Eserin özgün adı: روش تفسیر قران Reveş-i Tefsir-i Kur’an Yayın Yönetmeni

Mekki ve Medeni Sureleri Tanımak⁸⁰⁷

Sure ve ayetlerin Mekki veya Medeni oluşunu bilmenin tefsirde ve ayetlerden netice almada çok büyük bir rolü vardır. Ayetlerin Mekki veya Medeni oluşunu belirlemenin yollarından birisi ayetlerin siyakıdır. Nitekim birçok yerde ayetin Mekki veya Medeni olduğuna dair siyak dışında muteber bir karine bulunmamaktadır. Örnek olarak Ankebut suresinin ilk ayetlerine işaret edilebilir. Gerçi Ankebut suresi Mekki sureler arasında sayılmaktadır⁸⁰⁸ ama bazı müfessirler bu surenin ilk ayetlerinin altında gelen birtakım rivayetlerden⁸⁰⁹ dolayı 1 ila 11. ayetlerden bir bölümünün Medeni olduğuna inanmışlardır. Burada sözü geçen ayetlerin Mekki veya Medeni olduğunu tanımada siyak karinesinin önemli rolü olmuştur. Surenin başlangıcında müminlerin imanının sınanmasından söz etmiştir. Onuncu ve on birinci ayetlerde ise kâfirlerin Müslümanlara yönelik uyguladıkları işkence sınavı ve onlardan bazılarının zahiri imanının aşikâr olmasından söz etmiştir. Yüce Allah’ın bu tür ayetlerden maksadı şu gerçeğin hatırlanmasıdır: İstenilen iman, sırf “Allah’a iman ettik” sözünü söylemek değildir. Gerçek iman, zorluklar ateşinde ve düşmanın işkenceleri sırasında sabit ve kararlı durabilen bir hakikattir. Bu Yüce Allah’ın bir yöntemidir; müminleri imtihan eder ve böylece doğru söyleyenler yalancılardan ayırt edilmiş olur. Ankebut suresinin onuncu ayetinde “insanların fitnesi” tabiriyle ifade edilen kâfirlerin Peygamberin (s.a.a) yarenlerine yönelik uyguladıkları şiddet ve işkencenin, İslami davetin ilk yıllarında Mekke’de vuku bulduğu malumdur. O koşulların hüküm sürdüğü zamanda Yasir ve Sümeyye gibi müminler bu işkenceler altında şehit olmuşlardı. Ammar, Bilal ve diğer müminler birçok işkenceye maruz kalmışlardı. Müslümanlar Şib-i Ebutalib deresinde ekonomik ve askeri açıdan muhasara edilmişlerdi. Bu ve benzer olayların tümü Medine’ye Hicretten önce gerçekleşmiştir. Binaenaleyh zikri geçen ayetlerin mazmunları ve siyakı⁸¹⁰ onların Mekki olduğuna çok iyi şekilde delalet etmektedir.⁸¹¹