Fire oranlari a-01 abrasiv mamulleri



Yüklə 1,4 Mb.
səhifə11/19
tarix08.01.2019
ölçüsü1,4 Mb.
#93372
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   19

Genel Randıman = 1000 / 2538.41 x 100 = %39.4

1000kg. Prosam için gerekli maddeler:

Madde Türü

Miktarı (kg)

Nişasta

769.74

Şeker

1050.42

Dekstrin

119.88

Soya

2.80

Sodyum Karbonat

0.095

Lesitin

7.28

Proxcell

0.095

Su

2270.95

Tuz

276.19

Toplam

4497.45

Genel Randıman = 1000 / 4497.45 x 100 = %22.2

Ayakkabı tabanı, ökçe, hortum, kablo, izolasyon lastik kaplama sanayi kauçuk maddelerine katılan ve GTİP no.ları belirtilen



    1. Diğer heterosiklik bileşikler

29.30 Kükürtlü organik bileşikler

38.12 Vülkanizasyon çabuklaştırıcı müstahzarlar

39.01 Etilen polimerleri

35.06 Kauçuk esaslı yapıştırıcılar

29.01 Amin grup bileşikleri

29.15 Kalsiyum stearat

29.19 Tabi magnezyum karbonat

Benzoik asit

hammaddelerinin tahmil, tahliye ve istifleme aşamalarında toplam fire oranı %1-2’dir.

Sözkonusu hammaddelerin tahmil, tahliye ve istifleme dışında 1kg. ve 5kg. olarak ambalajlanması halinde uygulanacak fire oranı %1-2,5 arasındadır.

Potassium Hydroxyed (Potaskostik)’in payet kağıt torbalarda ambalajlanmak suretiyle gelmesinden bahisle tahmil ve tahliyede uygulanacak fire oranı maksimum %2’dir.

Torpido parlatıcısı imalatında kullanılan malzemelerde uygulanacak fire oranları:

Silion oil : %1-2

Solvent 60/70 (Hepzan) : %5

Esans : %1

İtici gaz (Buton-Propan) : Kullanılan teknolojiye göre fire oranı değişmekle beraber 60 litrelik tüplerde dolum aşamasında uygulanacak fire oranı %1, küçük litreli tüplerde bu oran %3’e kadar çıkabilir.

Spray valfi (özel) : %1

Dökme amonyum sülfatın üretim ve satışında uygulanabilecek fire ve zayiat oranı %2’dir.



K-27.1 PERLİT HAMMADDESİ

Perlit hammaddesinin elenmesi ve kırılması aşamalarında uygulanacak fire oranı %10, kurutma genleştirme işlemlerinde uygulanacak fire oranı ise %5’tir.



K-28 KİTAP

Her firmada muhafaza ediliş ambalaj tarzı ve sair sebeplerin farklılık arzetmesi nedeni ile bu hususta ortalama bir nispetin tayinine imkan görülmemekle birlikte, bedava dağıtımının ve telif olmanın tevsik ve tespiti halinde bu husus nazara alınabileceği gibi basım ve dağıtıma hazır olan kitabın sayımı sırasında bozuk olanlar da dikkate alınır. Ancak bu durumda fire ve zayiat nispeti %3,5 civarında olabilir.

Okul kitaplarının piyasa basımevlerinde bastırılmasında meydana gelebilecek fire nispetlerinin tespitinde baskı adedi, renk adedi ve kağıt cinsi büyük rol oynar. Bu sebeplerle meydana gelebilecek fire ve zayiat nispetlerinin takribi miktarları:

1) 4 renk ofset makinalarında kullanılan:



  1. 68x100-80gr. 1.hamur kağıtlarında %2-5

  2. 60x100-60gr. okul (ebat) kağıtlarında %2-8

(İzmit kağıdında fire nispeti %8’in de üstüne çıkabilir.)

2) 4 renkli Web ofset makinalarında kullanılan aynı cins bobin kağıtlarında ise baskı süresindeki fire oranı %5’tir. Kağıt firesi işçiliğe göre değiştiğinden bir rakam tespiti mümkün değildir.

Kitap ticaretinde fire yoktur.

K-29 KONFEKSİYON

Hazır giyim eşyası alım ve satımında maruz kalınan kayıp, fire olmayıp zayiat anlamını taşıyabilir. Bu da %1-2 nispetinde düşünülebilir. Giyim eşyasının stoka kalmaktan mütevellit moda geçişi ve diğer faktörler zayiata sebebiyet vermeyip, ancak değer ölçüsünü düşürebilir.

Deri konfeksiyon imalatında bir adet kadın paltosu için 3,5-4 metre civarında astar kullanılmaktadır. Ayrıca kapitone için bir fire söz konusu değildir.

Askeri başlık imalinde kullanılan yün moher, örgü ve dikiş esnasında %12 civarında fire ve zayiat verebilir.

Örgü, kasar-boya, emprime, konfeksiyon kesim, konfeksiyon dikim fire nispetleri dokuma şekillerine göre şöyledir:


Mayöz ve suprem makinalarda

Düz interlok makinalarda

Örgü

%5

Örgü

%5

Boya ve kasar

%5

Boya ve kasar

%5

Emprime hazırlığı için kenar kola

%13

Emprime

%3

Empirme

%3

Konfeksiyon kesim ve dikim

%15-18

Kesim hazırlığı için kenar kola

%13







Dikim

%15-18







Konfeksiyon imalatında meydana gelecek fire nispetleri kumaşın kilosu sözkonusu olduğu takdirde cinsine ve yapılacak modele göre %15 ila %25 arasında değişiklik arzedebilir.

Suni iplikten mamul konfeksiyon:

1. İplik boyanırken %2-3 arası

2. İplik sarılırken %4

3. İplik dokunurken %2-3 arası

4. Kumaş konfeksiyon haline gelişinde takma kolda %15, reglanda %5, pantolonda %10-15 arası, kaşkol imalinde %5-8 arası fire verir.

Pamuk ipliğinden mamul konfeksiyon:

1. İplik boyanırken %2-3 arası

2. İplik sarılırken %2

3. İplik dokunurken %2-3 arası

4. Kumaş konfeksiyon haline gelişinde takma kolda %15, reglanda %5, pantolonda %10-15 arası, kaşkol imalinde %5-8 arası fire verir.

Yün ipliğinden mamul konfeksiyon:

1. İplik boyanırken %2-3 arası

2. İplik sarılırken %2

3. İplik dokunurken %2-3 arası

4. Kumaş konfeksiyon haline gelişinde takma kolda %15, reglanda %5, pantolonda %10-15 arası, kaşkol imalinde %5-8 arası fire verir.

Sentetik iplikten mamul konfeksiyon:

1. İplik boyanırken %1 arası

2. İplik sarılırken %2

3. İplik dokunurken %2-3 arası

4. Kumaş konfeksiyon haline gelişinde takma kolda %15, reglanda %5, pantolonda %10-15 arası, kaşkol imalinde %5-8 arası fire verir.

Mont, pantolon, etek ve elbise dikiminde 11 ve 14,5 ONS blue-jean ve gabardinin verebileceği fire nispeti %1,5-2,5 civarında olabilir.

Konfeksiyon dış giysi imalatında fire:

1. Kasar %6

2. Yıkama %2

3. Şardon %2

4. Boya+metraj baskısı+emprime %2

5. Ram %3

6. Nakış Fire yok.

7. Kesim ve diki %4-5’tir.

Pantolon: Eni 1.50cm. olan kumaştan 1.20cm. ile 1.25cm. boyunda yarım şalvar pantolon dikilir.

Tüccar terzi olarak faaliyette bulunan kimselerin dikecekleri bir kat erkek elbisesindeki fire oranı (kumaş ve malzeme olarak tela-astar vb. dahil) ortalama %15 civarındadır.

Fason üretim yapılan mamullerde kullanılan dokuma kumaş miktarları aşağıya çıkarılmıştır.


  • Uzun kol gömlek (tek en) : 3.30cm.

  • Uzun kol gömlek (çift en) : 2.50cm.-2.60cm.

  • Uzun kol gömlek : 2.10cm.

  • Dokuma kum. Rob. ve pijama takım (çift en) : 7.40cm.

  • Şort mayo : 0.80cm.-1m.

