç, L., Stari srpski rodoslovi i letopisi, Beograd 1927, s. 205- 276.

DANİMARKA SEYYAHLAR/ELÇİLER

MONSIER DES HAYES: Danimarkalı seyyah, 1658’de İstanbul’a geldi ve bu seyahatini anlattığı bir seyahatname kaleme aldı.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

FRANSIZ SEYYAHLAR/ELÇİLER

JEAN-BAPTISTE TAVERNIER: Seyahatnamesi, seyyahın Fransa’dan İran’a yaptığı altı seyahati içerir. Eserin birinci cildi Türkiye ve İran’a; ikinci ve üçüncü ciltler İskenderiye, Halep ve Ninova; beşinci cilt ise İran ve İranlılara tahsis edilmiştir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Jean Baptiste Tavernier, XVII. Asır Ortalarında Türkiye Üzerin­den İran’a Seyahat, çev. Ertuğrul Gültekin, İstanbul 1980.

▪ Tavernier Seyahatnamesi, çev. Teoman Tunçdoğan, İstanbul 2006.

▪ Topkapı Sarayı’nda Yaşam, çev. Perran Üstündağ, İstan­bul 1984.

ANTOINE GALLAND: Fransız oryantalist ve arkeolog olan Galland, 1670-1673 tarihleri arasında Dogu’ya ilk seyahatini gerçekleştirdi. 1672-1673’de İstanbul’da geldi. Hatıralarında İstanbul ve bu dönemde şehirde yaşananlar hakkında önemli bilgiler verir.

Yayın ve kaynaklar

▪ İstanbul’a Ait Günlük Hatıralar (1672-1673), I-II, yay. Charles Schefer, çev. Nahid Sırrı Örik, Ankara 1987.

JEAN THÉVENOT: 1655-1656’da İstanbul’da dokuz ay kalmış ve daha sonra Bursa, İzmir, Ege Adaları üzerinden Kudüs’e gitmiştir. Paris’e döndükten sonra seyahatini bir kitap halinde yayınladı. Seyahatnamesinde genel olarak Türklerin dinî, siyasî ve ekonomik yapısı hakkında önemli bilgiler verilmektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Jean Thévenot, 1655-1656’da Türkiye, çev. Nuray Yıldız, İstanbul tsz.

BERTRANDON DE LA BROQUIÈRE: Deniz yolu ile Suriye’ye geçen Fransız seyyah, buradan Filistin, Havran, Şam, Hama ve Halep’e geldi. Seyahatnamesinde dolaştığı yerleri ve II. Murad’ı anlatır. 1431’de ise İstanbul’a geldi ve Galata’da ikamet etti. Daha sonra Edirne üzerinden Fransa’ya döndü.

Yayın ve kaynaklar

▪ Bertandon de la Brocquière, Denizaşırı seyahati, haz. Charles Henri Auguste Schefer, çev. İlhan Arda. İstanbul 2000.

▪ The travels of Bertandon de la Brocquière, Hafod 1807.

JÉRÔME MAURAND: 1544’de İstanbul’a gelen Fransız elçilik heyetinin maiyet rahibi olarak görev almıştır. İstanbul’a geldikten sonra Avusturya seferinde olan Kanuni’nin gelişini Pera’da beklemişlerdir. Maurand, İstanbul’a kadar olan yol üzerindeki yerler ve İstanbul hakkında, daha sonra kaleme aldığı seyahatnamesinde önemli bilgiler vermektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Itineraire Jerome Maurand, d’Antibes a Contantinople, haz. Par Leon, Paris 1901.

MONSIER D’ARAMON: 1547’de Fransa elçisi olarak İstanbul’a gönderildi. Venedik üzerinden İstanbul’a ulaştı. Ancak Kanuni bu dönemde Doğu yönünde seferde olduğu için padişahı görmek üzere İran’a kadar gitti. Monsier Seyahatnamesi, elçinin maiyetinde bulunan sekreterlerinden J. Chesneau tarafından kaleme alındı.

NICOLAS DE NICOLAY:1551’de İstanbul’a gelen Fransız Elçisi d’Aramonte’aya refakat etmiştir. Daha sonra yazdığı eseri bölümler halinde kaleme almıştır. Birinci bölümde seyahatini, ikinci bölümde İstanbul’daki binalar hakkındaki gözlemlerini, üçüncü bölümde acemioğlanları, yeniçeriler, aşçılar ve tarikatlar hakkındaki düşüncelerini anlatmaktadır.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

Navigationest Pérégrinations orientales avec les figures et les habillement au naturel…, Lyon 1568.

PHILIPPE DU FRESNE-CANAYE: 1573’de Fransa’nın İstanbul elçisi M. de Noailles’in maiyetinde Osmanlı başkentine doğru yola çıktı. Seyyahımız, İstanbul’a geldikten bir süre sonra elçilik heyetinden ayrıldı, Adalar ve Mora üzerinden Paris’e geri döndü. Kaleme aldığı seyahatname, Doğu dinleri ve dilleri, Adalar, Anadolu kıyıları, Venedik ve Marsilya’nın ticarî faaliyetleri, Osmanlı toplumu ve sarayı hakkında önemli bilgiler ihtiva etmektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

LOUIS GÉDOYN: 1623’de Fransa’nın Halep konsolosu olarak atandı. 12 Mart 1624’de İstanbul’a geldi ve burada sekiz ay kaldı. Gédoyn, 1628’de İstanbul’a ikinci defa, fakat bu defa resmi görevli olarak değil, gezmek için geldi. Seyyahın bu seyahatleri esnasında arkadaşlarına yazdığı mektuplar daha sonra kitap olarak yayınlanmıştır.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

DU LOİR: IV. Murad İstanbul’da bulunan Fransız, seyahatnamesinde Osmanlı İmparatorluğu’nun o zamanki durumu ve IV. Murad’ın Bağdad seferi hakkında bilgi verir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Les Voyages du Sieur du Loir, Paris 1657.

CHEVALLER D’ARVIEUX: 1653’de, on sekiz yaşında iken İzmir’e geldi ve burada 1657’ye kadar kaldı. Bu süre zarfında İzmir’de ticaretle meşgul oldu. 1672’de ise Fransa Kralı XIV. Louis’in mektubunu Osmanlı Sultanı IV. Mehmed’e getirmekle görevlendirildi ve bu vesileyle İstanbul’a da geldi. Daha sonra kaleme aldığı seyahatnamesinde Osmanlı şehirleri ve toplumu hakkında gözlemlerine dayanan önemli bilgiler vermektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

GUILLAUME JOSEPH GRELOT: 1672’de İstanbul’a gelen seyyah burada iki sene kalmıştır. Bu süre zarfında şehri tanıma imkanı bulmuş ve ayrıca daha sonra kaleme aldığı seyahatnamesinde bu şehrin farklı bölgelerini gösteren plânlar ve resimler de yer almaktadır.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

JEAN DU MONT: 1690-1691’de İstanbul, Kahire ve İzmir’e seyahat etmiştir. Seyahati esnasında yazdığı mektupları bir kitap halinde yayınlamıştır.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

G.A. OLIVIER: Fransa İhtial Hükümeti tarafında İstanbul’a gönderildi ve 1793’de de şehre ulaştı. Olivier, seyahatnamesinin birinci cildinde İstanbul, Galata ve Üsküdar hakkında gözlemlerine dayanan oldukça önemli bilgiler vermektedir. İkinci cildinde Marmara havzasında yaptığı bir seyahati anlatmaktadır. Üçüncü cildinde İskenderiye, Kahire ve Mısır gibi şehirlere yaptığı seyahatleri anlatır. Dördüncü cildinde Rodos, Kıbrıs, Lübnan, Beyrut ve Şam gibi yerlere yaptığı yolculukları anlatır.

Yayın ve kaynaklar

▪ Semavi Eyice, “Fransız İhtilâli Sırasında Osmanlı İmparatorluğu: G.A. Olivier”, Türk Yurdu, sayı:260 (1956), s.180-186; sayı: 262 (1956), s. 346-352; sayı:264 (1957), s. 506-511; sayı:265 (1957), s.574-583; sayı:266 (1957), s.650-656.

▪ Olivier, Türkiye Seyahatnamesi, çev. Oğuz Gökmen, I-II, İstan­bul 1991.

HOLLANDA SEYYAHLAR/ELÇİLER

CORNELIUS DE BRUYN: 1678’de İzmir’e geldi ve burada üç ay kaldı. Daha sonra İstanbul’a geçti. 1682-1683’de ise Halep’e geldi. Seyahatnamesinde Osmanlı Devleti’nin muhtelif bölgeleri (Anadolu, Mısır, Suriye, Kıbrıs, Rodos ) hakkında önemli bilgiler vermektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Cornelis de Bruyn'ün Yakın-Doğu gezisi = le voyage au levant de Cornelis de Bruyn, İstanbul 1974.

Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

İNGİLİZ SEYYAHLAR/ELÇİLER

GUILLAUME POSTEL: 1535-1537, 1549-1550 tarihlerinde İstanbul’da bulundu.

Yayın ve kaynaklar

▪ William J. Bouwsman, Concordia Mundi: The career and thought of Guillaume Postel, Cambridge 1957.

JOHN FOXE: Gemici olarak çalışırken 1563’de Türkler’e esir düştü ve İskenderiye’de hapsedildi. On dört sene burada mahpus kaldı. Daha sonra 266 mahkumla birlikte kaçıp İngiltere’ye döndü.

Yayın ve kaynaklar

▪ The worthy enterprise out of captivitie of the Turkes at Alexandria the 3rd of Januarie 1577.

