Finlandiya cumhuriyeti Ülke raporu iÇİndekiler
Yüklə 385,69 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- FİNLANDİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU
- BÖLÜM II GENEL EKONOMİK DURUM
- BÖLÜM III TÜRKİYE İLE TİCARİ VE EKONOMİK İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ
- KAYNAKÇA 30 BİRİNCİ BÖLÜM FİNLANDİYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER ÜLKE KİMLİĞİ
- Başkent
- Etnik Gruplar
- Para Birimi
- İKİNCİ BÖLÜM GENEL EKONOMİK DURUM 2.1. EKONOMİK DURUM
- TABLO 1. Temel Ekonomik Göstergeler
- GSYİH Büyüme Oranı ( % )
- Enflasyon Oranı (TÜFE %)
- Cari İşlemler Dengesi (GSYİH’ya Oranı %)
| MTO 
 
FİNLANDİYA CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU 
İÇİNDEKİLER BÖLÜM I FİNLANDİYA HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.1. Ülke Kimliği 1 1.2. Kısa Tarihçe 2 1.3. Siyasi ve İdari Yapı 3 1.4. Dış Politika 5 1.5. Sosyo-Ekonomik Yapı 6
2.2. Ekonomideki Belli Başlı Sektörler 10 2.2.1. Tarım Sektörü 10 2.2.2. Sanayi Sektörü 10 2.2.3. Ulaştırma ve Telekomünikasyon Sektörü 11 2.2.4. Bankacılık Sektörü 12 2.2.5. Sigortacılık Sektörü 12 2.2.6. Turizm Sektörü 12 2.2.7. Enerji Sektörü 12 2.2.8. Madencilik Sektörü 13 2.3. Dış Ticaret …13 2.3.1. Genel Durum 13 2.3.2. Dış Ticaret İstatistikleri 14 2.3.3. Dış Ticaret Mevzuatı 16 2.3.3.1. İthalattan Alınan Vergiler 17 2.3.3.2. Tarife Dışı Engeller 18 2.3.3.3. Anti-Damping Uygulamaları 18 2.3.3.4. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar 18 2.4. Yatırım Ortamı 19
3.2. Ekonomik İlişkiler 21 3.3. Ticari İlişkiler 23 3.4. Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gereken Konular 24 3.4.1. CE İşareti 24 3.4.2. Sektörel Ticari Engeller 25 3.4.3. İthalat Mevzuatı 26 3.4.4. Etiketleme 26 3.4.5. Markalama 26 3.4.6. Ticarette Uygulanan Standartlar 26 3.4.7. Serbest Bölgeler ve Mevzuatı 27 3.5. İşbirliği Alanları 27 3.6. Sorunlar, Görüşler ve Öneriler 28 3.6.1. Sorunlar 28 3.6.2. Görüş ve Öneriler 29
Resmi Adı: Finlandiya Cumhuriyeti Yönetim Şekli: Parlamenter Cumhuriyet Cumhurbaşkanı: Tarja HALONEN (1 Mart 2000’den beri) Başbakan: Matti VANHANEN (24 Haziran 2003’ten beri) Başkent : Helsinki İdari Yapı : 6 bölüm; Aland, Etela-Suomen Laani, Ita-Suomen Laani, Lansi-Suomen Laani, Lappi, Oulun Laani Bağımsızlık günü: 6 Aralık 1917 (Rusya'dan) Milli bayram: Bağımsızlık günü, 6 Aralık (1917) Yüzölçümü : 338,145 km² Nüfus : 5,244,749 (Temmuz 2008 tahmini) Nüfus Artış Oranı: 2.06% (Temmuz 2007 verileri) Etnik Gruplar: Fin (%93), İsveçli (%6), Rus (%0.5) Sami (%0.11), Roma (%0.12) Dil : Fince (%91.5 - resmi dil), İsveççe (%5.5 - resmi dili), diğer (%3) Din : Lutherciler (%82.5), Ortodokslar (%1.1), diğer Hıristiyan mezhepleri(%1), dinsizler %15.1 Para Birimi : Euro (EUR) Dolar Paritesi: 1$ = 0.7345 (2007)