  • Boxer (tek en) : 1.25cm.-1.50cm.

  • Boxer (çift en) : 0.80cm.-1m.

  • Bayan pijama sabahlık (çift en) : 6.20cm.-6.40cm.

  • İç çamaşır atlet : 0.150kg.-0.210kg.

  • İç çamaşır slip : 0.060kg.-1.00kg.

  • İç çamaşır bisiklet : 0.250kg.-0.300kg.

  • Bayan gecelik : 0.600kg.-0.750kg.

  • Lizoz : 0.600kg.-0.750kg.

  • Bayan pijama : 1kg.-1.250kg.

Eni 1.60cm. olan gabardin kumaşın 1 metresinden 1 adet büyük pantolon veya 3 adet çocuk pantolon veya 2 adet garson pantolon, 2 metresinden 3 adet tayt çıkabilir.

Çeşitli giysilerin üretiminde kullanılan en büyük beden ve en fazla sarfiyat gerektiren model vb.’ne göre fireli azami kumaş miktarları eni 1.50m. olan kumaş gözönüne alınarak aşağıya çıkarılmıştır:

İş tulumu yapımında kullanılacak

fireli kumaş miktarı : 230m.

İş önlüğü : 1.90m.

İş pantolonu : 1.40m.

İş elbisesi : 2m.

Yelek : 60cm.

Mont : 2.10m.

Ceket : 2m.

Gömlek : 2.10m.

Parka : 2.60m.

Etek : 1m.

Şapka : 15cm.

Kep : 11cm.

T-shirt, m²’si 150gr. olan, 350gr. ağırlığındaki penye kumaştan yapılmaktadır.

Konfeksiyon (bayan-erkek iç çamaşırı, çorabı, bilumum bayan-erkek kıyafeti) ithali ve satışı esnasında herhangi bir fire sözkonusu olmaz. Defolu veya modası geçmiş malların satışı da mağazaların kendi satış politikası kapsamındadır.

Kravat imalatında fire oranı %10’dur.



K-29.1 ÖRME KONFEKSİYON

Triko kumaş ve konfeksiyon ürünleri imalatında safhalar itibariyle fire oranları:

1. İmalatın gerektirdiği kaçınılmaz fire oranları:

1.A. İplik aktarma safhasında %1-2

1.B. Örme safhasında %3-6

(Düz el örgü makinalarında bu oran %1,5-3’tür.)

1.C. Baskı safhasında ‰5-%1

(Bu safhada belirtilen fire oranı sadece baskılı mamuller için geçerlidir.)

1.D. İşleme ve nakış safhasında

(Bu safhada belirlenen fire oranı sadece üzerine işleme ve/veya nakış yapılan mamuller için geçerlidir.)

2. İmalatın gerektirdiği fire olmayıp, ticari koşullar nedeniyle oluşan kayıplar:

2.A. İplikteki ve konfeksiyon ürünlerindeki rutubet farkından %1-3

2.B. İpliğin sarıldığı konikler ve ambalaj maddelerinin ağırlığı %1,5-2

3. Kesim ve dikimde:

3.A. Örgü makinasından çıkışta yaka dışında kesim gerektirmeyen kazaklarda %3 ila %6 arası,

3.B. Kol, beden ve yaka kesimi gerektiren kazaklarda örgü, incelik, kalınlık ve modeli gözönüne alınarak:

%15 ila %30 arası kazak,

%17 ila %33 arası hırka yelek,

%15 ila %25 arası süveter,

%10 ila %25 arası etek,

%20 ila %28 arası elbise (takma kol)

%25 ila %40 arası elbise (yarasa kol)

3.C. Standart dışı özel kesim gerektiren modellerde oran bilirkişi tarafından tespit edilmelidir.

Örme s-shırt, çocuk örme bluz, çocuk örme s-shırt, bebek örme s-shırt, bayan örme s-shırt vs. ile ilgili çeşitli üretim aşamalarına ilişkin fire oranları ise:



% Kilogram Olarak

Örme %3-7

Boyama %6-10

Baskı %3-5

Kesim %10-20

Dikim %3-5

Ütüleme %1-3’tür.

