2.2. EKONOMİDEKİ BELLİ BAŞLI SEKTÖRLER
2.2.1. Tarım Sektörü
Finlandiya’da tarım, geleneksel olarak tarım ve ormancılığın bir karışımıdır; yaz aylarında tarla çalışmaları, kış aylarında odunculuk yapılmaktadır. 1950 ve 2002 yılları arasında geçimlerini tarım ve ormancılıktan kazanan insanların sayısı % 46’dan % 6’ya düşmüştür. Bu düşüş büyük olasılıkla önümüzdeki yıllarda da devam edecektir. Finlandiya’nın yaklaşık %70’i ormanlarla kaplıdır. Ortalama ekilebilir alanın büyüklüğü 29.97 hektardır.
TABLO 2. Finlandiya’da Tarımsal Üretim (2003-2007)
Hasat Yılı
|
Birim
|
2003
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
Buğday
|
mil. kg
|
679
|
782
|
801
|
684
|
797
|
Çavdar
|
mil. kg
|
73
|
62
|
32
|
51
|
87
|
Arpa
|
mil. kg
|
1.697
|
1.725
|
2 103
|
1 972
|
1 984
|
Yulaf
|
mil. kg
|
1.295
|
1.002
|
1 073
|
1 029
|
1 222
|
Patates
|
mil. kg
|
617
|
619
|
743
|
576
|
702
|
Şeker Pancarı
|
mil. kg
|
892
|
1.064
|
1 181
|
952
|
673
|
Buğday
|
kg/ha
|
3.550
|
3.470
|
3 730
|
3 560
|
3 930
|
Çavdar
|
kg/ha
|
2.390
|
2.320
|
2 290
|
2 330
|
2 740
|
Arpa
|
kg/ha
|
3.210
|
3.240
|
3 540
|
3 500
|
3 720
|
Yulaf
|
kg/ha
|
3.050
|
3.080
|
3 110
|
2 920
|
3 520
|
Patates
|
kg/ha
|
21.540
|
22.700
|
25 700
|
20 530
|
25 730
|
Şeker Pancarı
|
kg/ha
|
30.950
|
35.090
|
37 870
|
39 950
|
42 180
|
Süt
|
mil. l
|
2.323
|
2.304
|
2 293
|
2 279
|
2 226
|
Tereyağ
|
mil. kg
|
58
|
58
|
57
|
57
|
48
|
Peynir
|
mil. kg
|
97
|
92
|
91
|
95
|
94
|
Sığır Eti
|
mil. kg
|
96
|
93
|
87
|
87
|
88
|
Domuz eti
|
mil. kg
|
193
|
198
|
204
|
208
|
213
|
Beyaz Et
|
mil. kg
|
84
|
87
|
87
|
88
|
95
|
Yumurta
|
mil. kg
|
56
|
58
|
58
|
57
|
57
|
Kaynak: Information Centre of the Ministry of Agriculture and Forestry
2.2.2. Sanayi Sektörü
12/2006-12/2007 döneminde toplam sanayi üretimi %3,7 oranında, kimya sanayi %4,2 oranında, toplam metal sanayi üretimi %7,3 oranında, enerji üretimi %10,7, elektronik ve elektrikli ürünler imalat sanayi %17 oranında artmış, diğer metal sanayi %0,9, diğer imalat sanayi %2,7 ve ağaç ve kağıt ürünleri sanayi %2,9 oranında azalmıştır. Diğer taraftan, ticari satış hacmi %3 oranında, toptan ve perakende ticaret %6 oranında artmış, motorlu taşıt satışları ise %16 oranında azalmıştır.