Finlandiya 1155 tarihinde İsveç Krallığına dahil edilmiştir. İsveç hakimiyeti altında olduğu 1809 tarihine kadar süren dönemde batı tarzında yargı, kamu idaresi, siyasi sistem ve sosyal hizmetler alanlarında sağlam kuruluşların temelleri atılmıştır. Laik kuruluşların yanı sıra Katolik Kilisesi ve 16. yüzyıldaki Reformların ardından Evangelik Luteryan Kilisesi güçlü kuruluşlar arasındaki yerlerini almıştır. 18. yüzyılın sonunda, İsveç gücü azaldıkça, bağımsız Finlandiya fikri ortaya çıkmıştır. 1809 tarihinde Finlandiya Rus Çarına bağlı Özerk Çar Dukalığı olmuştur. Finlandiya kendi hukuk sistemini, gelişen ulusal ekonomisini ve ordu birimlerini korumuştur. 1865 tarihinde Finlandiya kendi para birimi olan Markka’yı çıkarmıştır. Parlamenter bir hükümet sistemi ile hukukun üstünlüğüne dayalı bir hükümet geliştirmiştir. Böylece Bağımsız Finlandiya yolunda önemli bir adım atılmıştır. Rusya devrimi ile Finlandiya bağımsızlığını ilan etmek için 6 Aralık 1917 tarihinde büyük bir fırsat elde etmiştir. Sovyet Rusya Hükümeti 31 Aralık’ta Fin bağımsızlığını tanımıştır. Komşu devletler ve batı ulusları tarafından da tanınma süreci hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. Fransız sistemine benzeyen Finlandiya Anayasası 17 Temmuz 1919 tarihinde kabul edilmiştir. Sovyetler Birliğinin Finlandiya’ya 1939’da düzenlediği saldırının ardından, tarafsız Finlandiya bir anda İkinci Dünya Savaşının içine çekilmiştir. Finlandiya 1939-1940 ve 1941-1944 yılları arasında Sovyetler Birliği ve 1944-1945 yılları arasında Almanya ile savaşmıştır. Savaşın sonunda Finlandiya topraklarının %10’u ile 100,000 insan kaybetmiştir. Bu sonuç ile zamanında dört milyon nüfusa sahip olan ulus çok ağır bir bedel ödemiştir. 1944 yılının sonbaharı Finlandiya için çok zor geçmiştir. Savaşta kaybedilerek Sovyetler Birliğine bırakılan Karelia ilindeki 400,000 insan ülkedeki başka yerlere yerleştirilmiştir. Laponya büyük oranda tahrip edilmiş ve yeniden yapılandırmak zorunda kalınmıştır. Sovyetler Birliği ile yapılan barış antlaşması Finlandiya’nın zamanında bir çok ekonomi uzmanının imkansız gördüğü oranlarda savaş tazminatı ödemesine neden olmuştur. Finlandiya bütün bu zorlukların üstesinden gelmiştir. Kıtadan İkinci Dünya Savaşına katılan tüm Avrupa ülkelerinden, sadece Finlandiya yabancı birlikler tarafından işgal edilmemiştir ve daha da önemlisi Fin demokrasisine dokunulmamıştır. 1947 Paris Antlaşması çerçevesinde, Finlandiya Sovyetler Birliğine savaş tazminatı ödemek ve belli bir toprak parçasını bırakmak zorunda kalmıştır. Finlandiya’nın güçlü bir ekonomik yönetime sahip olmasından gelen ünü, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları arasındaki dönemde yabancı borçlarını ödemesine ve İkinci Dünya Savaşının ardından Marshall yardımı almadan yeniden yapılanmasına dayanmaktadır. Savaşların ardından, Finlandiya’nın siyasi durumu bir süre belirsizlik geçirmiştir. İlk başlarda Sovyetler Birliği’nin, Finlandiya’yı savaş sonrasında Sovyetler Birliği’ne ve Finlandiya’ya komşu olan diğer bazı Avrupa ülkesinin de başına geldiği gibi komünist rejimle yönetilen bir ülke durumuna sokacağından korkulmuştur. Buna karşın Finlandiya, Sovyetler Birliği’yle olan ilişkilerini iyi tutmayı, aynı zamanda demokratik toplum düzenini korumayı ve Batı ülkeleriyle sürdürdüğü ticareti arttırmayı başarmıştır. Ülke yine de, Sovyetler Birliği ve Batı arasında sürdürdüğü dış politikayı uzunca bir süre dengede tutmak zorunda kalmıştır. Finlandiya’nın ekonomik gelişimi savaşlar sonrasındaki dönemde son derece olumlu seyretmiştir. Finlandiya dünyaya başta kâğıt ve başka ürünler olmak üzere ormancılık ürünleri satmış, bu yoldan elde ettiği kazancı ülkenin toplumsal refahının artması amacıyla kullanmıştır. Kamu hizmetleri, öncelikle kamuya yönelik eğitim, sağlık ve sosyal güvenlik sistemlerinin yaratılması yoluyla geliştirilmiş, ve kamuya hizmeti amaçlayan bu yerleşik sistemler, Finlandiya’yı modern bir toplumsal refah ülkesine dönüştürmüştür. 1980’li yılların sonunda Avrupa’daki Soğuk Savaş bittiğinde, Finlandiya da dış politika çizgisini düzeltme olanağına kavuşmuştur. 1995 yılında Finlandiya, Avrupa Birliği’ne, AB’ye, üye olarak katılmıştır. Finlandiya 2002 yılında, AB’nin ortak para birimi olan ‘euro’yu kullanıma sokan ilk AB ülkelerinden biri olmuş ve daha önce kullandığı para birimi ‘markka’dan vazgeçmiştir. 1990’lı yıllarının başında Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla birlikte Finlandiya ekonomisi, en çok da Sovyetler Birliği’ne yönelik ticaretin azalması nedeniyle derin bir darboğaza girmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, Finlandiya ekonomisinin alışılagelmiş kâğıt sanayisinin yanı sıra diğer alanlarda da başarı gösterecek girişimlere gereksinim duyduğu açıklık kazanmıştır. Amaçlanan başarıların anahtarı olarak, cep telefonları ve diğer zirveye ulaşan yüksek teknoloji ürünleri kendilerini kanıtlamışlardır; bu ürünler sayesinde Finlandiya’nın ekonomik yaşamı yeni modern bir profil kazanmıştır.
Siyasi Yapı Finlandiya parlamenter demokrasi ile yönetilen Cumhuriyettir. Yasama yetkisi Parlamento ve Cumhurbaşkanı tarafından kullanılmaktadır. Önemli bir anayasal reform 2000 yılında gerçekleşmiştir. Tadil edilen Anayasa çerçevesinde, Cumhurbaşkanının yetkileri kısıtlanmıştır. Parlamenter gruplar hükümetin kurulmasında öncü bir rol üstlenmiştir. Cumhurbaşkanının kararname çıkarmaya ilişkin yetkileri Kabinenin kararına bağlanmıştır. Başbakan ve kabinenin merkez rolü üstlendiği Avrupa Birliği konuları dışında Cumhurbaşkanı dış politikadaki öncülüğünü korumuştur. Finlandiya’da 200 üyesi bulunan bir parlamento vardır. Parlamento seçimleri dört yıl arayla düzenlenir. Fin kadınların dünyada ilk defa oy kullanma ve seçime katılma hakkına sahip olduğu 1906 tarihinden itibaren Finlandiya genel ve eşit oy kullanma sistemine sahiptir. Oy kullanma yaşı 18’dir. 2007 yılında yapılan seçimlerin ertesinde oluşturulan hükümette Başbakan olarak Merkez Partisinden Matti Vanhanen görev yapmaktadır. Hükümet, Başbakan ve 13 alanda faaliyet gösteren 20 Bakan'dan oluşmaktadır Finlandiya Parlamentosu’nun seçmiş olduğu başbakan ve diğer bakanlar, ülkenin cumhurbaşkanıyla birlikte yönetim yetkisini kullanan Devletin Yönetimi Mercii’ni oluşturmaktadırlar. Devlet Başkanı, doğrudan çoğunluk oyları ile altı yıllık görev süresi için seçilen Finlandiya Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı'dır. Cumhurbaşkanlığı için aynı kişi sadece iki kez seçilebilir. 