Fason üretim yapılan mamullerde kullanılan örme kumaş miktarları aşağıya çıkarılmıştır.

Örme kumaş pijama 1.200kg.-1.400kg.

Eşofman 1.400kg.-1.500kg.

T-shırt 0.525kg.

Tek en 2.80m.-3.00m.

Çift en 2.00m.-2.50m.

Bayan eşofman 1.250kg.-1.500kg.

Triko imalatında;

İplik dara firesi %1,5-2

İplik aktarma firesi %%1-2

İplik abraj firesi %--

Konfeksiyon kesim firesi %10-20

Konfeksiyon dikim firesi %1,5-2

İplik nem firesi %1-3

K-30 KONSERVE

Konserve imalatından sonra:



  1. Konserve edilmiş maddelerde %3,

  2. Sene geçmesi halinde %5 normal fire verir.

  3. Kutu kapamada yapılan hata nedeniyle bu oran çok büyüyebilir.

  4. Cam kavanozda hazırlanan konservede %10 nispetinde fire ve zayiat olabilir.

İmalatçıdan alınıp satıcılığı yapılan 500gr., 1000gr. ve 5kg.’lık domates salçaları kutuları, 3,5kg.’lık ve 5kg.’lık fasulye ve türlü konserve kutuları, 1000gr. ve 5kg.’lık bamya ve bezelye konserve kutularında uygulanacak fire oranı %1 ile %2 arasındadır.

Hazır et ve yemek konservelerinde 1kg. çiğ et kavrulduğu zaman 660gr.; 1kg. çiğ et haşlandığı zaman 830gr. pişmiş et elde edilebilir.



K-30.1 FASULYE KONSERVESİ

Fasulye konservesi imalatındaki ameliyeler:



  1. Uç kesme,

  2. Ayıklama,

  3. Haşlama,

  4. Pişme ile meydana çıkan ayıplı fasulyeleri ayıklama,

  5. Doldurma,

  6. Sterilizasyon’dur.

Yeşil fasulye, domates, domates suyu ve tuz konserve konserve imalatında kullanılan diğer girdilerdir.

Normal yeşil fasulyenin 10 kilosundan takriben 11 kutu 3/2 ebatlı fasulye konservesi çıkar.



K-31 KONTRAPLAK, SUNTA, DURALİT, FORMİKA

Kontraplak, sunta, duralit, özellikle formikanın tahmil, tahliyesinde ve mağazalardaki aktarmasında kırılma, çatlama ve patlatmaya maruz kaldığından, bu nedenle %1’e kadar toptan, %2’ye kadar perakende satışlarında fire verebilir.

Kontraplak imalatında meydana gelebilecek fire nispetleri aşağıya çıkarılmıştır:

İthal malı kalın tomruklarda (Egzotik ağaçlar, öküma vs.) (Kutur 70cm.’den yukarı) %30,

İthal malı ince tomruklarda (Kutur 70cm.’den aşağı) %40,

Yerli tomruklarda çam ve kayınlar için %70,

Ceviz vs. meyve ağaçlarında %80-85

K-31.1 KAPLAMA

Ağaç kaplamanın nakliyesi, depolanması, toptan ve perakende olarak satışı esnasında, paketlerdeki kaplama tabakalarının bir kısmının yırtılma, kopma, bozulma gibi sebeplerle %5 nispetinde fire ve zayiat vermesi normaldir.



K-32 KOZMETİK

Şişe, kapak, fırça, kutu, düzinelik kutu, plastik kutu, etiket, kavanoz gibi ambalaj malzemeleri stoklama sırasında %3’e kadar, imalat sırasında %12’ye kadar fire vermektedir.

Bu ürünlerde kullanılan malları iki grupta incelemek gerekir.

1. Grup hazır vaziyette renklendirilmiş ve kokulandırılmış fıçı veya büyük ambalajla gelen ürünlerin ambalajlanması sırasında %7’ye kadar fire verilebilir.

2. Grup hammadde ve talktan yapılan imalatlarda %21’e kadar fire verilebilir.

K-33 KÖMÜR

İthal kömürlerde depolanıp evlere teslim halinde %10 ila %15 arası fire olabilir.

Yerli kömürlerde depolanıp evlere teslim halinde %15 civarında fire olabilir.