Finlandiya’da ekonomi için önem taşıyan sektörlerin verimliliği ve fiyat rekabetliliği yüksektir. 2007 yılında gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu’nda, Finlandiya, rekabetlilik endeksine göre İsviçre’nin önüne geçerek, Danimarka, İsveç ve Singapur’un ardından Dünya’nın en iyi dördüncü rekabetçi ekonomisi olarak gösterilmiştir
TABLO 3. Sanayi Üretim Değerleri (2003-2007)
Yıl
|
Toplam
|
Odun ve Kağıt Sanayi
|
Elektrik Sanayi
|
Diğer Metal sanayi
|
2003
|
103,4
|
100,9
|
104,2
|
101,9
|
2004
|
109,0
|
106,8
|
120,5
|
104,1
|
2005
|
109,1
|
98,9
|
128,6
|
107,3
|
2006
|
119,4
|
110,6
|
143,2
|
117,8
|
2007*
|
124,8
|
110,1
|
158,3
|
127,0
|
* Tahmini veriler
Kaynak: Official Statistics of Finland
2.2.3. Ulaştırma ve Telekomünikasyon Sektörü
Finlandiya’nın coğrafi konumu, büyük ve dağınık nüfuslu bölgeleri ve değişebilir hava durumu, ulaşım için teknik ve ekonomik ihtiyaçlar gerektirmektedir.
Buz kırıcılar en kötü kış aylarında bile, önemli limanların nakliyata açık tutulmasını sağlar. Saimaa kanalı uygun boyutlardaki gemilerin Baltık Denizinden Doğu Finlandiya göller bölgesine geçmesine izin verir. Finlandiya’nın birçok ticari gemisi yolcu, navlun, otomatik konteynır ve toplu kargoların taşınması için lüks feribotlardan oluşmaktadır.
Finlandiya’nın toplam yol ağı çoğu sert zeminden oluşan 79189 km uzunluğundadır. Kar pullukları kışın yolları açık tutmaktadır. Normal hız sınırı 80 km/s iken bu hız anayollarda 100 km/s, otoyollarda ise 120 km/s’dir. Yerleşik alanlarda bu hız 50 veya 60 km/s’dir. Finlandiya’da zincirli lastiklerin kullanımına izin verilmesi ve kış aylarında zorunlu olması sebebiyle kış boyunca yıpranmayı azaltmak için ana yollardaki hız sınırı azaltılmaktadır.
5905 km.lik tren yolunun % 40’lık önemli bir bölümüne karşı tarafta çalışan dizeller ile elektrik verilmiştir. Bütün önemli kasabalar kendi yerel ulaşım sistemlerini işletmektedir. Örneğin Helsinki’de kamu ulaşımı otobüsler, tramvaylar, trenler ve yer altı metrosu ile yapılmaktadır.
Yurt içi hava yolu şebekesi de Avrupa’nın en iyilerinden biridir. Devlete ait Fin Hava Yolları (Finnair) tüm önemli sanayi ülkelerine uçmaktadır.
Finlandiya telekomünikasyon teknolojisinde de öncüdür. Finlandiya’da her 100 kişiden 82’sinde cep telefonu bağlantısı mevcuttur. Finlandiya dünyadaki en yüksek Internet bağlantısı oranına sahip ülkelerden biridir. Finliler, bankacılık, eğitim ve eğlence gibi nedenlerle günlük yaşamlarında bilgisayar kullanmaktadır.
2.2.4. Bankacılık Sektörü
Finlandiya’da bankacılık ve finans sektörü gelişmiş olup, Avrupa Birliği’nin ortak kurallarının öngördüğü uygulamalar mevcuttur. Özellikle internet bankacılığı yaygındır. Finlandiya bankacılık sektöründe 1992 yılında yaşanan kriz sonucunda Finlandiya Varlık Yönetimi Şirketi Arsenal (Asset Management Company Arsenal Ltd) kurulmuş olup, Maliye Bakanlığına bağlı kamu mülkiyeti ve kontrolünde bir limited şirket statüsünde bir kuruluştur.
Finlandiya’da bulunan belli başlı bankalar aşağıda verilmektedir.
Nordea Bank : http://www.nordea.fi/e/val-index.asp
Sampo Bank : http://www.sampo.fi/english/
Oko Bank : https://www.okobank.com
2.2.5. Sigortacılık Sektörü
Tüm ülke vatandaşlarının dahil olduğu ulusal hastalık sigorta sistemi mevcut olup, ülke vatandaşlarının sağlık kalitesini iyileştirmektedir. Ulusal hastalık sigortası test, tedavi, ilaç ve ulaşım giderlerini karşılamaktadır. Bununla birlikte, Finlandiya’da devlet destekli iki tip işsizlik sigortası bulunmaktadır. Bunlar; gelire bağlı işsizlik sigortası ve devlet destekli işsizlik sigortasıdır. Bu tür ödemelerin ihtiyaca bağlı olması gerektiğinden eşlerin geliri sözkonusu ödenekten faydalanılmasını engelleyebilmektedir.
İşsizlik sigortası ve grup hayat sigortası, kaza sigortası ile aynı mevzuat kapsamına yer almakta ve kaza sigortasına orantılı olarak ödenmektedirler. Kaza, işsizlik, emeklilik ve grup hayat sigortaları prim oranları, sektörlere göre değişmektedir ve kanuni yükümlülük taşıyan sigortalardır. Ayrıca, emeklilik sigortası da yapılmaktadır.
2.2.6. Turizm Sektörü
Finlandiya’da uzun süren kış mevsimi nedeniyle kış turizmini tercih eden turistler için çeşitli imkanlar bulunmaktadır. Finlandiya’da bulunan binlerce göl ve ada, takım adalar, Lapon şelale ve nehirleri, güneşli gecesiz yazlar turistlerin ilgisini çekmektedir. Ülkede çok sayıda bulunan seyehat şirketleri, turizm bürolarından turizm hizmetleri sunulmakta olup, ülke içinde ve çevre ülkelere gelişmiş taşımacılık sektörüyle kolaylıkla ulaşmak mümkündür.
2.2.7. Enerji Sektörü
200,000 göle rağmen, Finlandiya deniz seviyesine yakın bir ülkedir ve hidroelektrik güç üretmeye yeterli potansiyele sahip değildir. Nükleer güç toplam enerji gereksinimin %17.5’ini karşılamaktadır.
İklim koşulları ve enerji yoğun endüstri nedeniyle enerji tüketimi hayli yüksek olan Finlandiya’da üretilen elektriğin yaklaşık %30’u mevcut 4 nükleer reaktör ile karşılanmaktadır. Artan enerji ihtiyacı ve dışa bağımlığının azaltılabilmesi amacıyla nükleer enerjiden vazgeçilmemekte ve diğer AB ülkelerinin aksine yeni projeler üretilmektedir. Finlandiya Parlamentosu 24 Mayıs 2002 tarihinde tartışmalı bir oturumun ardından beşinci nükleer reaktörün tesisini onaylamıştır. Söz konusu reaktörün Batı Avrupa'da son onbeş yıl içerisinde inşa edilmesi kararlaştırılan ilk reaktör olması konunun önemini ortaya koymaktadır.
Teollisuuden Voima (TVO) nükleer enerji şirketi tarafından yürütülmekte olan beşinci nükleer reaktörün tesisi projesi çerçevesinde, anılan firma reaktörün Olkiluoto Santrali'ne dahil edilmesini kararlaştırmış ve Fransız-Alman konsorsiyumu Framatome ANP ve Siemens’in teklifi kabul edilerek, 18 Aralık 2003 tarihinde anılan konsorsiyum ile anlaşma imzalanmıştır. Finlandiya Ticaret ve Maliye Bakanlığı, “Olkiluoto 3 Nükleer Santral Birimi“nin 2009’da faaliyete geçmesinin öngörüldüğünü, sağlanan uygun kredi imkanı ile öngörülenden daha düşük maliyete (1 MWh= 25 Euro) elektrik üreteceğini bildirmiştir.