29 Ocak 2006 tarihinde yapılan Finlandiya'da devlet başkanlığı seçimini, ikinci turda oyların yüzde 51.8'ini alan Sosyal Demokrat Devlet Başkanı Tarja Halonen kazanmıştır. İkinci kez Cumhurbaşkanı seçilen Tarja Halonen aynı zamanda Finlandiya’nın ilk kadın Cumhurbaşkanı sıfatına sahip bulunmaktadır. Finlandiya, Avrupa Birliği’ne üye bir ülkedir. Avrupa Parlamentosu’ndaki Finlandiya temsilcileri beş yılda bir seçilmektedirler. İdari yapı Finlandiya’da devletin yönetimi, merkezî idareyle, yerel ve bölge idaresine ayrılmıştır. Merkezî idareye, Devletin Yönetimi Mercii ve Nüfus Kayıt Merkezi ve KELA gibi ülke çapındaki merkezî daireler dahil olmaktadır. Bölge ve yerel yönetimse, nüfus daireleri, il yönetim kurulları ve TE merkezleri gibi, etkinlikleri bölgesel ya da yerel olan yetkililerden oluşmaktadır. Devletin bölge ve yerel idaresinin yetkilileri, ilçe yönetimlerinin yetkilileriyle işbirliği yapmaktadırlar. Finlandiya’da ilçeler özyönetime sahiptirler. İlçeler, ilçelerde yaşayan sakinlerine yasalarla düzenlenmiş temel hizmetleri sunmaktadırlar. İlçenin karar verme yetkisine sahip en üst organı ilçe yönetim kuruludur. İlçe yönetim kurulunu oluşturan üyeler, dört yılda bir düzenlenen yerel seçimlerde (ilçe düzeyinde seçimler) seçilerek göreve getirilmektedirler. Kuzey Baltık Denizindeki Åland Adaları, uluslararası bir antlaşma ile askerden arındırılmış bölge olarak ilan edilmiş özel bir statüde bulunmaktadır. Bu statünün kökleri tarihte ondokuzuncu yüzyılın ortalarında yapılan Kırım Savaşına dayanmaktadır. Adanın uluslararası pozisyonu ve özerkliği Åland Özerk İdare Yasası ile teyit edilmektedir. 1920’lerde yürürlüğe giren yasa, Åland’ın İsveççe konuşan halkının dil ve kültür haklarını korumaktadır.
Finlandiya’daki mahkemelerin bağımsızlığı Anayasa ile korunmaktadır. Sivil ve cezai Mahkemelerde üç tip mahkeme bulunmaktadır: bunların birinci örneği İstinaf mahkemeleri, ikincisi Yargıtay ve en üst örneği Anayasa Mahkemesidir. İllerde, idari davalara temyizin Yüce İdari Mahkemeye yapılabileceği il idari mahkemelerinde bakılmaktadır. Yargı ve siyasi sistem arasındaki tek bağlantı Cumhurbaşkanının Anayasa Mahkemesi ile Yüksek İdari Mahkemenin başkanları ve üyelerini atamasıdır. En üst kamu savcısı Cumhuriyet Başsavcısıdır. Adalet Bakanlığının Cezai Departmanları hapis cezalarını uygulamak ile yükümlüdür. Başsavcı yasaların en yüce koruyucusudur. Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Hükümetteki toplantılara katılarak yetkililerin kanunlar çerçevesinde görevlerini yerine getirmesini temin eder. Parlamento, görevi mahkemelerin ve kamu çalışanlarını denetlemek olan bir Ombudsman (Soruşturmacı) seçer. Vatandaşlar yetkililerin haksız tutumlarından şikayetçi olmak için her ikisine de başvurma hakkına sahiptir. Genel mahkemelere ek olarak, iskan, sigorta, su ve piyasa ile ilgilenen bazı özel mahkemeler de mevcuttur. İdari mahkemeler, idari süreçler söz konusu olduğu zaman Yargıtay olarak da hareket eder. Bir bakana veya ülkenin önde hukuk çalışanlarına yapılan suçlamalar Yüce Divanda tarafından incelenir.
Anayasa uyarınca, dış politika Cumhurbaşkanı ve Kabine tarafından yürütülmektedir. Diğer ülkelerde olduğu gibi dış siyasetin amacı ulusun güvenlik ve bağımsızlığı ile vatandaşlarının refahını temin etmektir. İçeriği ve yöntemleri Finlandiya’nın deneyimleri ve gereksinimlerine dayanmaktadır. Güvenlik politikası alanında, Finlandiya’nın başlıca hedefi tarafsız ve bağımsız bir savunma sağlamaktır. Beş İskandinav ülkesinden (Danimarka, İzlanda, Norveç, İsveç) biri olan Finlandiya doğal olarak kendisini bu ülkeler ile aynı sözcük kapsamında tanımlamaktadır. Bu ülkeler benzer sosyal sistemleri ile yüksek ölçüde işbirliği yapan küçük uluslardır. Danışman niteliğindeki İskandinav Konseyi ve İskandinav Bakanlar Konseyi gibi bir çok ortak kuruluş İskandinav ülkeleri arasındaki işbirliği ve bütünleşmenin devamlı gelişiminden sorumludur. İskandinav vatandaşları, pasaport veya çalışma iznine ihtiyaç duymadan bölgede serbestçe seyahat edebilmekte veya çalışabilmektedir. Ayrıca ülkede ikamet eden vatandaşlarla aynı sosyal haklardan faydalanmaktadır. İskandinav işbirliği, her bir ülkenin kendi egemenliğini sürdürmesi sebebiyle hiçbir uluslar üstü niyet taşımamaktadır. Fin Parlamentosu 8 Kasım 1994 tarihinde AB’ye giriş antlaşmasını onaylamış ve Finlandiya 1 Ocak 1995 tarihi itibariyle Avrupa Birliğinin üyesi olmuştur. Avrupa Birliği Başkanlığını 1999’da Finlandiya üstlenmiştir. Avrupa Birliği üyeliğine başvurma kararı, Finlandiya’nın bağımsız bir devlet olarak aldığı en önemli ve ileriye dönük kararlardan birisidir. Finlandiya, diğer AB üyeleri ile aynı değerleri paylaşmaktadır. Uluslararası konular üzerinde Finlandiya’nın görüşleri birliğe üye diğer ülkelerin görüşleri ile uyuşmaktadır. Finlandiya’nın uluslararası konumunun en önemli özelliği Rusya’nın hemen yanında bulunması sebebiyle coğrafi yeridir. Finlandiya’nın AB üyeliği Rusya’nın da Birliğe komşu olmasını sağlamıştır. Finlandiya, Birliğin Kuzey Kısmının gelişimine ilişkin AB Komisyonu ile üye devletlere yasa teklifinde bulunmuştur. Amacı, AB, Baltık Denizi civarındaki ülkeler ile Rusya arasındaki işbirliğini güçlendirmek ve bölgedeki AB faaliyetlerini arttırmaktır. Avrupa’nın Kuzey kesimindeki doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı, çevre sorunları ile mücadele ve çözüme kavuşturma, AB ve Avrupa’nın kuzeyindeki ülkelerin ortak hedefleri arasında yer almaktadır. Finlandiya aşağıdaki Avrupa kuruluşlarının bir üyesidir: Avrupa Birliği, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Konseyi, Baltık Denizi Devletleri Konseyi, Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi, Barents Avrupa Kuzey Kutbu Konseyi, NATO Barış ve Kuzey Kutbu Ortaklık Konseyi ve Batı Avrupa Silahlanma Grubu (Gözlemci).