Metorolojik kok kömüründe depolanıp evlere veya fabrikalara teslimine kadar %12 gibi fire verebilir.



K-33.1 LİNYİT KÖMÜRÜ

Soma-Dikili-Zonguldak-Gönen ve civarından kamyon ve motorlarla İstanbul’da fabrikalara, kaloriferli binalar vesair müşterilere dağıtılan linyit ve başka kömürlerin nakliyesinde %2 fire, %1 kantar farkı ayrıca şehir içinde yapılan dağıtım neticesinde %3 ila %5 arasında fire ve zayiat vermesi normaldir.

Kok kömürü, linyit ve taş kömürleri gibi zamanla rutubetten kaybetme ve ufalanıp tozlanma neticesinde yükleme ve boşaltmalarda uçarak zayi olması mevzubahis değildir. Aksine yağmur mevsiminde sikleti artmaktadır. Tartıda dikkat edildiği takdirde zayiat vermemesi gerekir. Belirtilen şartlarda tartı farkı olarak azami %2 fire vermesi normal kabul edilir.

Linyit kömürü istihraç edip satmada, yani genel kriterler gözönünde tutularak zemindeki kömürün makine ile sökülüp elle vasıtaya yüklenmesi esnasında %8-10 civarında fire ve zayiat meydana gelebilir.

İthal taşkömürü (Türkiye’de bilinen şekli ile linyit) alım satımında fire oranı (tozlanma hariç) %3-5’tir.

K-34 KÖSELE, MAKİNE KAYIŞI, KETEN VE PAMUK HORTUMLAR

Yurda ithal edilmekte olan kösele, makine kayışı ile keten ve pamuk hortumlarda takriben %1 nispetinde görülen fazlalık ticarette müteameldir. Bu imalatçı firmalar tarafından fire ve ameliye payı olarak bırakılır ve karşılığı faturaya ilave edilmez.



K-35 KREMA

Kremanın toptan alış ve satışında:



  1. Nakliye farkları (yükleme, nakliye, boşaltma, yazın sıcaktan patlama),

  2. Çekim farkları (tek tek veya toplu olarak tartılma),

  3. Buzhane farkları (bekleme müddeti içinde tenekelerin hava alması ve paslanması ile suyun ve sütün dipte toplanması) gibi nedenlerle %3 nispetinde fire vermesi normaldir.

Ayrıca işleme tekniği randımanlar farklarından dolayı da %2 nispetinde fire vermesi normaldir.

Kremada randıman denilince kaç kg. kremadan ne kadar tereyağı elde edileceği anlaşılır. Mesela 65 randıman krema denildiğinde; 100kg. kremadan 65kg. tereyağı elde edilebileceği anlaşılır.

İnek sütünden imal edilen kremada randıman ortalama %5, manda sütünden imal edilen kremada ise randıman ortalama %10’dur.

Kremadan tereyağı imalinde artık madde kalmaz.

Krema randıman ve fire nispetleri aşağıda detaylı olarak verilmiştir:

100lt. koyun sütünden 10 ila 14kg. krema,

100lt. keçi sütünden 7kg. krema,

100lt. inek sütünden 5kg. krema,

100lt. manda sütünden 10kg. krema elde edilir.

Bunlar ortalama rakamlardır. İstisnai olarak büyük numune çiftliklerde iyi bakılmış manda ve koyun sütlerinde %14’e kadar krema alınabilir.

Bu kremaların randımanı ortalama 60-65tdir. Yani 100kg. kremadan ortalama 60-65kg. tereyağı elde edilebilir.

K-36 KUMAŞ

Tekstüre polyester ve viskon terilen ipliklerin ortalama dokuma firesi %2 ile %3,5, bunlardan dokunan kumaşların toptan satış firesi ise %1 ila %1,5’dur.

Pamuk ipliği, naylon ipliği ve sentetik polyester tekstüre renkli ve ham ipliklerden dokunmuş kumaşlarda satış firesi %1 ila %1,5, jarse kumaşlarda ise bu firenin %2’ye çıkabilmesi normaldir.

