FəNN: makroiQTİsadiyyat


Fiskal rüsumların məqsədi başlıca olaraq dövlət büdcəsini vergilər hesabına daxilolmalarla təmin etməkdir



Yüklə 1,1 Mb.
səhifə147/177
tarix10.01.2022
ölçüsü1,1 Mb.
#108527
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   177
Fiskal rüsumların məqsədi başlıca olaraq dövlət büdcəsini vergilər hesabına daxilolmalarla təmin etməkdir. Bu vəzifəni adətən, həmin ölkədə istehsal edilməyən əmtəələrə qoyulan vergilər yerinə ye­tirir. Lakin bu vergilər bir o qədər də yüksək olmur.

Tutulma formalarına görə vergilərin aşağıdakı növ-ləri var: 1) Ad­­valer vergilər; 2) Xüsusi vergilər; 3) Qarışıq vergilər.

Advaler vergilərin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, o, əmtəənin qiymətindən faizlə (məsələn, soyuducunun qiymə-tinin 15%-i qədər) tu­tu­lur. Xüsusi vergilər əmtəənin həcmin-dən, çəkisindən və ya miqda­rından müəyyən pul məbləği şəklində (məsələn, metalın hər tonundan 15 dollar) tutulur. Qarışıq vergilər eyni zamanda həm advaler, həm də xü­susi vergilər formasında tutula bilər.

Gömrük tarifləri bir qayda olaraq milli səviyyədə müəyyən edi­lir. Lakin o, müəyyən ticarət–iqtisadi qruplarda birləşmiş ölkələr üçün də ümumi ola bilər. Məsələn, Avropa Ittifaqına daxil olan ölkələr vahid xa­rici gömrük tarifləri və vahid gömrük sərhədlərinə malikdirlər. Av­ro­pa Ittifaqında gömrük rüsumuna onun aşağıdakı növləri daxildir: 1) ən yüksək gömrük rüsumu; 2) ən aşağı gömrük rüsumu; 3) Gü­zəşt­li gömrük rüsumu.

Ən yüksək gömrük rüsumlarından ticarət sazişləri bağlan­mamış ölkələrlə aparılan ticarətdə istifadə olunur. Ən aşağı gömrük rü­sum­ları adətən ticarət müqavilələri olan ölkələrlə aparılan sövdələş­mələrdə tətbiq edilir. Güzəştli gömrük rüsumlarından isə bir qayda ola­raq əmtəələr inkişaf etməkdə olan ölkələrdən idxal olunduqda istifadə edilir. BMT çərçivəsində güzəştlərin ümumi sistemi fəaliyyət göstərir. Başqa sözlə, inkişaf etmiş ölkələr, inkişaf etməkdə olan ölkələrdən gə­ti­rilən məhsullar üçün güzəştli gömrük rüsumu qoyurlar.

Ikinci dünya müharibəsindən sonrakı dövrdə ölkələr arasında xarici ticarət əlaqələri əsas etibarilə gömrük rüsum-larının qarşılıqlı su­rətdə azaldılması yolu ilə tənzimlənməyə başlanmışdır. Bu, başlıca ola­raq beynəlxalq ticarətin tənzimlənməsində özünü göstərirdi. Mə­sələn, gömrük rüsumunun səviyyəsi QATT çərçivəsində keçirilən bütün raund­ların müzakirə obyekti olmuşdur. Bu, keçən dövr ərzində gömrük rüsumlarının səviyyəsinin 75% aşağı salınmasına imkan vermişdir. Ha­zırda tarif dərəcələrinin orta səviyyəsi inkişaf etmiş ölkələrdə 6%-ə, in­kişaf etməkdə olan ölkələrdə isə 30-40%-ə bərabərdir. Lakin ayrı-ayrı əmtəələr üzrə rüsumlar daha geniş həddə tərəddüd edə bilər.


Yüklə 1,1 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   177




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin