Examining european quality assurance frefremework of disabled at vocational education

I.ENGELLİLERE MESLEKİ EĞİTİMDE AVRUPA KALİTE ÇERÇEVESİNİN İNCELENMESİ

EXAMINING EUROPEAN QUALITY ASSURANCE FREFREMEWORK OF DISABLED AT VOCATIONAL EDUCATION

Okulumuz,

Genel ve mesleki ortaöğretim programlarından yararlanamayacak durumda ve 23 yaşından gün almamış, hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan ve özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin; temel yaşam becerilerini geliştirmek, topluma uyumları ile iş ve mesleğe yönelik beceriler kazanmalarını sağlamak amacıyla okulumuz Mesleki Eğitim Merkezi 2013-2014 eğitim öğretim yılında açılmıştır.

Okulumuzda 32 öğrenci,5 sınıf öğretmeni,1 beden eğitimi,1 görsel sanatlar,1 el sanatları,1 kat hizmetleri,1 Halk Oyunları Öğretmeni,1 Basketbol Antrenörü öğretmeni olmak üzere 11 öğretmen kadrosuna sahip olup ilimizde faaliyet göstermektedir.

Merkezimizde engelli öğrencilerimize mesleki eğitim dersleri verilmektedir. Bu kapsamda 9. sınıflarda üç şube, 10. sınıflarda iki şube vardır. 9. sınıf öğrencilerine; kat hizmetleri, iş eğitimi ve mesleki ahlak dersi seçilmiş olup öğrencilerin bireysel olarak temel becerilerini sağlamaları için ev, büro, kurum temizliği yaptırılıp ayrıca basit yemeklerin yapılması öğretilmektedir.

10.sınıf öğrencilerine iş eğitimi ve mesleki ahlak dersi adı altında, el sanatları dersi seçilmiş ve okul hayatından sonra bir meslek sahibi olabilmeleri için halı ve kilim dokuma, süs ve hediyelik eşyalar yaptırılarak kendilerine güven duymaları, temel becerilerinin desteklenmesi sağlanmaktadır. Öğrencilerin hafif düzeyde zihin engelli olmalarından dolayı bu beceriler üzerine yoğunlaşırmıştır. Ayrıca öğrencilere her gün 2 saat basketbol, halk oyunları, atletizm sporları yaptırılmakla beraber Türkiye Özel Sporcular Federasyonu takvimine bağlı olarak yurtiçi müsabakalarına götürülmektedir. Böylece engelli öğrencilerimizin sosyalleşmesi ve toplumla entegrasyonu sağlanmış olmaktadır.

Sonuç itibariyle merkezimizin engellilere mesleki eğitim alanında faaliyet ve deneyimleri bulunmaktadır.

Ülkemizde dezavantajlı bireylere eğitim veren kurumlar, MEB hükümlerine tabidirler ve standartlar MEB tarafından belirlenmektedir. Buna, dezavantajlı bireylere mesleki eğitim veren eğiticilerin eğitimler de dâhildir. Üniversiteler de ayrıca bu konuda çalışmalar yapmakta ve edindikleri bilgileri çeşitli şekillerde kamuoyu ile paylaşmaktadırlar. Her kişi ve kurum elinden geldiği kadar verimli, üretken ve özel eğitim bireylerin eğitimi için yenilikçi uygulamalar yapmaya çalışmaktadırlar. Ancak MEB, üniversiteler ve karar verici diğer unsurlar, özel eğitim gerektiren bireylere verilen mesleki eğitimi bir türlü genel hayatın bir parçası haline getirmeyi, eğitime katılan her bireyi işgücü piyasasının ayrılmaz bir parçası haline getirmeyi bir türlü başaramamışlardır. Hem öğretmenler hem de yöneticiler, dezavantajlı bireyleri bilgi, algı ve beceri açısından değerlendirecek ve buna göre bir eğitim planı hazırlayıp uygulayacak bilgi birikimine sahip olmaya çalışmaktadırlar. Akademik bilgi birikimi ve kurum kültürü de buna bağlı olarak oluşmakta, dolayısıyla dezavantajlı bireylere verilen mesleki eğitim, öğretmenlerin ve yöneticilerin bireysel gayretlerine bağlı kalmaktadır. Kalite ise idareci ve öğretmenlerin özverilerine ve titiz çalışmalarına endekslenmiştir.

Bunun yanında kalite sertifikaları ve bu sertifikaların uygulamadaki işlevinin de öğrenilmesi, engelli bireylere verdiğimiz eğitimin kalitesinin artmasına ve bunun Avrupa çapında bir niteliğe ulaşmasına büyük katkı sağlayacağı da düşünülerek bu standartların ve kalite belgelerinin de hangi standart koşulları gerektirdiği de önem kazanmıştır.