1960’lardan itibaren Finlandiya kapsamlı hizmetler yelpazesi sunan bir İskandinav tarzı refah devleti kurmuştur. Refah hizmetleri Devlet bütçesinin yaklaşık dörtte birine ve yerel hükümet giderlerinin yüzde 40’ından fazlasına denk gelmektedir. Kusursuz kamu hastanelerinin yanı sıra en büyük gider maddesi kapsamlı aile destek sistemidir. Yeni doğan çocukların aileleri, önceki gelirlerine bağlı olarak belirlenen bir ödenek alarak bir yıllık izin alma hakkına sahiptir. Kamu sağlık bakımının hedefi, bireylerin ikamet yeri veya ekonomik durumu gözetilmeksizin sağlık bakım hizmetlerine eşit erişimini sağlamaktır. Kamuya ait sağlık merkezleri ile hastaneler ücretsiz hizmet sunmaktadır. Okul yaşının altındaki tüm çocuklar halka açık günlük bakım hizmetlerinden yararlanabilmektedir. Ailedeki çocuk sayısına göre belirlenen aile ödeneği bütçedeki en büyük giderlerden birisidir. Zorunlu eğitim 7 ila 17 yaş arasındaki çocukları kapsamaktadır. Öğretim, kitaplar ve okul yemeklerini de içeren dokuz yıllık kapsamlı okul eğitimi ücretsizdir. Mesleki veya yüksek eğitimde öğretim ücretli değildir. Devlet, 17 yaşının üstündeki tüm öğrencilere ödenek ve kredi desteği vermektedir. Ulusal hastalık sigorta sistemi tüm vatandaşların sağlık kalitesini iyileştirmektedir. Ulusal hastalık sigortası, özel medikal hizmetlerin kullanımı için kısmi tazminat sağlarken, test, tedavi, ilaç ve ulaşım giderlerini de karşılamaktadır. Ulusal hastalık sigortası, alıcının gelirinin yaklaşık yüzde 75’ine tekabül eden gelir ilintili bir ödenek sunmaktadır. Halkın tamamı ulusal hastalık sigortası ile sigortalanmaktadır. Finlandiya’da devlet destekli ulusal işsizlik ödeneği ile gelire bağlı işsizlik ödeneği olmak üzere iki tip işsizlik sigortası bulunmaktadır. Gelire bağlı işsizlik ödeneği işsizlik sigortasından temin edilmektedir. Bu tür ödemelerin ihtiyaca bağlı olması nedeniyle, bir kişinin eşinin geliri bu ödenekten faydalanmasını engelleyebilmektedir. Çoğu çalışan genellikle normal ödemelerinin yüzde 60’ına tekabül eden gelire bağlı günlük ödenekler alma hakkına sahip oldukları kendi sektörlerinin işsizlik fonu ile kapsanmaktadır. Kamu hizmetleri, merkez veya yerel idareler tarafından sürdürülmekte ve vergiler ile finanse edilmektedir. En önemli doğrudan vergi, ikamet eden yerlilerin gelirlerinden belediye tarafından toplanan ve belediyeye göre %15 ila 20 arasında değişen yerel vergidir. Devlet gelir vergisi ise artan oranlıdır ve en fazla %60’ın biraz üstündedir. İlaveten ücret sahipleri sosyal güvenlik katkıları ödemektedir.