EDWARD WEBBE: 1571’de Moskova’ya baskın yapan Tatarlar tarafından esir edildi. Kısa bir süre sonra ise fidyesi ödendi ve kurtuldu. Ancak İskenderiye’ye giden bir gemide topçu başı iken yine esir edildi. Osmanlı-İran harblerinde topçu olarak görev aldı. Hindistan ve Türkistan’a yine topçu olarak gönderildi. Dönüşte tekrar hapse atıldı. 1588’de fidyesi ödendi ve serbest kaldı. Esaret hayatı hakkında yazdığı eserde Osmanlı-İran harbleri ve Osmanlı toplumu hakkında önemli bilgiler verilmektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Orhan Burian, “Türkiye Hakkında Dört İngiliz Seyahatnamesi”, Belleten, sayı:57 (Ankara 1951), s. 224-226.

WILLIAM HARBORNE: 1578-1581 ve 1583-1588 tarihlerinde İstanbul’da İngiliz elçisi olarak bulunmuştur.

Yayın ve kaynaklar

▪ Susan Skilliter, William Harborn and The Trade With Turkey (1578-1581), Oxford 1978.

JOHN SANDERSON: 1584’de İstanbul’a geldi ve burada İngiliz Elçisi William Harborn’un hizmetinde, elçilik kahyası olarak görev aldı. 1585’de İskenderiye’ye gitti. İkinci defa 1592-1597 tarihleri arasında İstanbul’a gelme imkânı buldu. 1596’da kısa bir süreliğine vekâleten İngiltere’nin İstanbul elçiliğini yaptı. 1597’de İstanbul’dan Halep’e geçti ve oradan İngiltere’ye döndü. Sanderson, 1599-1602 tarihleri arasında İstanbul’a üçüncü defa gelme imkânı buldu. İngiltere Kraliçesi’nin Osmanlı Padişahı III. Mehmed’e gönderdiği orgu getirmiştir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Stanley Mayes, Sultan’ın Orgu, çev. M. Salim Spatar, İstanbul 2000; The travels of John Sanderson in the Levant 1584-1602, ed. Sir William London 1931.

Orhan Burian, “Türkiye Hakkında Dört İngiliz Seyahatnamesi”, Belleten, sayı:57 (Ankara 1951), s. 226-230.

RİHARD WRAG: Elç Edward Barton’un 1588’deki İstanbul’da huzurua kabul edilişini ve İstanbul’u anlatır.

Yayın ve kaynaklar

▪ Ricpard Hakluyt, The Second Volume of the Principial Navigations, Voyages, Traffiques and Discovories of the English Nation Made by Sea or Overland, to the South and Sotheast Parts of World, London 1599.

▪ Metin And, 16. Yüzyılda İstanbul, Kent-Saray-Günlük Yaşam, İstanbul 1993.

FYNES MORYSON: 1595’de İngiltere’den yola çıkan Fynes, Girit, Kıbrıs ve daha sonra da Kudüs’e geldi. 1596’da ise İstanbul’a ulaştı ve burada üç ay kaldı. 1597’de İngiltere’ye geri döndü. Kaleme aldığı seyahatnamesinin üçüncü bölümü Türkiye ile ilgilidir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Gülgün Aybet, Avrupalı Seyyahların Gözünden Osmanlı Dünyası ve İnsanları: 1530-1699, İstanbul 2003.

▪ Orhan Burian, “Türkiye Hakkında Dört İngiliz Seyahatnamesi”, Belleten, sayı:57 (Ankara 1951), s. 239-245.

HENRY LELLO: 1597-1607 yılları arasında İstanbul’da bulunan İngiliz elçisidir. Osmanlı devlet ricali hakkında bilgi vermektedir.

Yayın ve kaynaklar

▪ Orhan Burian, Babıali Nezdinde Üçüncü İngiliz Elçisi Lello’nun Muhtırası, Ankara 1952.)

THOMAS DALLAM: 1599’da İngiltere’den yola çıkan seyyah, İngiltere Kraliçesi’nin Osmanlı Padişahı’na gönderdiği hediyeyi götürmekle görevlendirilmişti. İskenderun ve Rodos üzerinden İstanbul’a ulaştı. Hediyeyi III. Mehmed’e sundu. Seyahatnamesinde III. Mehmed, devrin devlet ricali ve İstanbul hakkında önemli bilgiler vermektedir. Yaklaşık on beş aylık Türkiye seyahatinden sonra İngiltere’ye döndü.

Yayın ve kaynaklar

▪ “The Diary of Master Thomas Dallam (1599-1600)”, haz: T.Bent, Early Voyages and Travels in the Levant, London 1893.

▪ Orhan Burian, “Türkiye Hakkında Dört İngiliz Seyahatnamesi”, Belleten, sayı:57 (Ankara 1951), s. 230-239.