Avrupa Birliği nüfusunun % 10’u engelli insanlardan oluştuğu göz önünde bulundurulduğunda Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkelerde ne kadar çok sayıda engelli birey yaşadığı ortaya çıkmaktadır. Bu vatandaşların haklarını geliştirmek ve topluma entegrasyonlarını arttırmak için çok daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir. Dezavantajlı bireylerin diğer tüm vatandaşlar gibi eşit haklardan faydalanabilmesi için ortak çalışma imkânlarının arttırılmasının, bilgi ve deneyim alışverişinde bulunulması büyük önem arz etmektedir.

Ayrıca, eğitim alanında çalışan ve özel eğitime ihtiyaç duyan bireylerin eğitimlerine destek olan STK'lar da ortak olarak belirlidir. Ayrıca özel sektör temsilcimiz de özel eğitime destek veren ve her ortamda özel eğitimin önemini dile getiren kişiler tarafından yönetilmektedir.

Ortaklarımız;

Ortaklarımız, özel eğitimde yeterliliklerini eğitim camiasında kabul ettirmiş kurumlardır ve bu kurumlarda görev yapanlar, özel eğitimin kendine has kural ve kaidelerini, özel eğitimin inceliklerini bilen kişilerdir ve bu kurumlardan gelen katılımcılar, AB ülkelerinde öğrendikleri yeniliklerden uygun olanlarını ülkemize transfer ederek özel eğitimin gelişmesine katkıda bulunacaklardır.

Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler, ülkemizde Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM) tarafından tespit edilmekte ve yine bu bireylerin gelişimleri de yine RAM'lar tarafından takip edilmektedir. Bu nedenle projemize Erdemli Rehberlik ve Araştırma Merkezini aldık.

Ortaklarımızda Akademi Kültür ve Eğitim Derneği, eğitim ve kültür alanında yaptığı çalışmalarla topluma kendini kabul ettirmiş, kariyer sahibi kişilerin eğitime destek vermek amacıyla kurdukları bir dernek olup dernek bünyesinde daha önce proje yürütmüş proje deneyimi olan üyeleri katılımcı olarak belirlemiştir.

Ülkemizde, engelli bireylerin eğitiminde söz sahibi kurumlardan da bir temsilci bulunması için Hüseyin Üster Özel Eğitim Uygulama Merkezini seçtik.

Bartın İl Milli Eğitim Müdürlüğü, engelli bireylerle ilgili örnek çalışmalara imza atmış kurumlarımızdandır. Daha önceki yıllarda AB projesi de yapmışlardır ve proje çıktılarının ve sonuçlarının yaygınlaşmasına katkı yapacaklarını düşündüğümüz için proje ortağı olarak seçilmişlerdir.

Yetişkin engelli bireylere eğitim veren yaygın eğitim kurumlarından da bir temsilci bulunmasını istedik ve bu nedenle Eskişehir Odunpazarı Halk Eğitim Merkezini ortak olarak seçtik.

Projemizle, dezavantajlı bireylere mesleki eğitim veren proje sahibi kurum yönetici ve öğretmenleriyle bu kurumların çalışmalarına destek olan, dezavantajlı bireylerin mesleki eğitim yoluyla topluma entegrasyonuna katkıda bulunan proje ortaklarımızdaki yönetici ve çalışanların Avrupa ülkelerindeki

- Mesleki eğitim kurumlarını incelemeye,

- Mesleki rehberlik hakkında bilgi edinmeye,

- Mesleki rehberlik ve kalite çerçevesi arasındaki ilişkiyi görmeye,

- Kalite çerçevesi ile ilgili yapılan çalışmaları yerinde görmeye,

- Tutulan defter ve dosyaları, planları ve standart formları incelemeye,

- İyi örnekleri ülkemize transfer etmeye ihtiyaçları olduğu ortaya çıkmış ve bu gerekçeyle projemiz hazırlanmıştır.

Bunun yanında, proje ile ilgili verilerin ve elde edilen eğitimsel ve kültürel izlenimlerin de geniş bir kitleye ulaşabilmesi amacıyla proje tanıtım kitapçığı hazırlanmıştır.

Projemizin uygulama bölümünde olabildiğince farklı ülkelere kültürel ziyaretlerde bulunulmuş ve bu sırada da o ülkelerin eğitim sistemleri hakkında bilgi toplanmıştır. Böylece bir proje ile birden fazla ülke eğitim sistemi hakkında bilgi edinilmiş, edinilen bilgiler kurumsal değerlendirmelerde ele alınmış, edindiğimiz yeni bilgilerden ülkemiz mevzuatına uygunluğu bakımından sıkıntısı olmayan ve bizim de insan kaynakları, fiziki ve ekonomik şartlar açısından da uygun olanlar uygulama planımıza dâhil edilmiştir.