Finlandiya 5.3 milyon homojen bir nüfusa sahiptir. 2007 yılı kişi başına gelir 35.280 Dolar olarak gerçekleşmiştir. Finlandiya bu özellikleriyle, kişi başına geliri yüksek, serbest piyasa kurallarının ve bankacılık sisteminin tam olarak işlediği bir pazar yapısına sahiptir. Finlandiya 2002 yılından itibaren Avrupa Birliğin para birimi olan €’ya geçmiştir. Finlandiya’da, ekonominin genellikle özel ellerde olduğu serbest piyasa ekonomisi hakimdir. Yine de kanunen tekel mallarının satışı veya fiilen demiryolları (Valtionrautatiet) ve enerji (Fortum) gibi belli alanlarda devletin tekeli söz konusudur. Çoğu devlet şirketleri özel olanlar ile aynı yasal statüye sahiptir ve aynı prensiple çalışmaktadır: Bunların da kar sağlaması ve devlete kar payı bırakması beklenmektedir. TABLO 1. Temel Ekonomik Göstergeler
Kaynak : EUROCHAMBERS Economic Survey, 2008 Finlandiya sanayi alt yapısının oluşmasında Dünya Savaşı ertesinde Rusya ile yapılan Barış Anlaşması çerçevesinde savaş tazminatının gemi ile makine ve ekipman olarak ödenme mecburiyeti önemli bir katkıda bulunmuştur. Metal ve mühendislik sanayinin hammaddesi demirin ve sanayi için gerekli enerji kaynağı petrolün Rusya’dan temini, buna karşılık söz konusu ülke ile yapılan uzun vadeli ticari ve ekonomik işbirliği anlaşmaları ile sanayi üretiminin bu ülkeye satışı ve üretim fazlasının da diğer batı ülkelerine pazarlanması sanayi alt yapısının etkin kullanımını sağlamıştır. Diğer taraftan, 1950’1i yıllarda başlayan bu hızlı sanayileşmeyle birlikte güçlü metal ve orman ürünleri sanayi oluşmaya başlamıştır. Fin ekonomisi, 1980’1i yılların başına kadar kamu müdahalelerini de içeren piyasa ekonomisi kuralları ile oldukça başarılı bir şekilde yürütülmüştür. Ancak, 1980’li yılların ortasına gelindiğinde finans piyasasında uygulamaya konulan serbestleştirme politikası bir kaç yıl içerisinde hisse senedi piyasasında aşırı bir değerlenmeye yol açmış, hızla büyüyor gözüken Fin ekonomisi kötü bankacılık, Sovyetler Birliği’nin dağılması sonucu dış talebin azalması ile iflas eder hale gelmiştir. Finlandiya, bu ekonomik durgunluktan makul ücret artışlarını içeren sıkı para ve maliye politikaları ile yurt dışı piyasalarda rekabet gücünü arttırarak çıkmıştır. Finlandiya’nın son 30 yıl içinde ekonomisinin sektörel yapısı değişmiş, tarım sektörünün payı giderek azalmış, hizmet sektörü öne çıkmış ve imalat sektörünün şekli değişmiştir. Tarım sektörünün önemi, Finlandiya’nın AB’ne üyeliğinden sonra hızla azalmıştır. İmalat sektöründe tüketim malları önemini kaybetmiş yerine elektronik ürünleri üretimi geçmiştir. Halihazırda Finlandiya üretim yapısı elektronik sanayi ve hizmet sektörünün büyümesine paralel olarak ve ekonominin yapısal değişiklikleri nedeniyle daha az sermaye yoğun hale gelmiştir. Finlandiya ekonomik yapısında gözlemlenen bu özgün değişimin nedenleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir;