Diğer taraftan, 2006 yılında Finlandiya’nın doğalgaz şirketi “Gasum” Rusya ve Almanya arasında inşa edilecek boru hattına kendi bağlantısını kuracağını açıklanmıştır. Finlandiya’nın doğalgaz tüketiminin Neste Oil şirketinin kendi Porvoo rafinerisini dizel yakıt üretmek için kullanmaya başlamasıyla yükseleceği beklenmektedir. Diğer taraftan, doğalgaz kullanan iki güç istasyonunun da Espoo ve Turku’da açılması planlanmaktadır. Rusya’da Vyborg’dan Almanya’da Greifswald’a uzanan 1200 km’lik “Güney Akım” deniz altı boru projesi, Rusya’nın Gazprom ve Almanya’nın Wintershall/BASF ve E.ON Ruhras’dan oluşan konsorsiyum tarafından yapılacaktır. Gaz akımı 2010 yılında başlayacaktır. Fortum, Gazprom ve E.ON Ruhrgas’ın Gasum’da hisseleri bulunmaktadır.
2.2.8. Madencilik Sektörü
Finlandiya, doğal kaynakları içerisinde ormanların önemli bir yeri bulunmaktadır. Ülke yüzölçümünün %69’u ormanlarla kaplıdır. Finlandiya, orman ürünleri ihracatı bakımından Kanada’dan sonra dünyada ikinci sırada yer almaktadır. Ormanların %63’ü özel, %24’ü devlete ve geri kalan bölümü ise şirket, belediye ve kiliselere ait bulunmaktadır.
Finlandiya’da çıkarılan başlıca madenler demir, bakır, nikel, zink, krom, titan, kalay ve kobalttır. Ayrıca, kuzey Finlandiya’da önemli platinyum rezervleri bulunduğu açıklanmıştır.
2.3. DIŞ TİCARET
2.3.1. Genel Durum
Finlandiya ekonomisi ülke nüfusunun düşük olmasından kaynaklanan kısıtlı pazar potansiyeli dolayısıyla dış pazara yönelik oluşmuştur. İhracatlar, yurt içi milli hasılanın yaklaşık %40’ına tekabül etmektedir. Finlandiya orman endüstrilerinde bir dünya lideri olmakla beraber ileri düzeyde metal ve mühendislik sektörü ve ileri teknoloji elektronik endüstrisine sahiptir. Finlandiya ayrıca Avrupa Para Birliğine de üyedir. Finlandiya’nın yaptığı ihracatların yaklaşık %60’ı Avrupa Birliğine gitmektedir. Finlandiya’nın Avrupa Para Birliği’ne üyeliği ekonomi politikasına beraberinde sabit para birimi ile düşük kar oranları getirmiştir. Ocak 2002 tarihinde, Finlandiya da diğer AB üye ülkeleri ile birlikte tek para birimi olan EURO’yu kabul etmiştir.
Pek çok sektörde yüksek ihracat hacmi ile önemli üretim kapasitesine ulaşmış olan Fin sanayiisi, dünya ekonomilerinde istikrarsızlık ve krizler gibi dışşal etkilere, diğer ülkelerden daha açık bulunmaktadır. Bu nedenle, elektrikli ve elektronik ürünler, kağıt ve metal sanayisinde yaratılan katma değere aşırı bağımlı bir sanayi yapısına sahip Finlandiya, muhtemel dışşal ekonomik krizlerin etkisini minimize etmek için, ürün ve pazar çeşitliliği arayışına girmiştir.
2.3.2. Dış Ticaret İstatistikleri
TABLO 4 . Finlandiya'nın Dış Ticareti (1000 €)
Yıl
|
İthalat
|
% Değişim
|
İhracat
|
% Değişim
|
Denge
|
2003
|
36 774 653
|
+ 3
|
46 378 316
|
- 2
|
+ 9 603 663
|
2004
|
40 729 688
|
+ 11
|
48 916 985
|
+ 5
|
+ 8 187 297
|
2005
|
47 026 609
|
+ 15
|
52 453 007
|
+ 7
|
+ 5 426 399
|
2006
|
55 252 641
|
+ 17
|
61 489 232
|
+ 17
|
+ 6 236 591
|
2007
|
59 492 910
|
+ 8
|
65 484 063
|
+ 7
|
+ 5 991 154
| Kaynak: National Board of Customs, Foreign Trade Statistics-www.tulli.fi
Finlandiya’nın 2007 yılı ihracatı %7 oranında artış göstererek 65 milyar € olmuştur. 2007 yılında Finlandiya’nın ithalatı ise 2006 yılına göre %8 oranında artış göstermiş ve 59 milyar € olmuştur. Finlandiya’da imalat sanayi ürünleri, elektrikli ve optik ürünler, kağıt hamuru, kağıt ve kağıt ürünleri, metal ürünler ihracatının yüksek değerdedir. Buna karşılık imalat sanayi ürünleri ve elektrikli ve optik ürünler ithalatta ilk sıralarda yer almaktadır.
TABLO 5. Finlandiya’nın Sektörel Bazda Dış Ticaret Değerleri (2007)
Sektör
|
İthalat (milyon €)
|
İhracat (milyon €)
|
Tarım ve Ormancılık
|
1715,5
|
493,9
|
Balık ve Balıkçılık Ürünleri
|
87,5
|
12,4
|
Madencilik Ürünleri
|
8326,0
|
146,8
|
İmalat Sanayi ürünleri
|
47147,9
|
63930,7
|
Gıda, Alkollü İçki ve Tütün
|
2416,8
|
1157,0
|
Tekstil ve Giyim
|
1805,9
|
618,9
|
Odun ve Odun ürünleri
|
-
|
3044,5
|
Kağıt Hamuru, Kağıt ve Kağıt Ürünleri
|
1040,3
|
9915,7
|
Kimyasal Ürünler
|
5763,7
|
4445,2
|
Metal Ürünler
|
7297,9
|
9735,1
|
Makina ve Teçhizat
|
5452,1
|
8825,3
|
Elektrikli ve Optik Ürünler
|
11030,1
|
15088,0
|
Taşıma Araçları, Ekipman
|
6457,7
|
5069,5
|
Elektrik, gaz, buhar, sıcak su
|
375,7
|
107,8
|
Diğer
|
1840,7
|
792,4
|
Kaynak: Official Statistics of Finland-www.tulli.fi
Finlandiya’nın 2007 yılında en çok ihracat yaptığı 5 ülke sırasıyla; Almanya, İsveç, Rusya, ABD ve İngiltere’dir. İlk 20 ülke içinde en fazla ihracat artışı; Norveç %28, Polonya %23, Hollanda %16 ve Japonya’da %16 olmuştur. İtalya ve İsviçre’ye % 7 oranında, İngiltere’ye %4 ve Danimarka’ya %1 oranında ihracat azalmıştır.
En çok ithalat yapılan 5 ülke sırasıyla; Rusya, Almanya, İsveç, ÇHC ve İngiltere’dir. İlk 20 ülke içinde en fazla ithalat artışı; Avustralya %37, G. Kore %24, İspanya %20 ve Fransa %17 olarak gerçekleşmiştir. Norveç’ten %26, Danimarka’dan %13 ve ABD’den %3 oranında ithalat azalmıştır.
Türkiye 2007 yılında Finlandiya’nın en fazla ithalat yaptığı ülkeler sıralamasında 377 milyon €’luk ihracat değeriyle 27. sırada, ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında ise, 667 milyon €’luk ithalat değeriyle 19. sırada yer almıştır.
Dostları ilə paylaş: |