Fabrikalardan toptan alınan 30mt.-40mt.’lik kumaşlar, müşterilere kostümlük olarak 2.50-2.80 ve 5.20-5.60 metrelik partilere kesilerek satılmasında %1 fire, parçalanma adedi yani bir top 5 veya daha ziyade parçalara bölünürse bu miktar %1,8-2’ye kadar çıkabilir.

Kumaş toplarının baş ve sonlarında işe yaramayan top başı ve top sonu firesi %1 ila %2’dir.

Terilen yün kumaşların top halinde uzun müddet stokta kalmasından dolayı (çekme) fireleri %1 ila 1,5’tur.

Yünlü kumaş imalinde ham kumaş, gramaj ve iplik numarasının bilinmesi halinde de ham kumaş dokuma firesinin kesinlikle tayinine imkan yoktur. Çünkü dokuma örgüsünün sıklığı, iplik mukavemeti, iplik karmasının terkibi çok değişik dokuma firelerine sebebiyet verir. Buna rağmen iplik ve ham kumaşın rutubetleri aynı farz edildiği takdirde dokuma fireleri normal şartlarda:

1.000-1.100gr. strayhgarın paltolukta %7-10,

850-900gr. strayhgarın pardesülükte %6-9,

550-600gr. strayhgarın blazerde %5-8 civarında olur.

Yünlü muline ham kumaşlarda boya ve apre muameleleri esnasında hasıl olan boya ve apredeki çekme firesi %4-7, boya ve apreden gelen kumaşların top başları ile işe yaramaz kısımlar firesi %1, delik ve apre kırığı fire %1 ve ambar satış firesi %1 nispetindedir.

Giysilerin yaka, kolağzı ve bel kısımlarındaki örme kumaş ağırlıkları bedenlere göre değişebileceği gözönüne alınmalıdır. Ortalama olarak:

Mont, parka, ceket için 200-250gr. civarında,

Etek, tunik, jogging takım 130-180gr. civarında,

Şort, bermuda şort, yelek, tişört 100gr. civarında.

Terilenli ve yünlü erkek kumaşlarının toptan satışlarında muhtelif sebeplerle husule gelen fire ve zayiat nispetleri:



  1. Topun parçalanmasından mütevellit zayiatlar %1, parçalanma adedi yani bir top 5 ve daha ziyade parçalara bölünürse bu miktar %1,5-2’ye kadar çıkar.

  2. Topların baş ve sonlarında işe yaramayan top başı ve top sonu fireleri %1 ila %2’dir. (Bu fire imalatçıya aittir.)

  3. Terilen yün kumaşların top halinde uzun müddet stokta kalmasından dolayı (çekme) fireleri %1 ila %1,5’dur.

  4. Sakat ve abrajlardan dolayı kayıplar imalatçılar tarafından toptancıya bırakılır. (Bu fire imalatçıya aittir.)

% 100 vizkon ham bezden mamul kumaşlarda boya ve apreleme aşamasında meydana gelebilecek fire nispeti %10-15 civarında bulunmuştur.

Yünlü kumaş imali neticesinde elde edilen kumaşlar; son apre muameleleri olan pres yapılmasından mütevellit kumaşlarda tabi olmayan bir uzama hasıl olur, bilahare havadan normal rutubetini almaya başlayan kumaş stokta kaldığı müddetçe cinsine göre metrajdan bir kısalma meydana gelir ki, buna normal çekme firesi denir. Bu firenin ortalaması yün terilen kumaşlarda %1-1,5’tur. Kati bir çekme firesi rakamı verebilmek için imal edilen kumaşın cinsi, evsaf kalitesi ve örgü şeklinin ayrıca hammaddesinin evsaf ve kalitesinin ve dahi, tabi tutulduğu boya-apre muamelelerinin bilinmesi gerekir.

Topların baş ve sonlarında işe yaramayan top başı ve top sonu fireleri %1 ila %2’dir. (Bu fire imalatçıya aittir.)

Sakat ve abrajlardan dolayı metraj iskontosu yapılması, sakat ve abrajlı malların satışını temin için gerekli ve şarttır. (Bu indirim sakat ve abrajın durumuna göre tayin edilir. Bu fire imalatçıya aittir.)