2006 yılı, 167 milyar €’luk Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) ve %4.9’luk büyüme oranıyla Finlandiya ekonomisinin 2000 yılından itibaren en iyi yılı olmuş ve aynı başarı 2007 yılında da devam etmiştir. 2007 yılında istihdam oranının artması tüketici taleplerinin yükselişini desteklemiş ve GSMH’daki büyümenin en önemli faktörü olmuştur. 2007 yılında tüketici talepleri, beklentilerin ötesinde artış göstererek ithalatın da artmasına neden olmuştur. 2007 yılı için GSMH’daki büyüme oranı %4,4 ‘dür. 2007 yılında indirilen vergi oranlarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi 2006 yılına göre daha az olmuştur. Tüketici taleplerindeki büyümenin aynı şekilde devam etmesi ve ihracat ve yatırımların yeniden hız kazanması beklenmekle birlikte, yapılan araştırmalar, 2008 yılında tüketicilerin yükselen enflasyondan olumsuz etkilenerek daha az harcamaya yönelebileceklerini ve borçlanma oranının giderek azalacağını göstermektedir. Buna ilave olarak, konut ve sermaye piyasasındaki yavaşlamanın da etkisiyle GSMH büyüme hızının düşeceği ve 2008 yılında büyüme oranının %3,3 civarında olacağı tahmin edilmektedir. 2007 yılında ortalama enflasyon oranı %2,4 olup, işçi ücretleri ve gıda fiyatlarındaki yükselmenin etkisiyle biraz daha artacağı tahmin edilmektedir. Kullanılan taşıt araçlarının maliyetinin artması gıda fiyatları ile tüketici kredilerindeki faiz oranlarını artırmış ve enflasyonu etkilemiştir. Tüketici fiyatlarının daha fazla artması, özellikle, Aralık ayında toplu taşım ücretlerinin, eğlence amaçlı elektronik ürünlerin ve bilgisayarların fiyatlarının düşmesiyle biraz olsun engellenmiştir. Kasım-Aralık döneminde tüketici fiyatları %0,2 oranında düşmüş, bu durum sıvı yakıt ve sebze fiyatlarında daha net gözlenmiştir. 2007 yılında inşaat miktarı %1 oranında artmıştır. İnşaat sektöründe uygulanan yüksek faiz oranları konut piyasasına yönelen talepleri etkilemektedir. Konut fiyatlarının sabit kalacağına dair belirtiler henüz görülememektedir. Bununla birlikte, kamu ve yarı kamu inşaatlarının devam edeceği ve bu çerçevede Olkiluoto nükleer fabrikasının inşaatının da devam edeceği ve yeni karayolu ve demiryolu projelerinin olması beklenmektedir. Diğer taraftan, işgücü piyasası halihazırda güçlü olup, istihdam ve kapasite kullanım oranı yüksek ve işsizlik oranı son yıllardaki gibi düşüktür. Bir önceki yıla göre yaklaşık 48000 kişi daha fazla (toplam 24920000 kişi) istihdam edilmiştir. 2007 yılında istihdam oranı %69,5 olmuş, özel sektörde istihdam artmıştır. 15-64 yaş arası istihdam edilenlerin oranı %69,5 olup, bir önceki yıla göre %0,3 daha fazladır. Erkeklerin istihdam oranı %70,2, kadınların istihdam oranı %68,7’dir. 2007 yılında ortalama işsiz sayısı 183000 kişi olup, bir önceki yıla göre 21000 kişi daha azdır. İşsizlik oranı ise, bir önceki yıla göre %0.4 oranında azalarak %6,9 olmuştur. Finlandiya’da doğrudan vergi gelirlerinin GSMH içindeki payı AB ortalamasının üstünde olup, bu alanda Finlandiya ilk dört ülke içindedir. Kişisel gelir vergileri ve sosyal katkılar AB ortalamasının üstündedir. Dolaylı vergilerde örneğin KDV’de ve diğer ilave vergilerde (örneğin; otomotiv, alkol ve yakıtlarda uygulanan) en yüksek vergiye sahip AB ülkeleri içinde yer almaktadır. Buna karşın gayri menkullerde uygulanan vergi oranı daha düşüktür. Diğer taraftan, eğitimli bir nüfusa sahip olmanın hızlı büyüyen ekonomiye adaptasyona kolaylık sağladığı, firmaların yeni teknolojilere yönelmede hızlı davrandığı görülmektedir. Internet kullanımının yaygın ve hızlı olmasından dolayı elektronik ticaret Finlandiya’da yaygın olarak kullanılmaktadır. Şirket gelirlerinin %14’ü bu yolla sağlanmaktadır. Yüklə 385,69 Kb. Dostları ilə paylaş:
|