Bazı hallerde metraj iskontosu yerine fiyat indirimi yapılır. Bu takdirde fire toptancıya ait olur. Toptan kumaş satıcısında stokta beklemeden mütevellit çekme firesi olabilir.

Bir de kumaşların toplarını muhtelif parçalara bölmekten mütevellit bir satış firesi vardır ki, %1’dir. Top çok parçalara bölünmüşse bu fire artar, %1,5-2 olabilir.

Toptan kumaş satıcılarında topların parçalara bölünmesi sonunda elde kalan son parça normal ölçü birimlerine uygun olmayabilir. Böyle parçalara foskup denir. Böyle ölçü birimlerine uygun olmayan parçaların satışı için de bir miktar iskonto yapılması ticari usuldendir. Bu firenin miktarı yıllık ortalama olarak ‰5-%1 olabilir.

Fabrikalardan alınan kumaş topları, imalatta sandıklara konulduğuna göre, kumaşların bekleme süreleri hesaba katılarak satışa arzedileceği zamana kadar muhtelif faktörler karşısındaki ile dükkandan totan satışların ölçülerek ve bölünerek yapılması halinde %1,5’dan %2’ye kadar fire vermesi normal kabul edilir.

Kumaşların kalitesine ve cinsine göre ağırlıkları çok farklıdır. Kullanılan malzeme ne olursa olsun genişliği 140-150cm. olan türlerinin robluk, tayyörlük, mantoluk ve erkek giyiminde de pantolonluk olarak her metresinin 300gr. ile 700gr. arasında değiştiği ve 1kg. polyester ipliği de bu ölçülere göre değerlendirilebilir.

Pamuk ipliği, naylon ipliği, sentetik polyester ve tekstüre renkli ve ham ipliklerden dokunmuş kumaşlarda %1 ile %1,5; jarse kumaşlarda ise %2 oranında uygulanmakta olan fire payları toptan ve perakende satışlarda ve aynı oranlarda uygulanması yerinde ve usulüne uygundur.

Erkek takım elbiselerinde ceket, pantolon, palto ve pardesüde kullanılan kumaş miktarları kumaşın enine, desenine ve modeline göre değişmekle birlikte asgari ve azami rakamlar aşağıda belirtilmiştir:





Asgari

Azami

Tek ceket

1.50cm.

2.00cm.

Tek pantolon

1.10cm.

1.50cm.

Palto

2.25cm.

3.25cm.

Pardesü

2.25cm.

3.25cm.

Takım elbise

2.70cm.

3.20cm.

Örme kadife kumaş:

Dokuma safhasında %3

Boya safhasında %3

I. traş safhasında %10

II. traş safhasında %10

Kapitone kesimde %8-10

Dikimde %2-3

civarında fire ve zayiat verebilir. Söz konusu ürünlerde uygulanacak fire oranları mamulün asgari metrajları üzerine konularak hesaplanır.

Kumaş:

1. Toptan Ticarette:



  1. Top başlarında ve top sonlarında satılamayacak derecede boyasız ve bozuk kısımların bulunması: Fire yok.

  2. Bir kısım sentetik iplikten üretilen malların durdukça çekmesi: %1-1,5 civarında fire.

  3. Büyük topların bölünmesi sırasında makas payı bırakması: Fire yok.

  4. Malların istif edilmesi ve rafta kalması sırasında tozlanması, kirlenmesi ve solması: Fire yok.

  5. Malın piyasaya tanıtılması için toplardan müşterilere örnekler kesilmesi: Fire yok.

  6. Balya üzerindeki yazı ve rakamların yanlış yazılması ve okunması: Fire yok.

  7. Topların ucuna konan etiketlerin yanlış yazılması ve okunması: Fire yok.

  8. Birbirine benzeyen mallarla aynı cins malların I. ve II. kalitelerinin birbirine karışmaları: Fire yok.

  9. Topların ucundaki etiketlerin düşmesi neticesinde yeniden yapılan ölçümleme farkları: Fire yok.

2. Perakende Ticarette Başlıca Fire Nedenleri:

  1. Top başlarında ve top sonlarında satılamayacak derecede boyasız ve bozuk kısımların bulunması: %1-2 civarında fire.

  2. Müşteriye kesim sırasında makas payı bırakılması ‰5-%1 civarında fire.

  3. Bir kısım sentetik iplikten üretilen malların durdukça çekmesi %1-1,5 fire.

  4. Malların istif edilmesi ve rafta kalması sırasında tozlanması, kirlenmesi ve solması: Fire yok.

  5. Malın piyasaya tanıtılması için toplardan müşterilere örnekler kesilmesi %1 fire.

  6. Balya üzerindeki yazı ve rakamların yanlış yazılması ve okunması: Fire yok.

  7. Birbirine benzeyen mallarla aynı cins malların I. ve II. kalitelerinin birbirine karışmaları: Fire yok.

  8. Topların ucundaki etiketlerin düşmesi neticesinde yeniden yapılan ölçümleme farkları: Fire yok.

3. Fason diktirilen nevresimlerin firesi ise %5 civarındadır.

Tekstil atıkları olan pamuklu kumaş kırıntılarının, piyasadan toplanarak işletilmesinde, cins ve renklerine ayırarak yurt dışına ihraç edilmesinde, gerek İstanbul içinde, gerekse İstanbul dışındaki şehirlerde de bu işlemin yapılarak (depolara gelen malların 2. bir işlemden geçirilerek, yabancı ihracata gitmeyen mallara ayırarak, renkli olan malların ayrılıp) ihracata hazır duruma getirilmesinden bahisle, malların gerek nakliyesi, gerekse ön depolarda ayrılması, ana depolarına nakliyesi ve ana depoda yabancı ve ihracata gitmeyen mallardan temizlenmesi sonunda meydana gelecek fire nispeti %7 ile %10 civarında olabilir.

Suprem makinalarda pamuk ipliği, naylon ipliği ve sentetik polyester tekstüre renkli ve ham ipliklerle örme firesi %5, dokunmuş kumaşların toptan satış firesi ise %1-1,5’tur.

Kumaşların terbiye, baskı, düz boya ve sanfor işlemlerinden geçirilerek, müşteriye satılması sırasında söz konusu kumaşın pamuklu olması halinde %8-10 arasında, viskon olması halinde ise %15-20 arasında fire verebilir.

Fason kumaş boyanması ve yıkama işlemlerinin yapılması esnasında 1kg. kumaş için 70-100kg. arasında su kullanılır. Boyamada ise orta renkler için 2-2,5gr. boya, koyu renkler için ise boya miktarı 6-7gr.’a kadar çıkabilir.

Dokunmuş çiğ kumaşların boyanmasında kumaşta oluşan fire oranları:



Kumaş Cinsleri

Fire Oranları

- Floş viskon empirme

%3-10

- Viskon jakarlı empirme

%3

- Keten

%3

- Polyester astar

%3

Bir metre dokunması için gerekli iplik miktarı:

Kumaş Cinsleri

İplik Miktarı

- Floş viskon empirme (90-100cm. eninde)

130-160gr.

- Viskon jakarlı empirme (90-100cm. eninde)

130-160gr.

- Keten (90-100cm. eninde)

130-160gr.

- Polyester astar (90-100cm. eninde)

60-70gr.

Boyahanelerde uygulanacak fire oranları:

- Yünlü kumaş boyama %8-10

- Pamuklu %7-8

- Sentetik %6-7

(Sentetik kumaş boyamada kumaş hem enden, hem de boydan çeker.)

Kumaş cinslerine göre boya ve tebdili boyama fireleri:



Kumaş Cinsleri

Boya Firesi

Tebdili Boyama

% 100 Polyester kumaş

%3-4

%1

% 100 Asetat kumaş

---

---

% 100 Naylon kumaş

%2

---

% 100 Pamuklu kumaş

%5-8

%1-2

Pamuk-Polyester karışımı kumaş

%3-6

%1-2

Polycotton poliüretan kaplama %10

Micro&Süprem süngerli yapıştırma %13

(Zımparalı microfibre kumaş ile süprem kumaşın araya sünger konularak yapıştırılması sonucu elde edilen ürün)

Polyviskon flanel yapıştırma %12

Polycotton transfer kaplama %8

Pamuk poplin renkli kaplama %10



Yüklə 1,4 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   19




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin