Fire oranlari a-01 abrasiv mamulleri

P-33 PİSTON İMALATI

Piston İmalatı : %20

R-01 RADYO

Radyo imalatındaki fire nispeti:

Elektronik cihazlar için kullanılan ham ve yarı mamul maddeler şunlardır:

1. 
   Elektronik komponentler (transsistör, diot, kondansatör, direnç, self vs.)
   
2. 
   Plastik malzeme ve hammaddeleri,
   
3. 
   Pertinaks ve bakırlı pertinaks,
   
4. 
   Bobin telleri,
   
5. 
   İrtibat telleri ve kabloları,
   
6. 
   Vida, somun, rondela vs. tespit malzemeleri,
   
7. 
   Sac, alüminyum, pirinç, fosfor, bronz ve bakır levhalar,
   
8. 
   Ağaç ve sunta malzemeleri,
   
9. 
   Karton kutu, emniyeet yastıkları vs. ambalaj malzemesi.
   

Kullanılan ham ve yarı mamul maddelerin imalat esnasında bozulmaları, parça ve kırpıntı gibi kalıntılarla sair sebeplerden meydana gelen firelerin bir kısmı toplanarak değerlendirilebilmekte, bir kısmı da toplanamadığından ve toplansa da bir kıymeti olmadığından değerlendirilememektedir. Değerlendirilemeyen firenin zayiat olarak nazarı itibara alınması gerekir. Değerlendirilebilen fire kısmı değer ifade edeceğinden defter kayıtlarında gösterilmesi zorunlu olacağı gözönüne alınarak imalatta meydana gelen firenin değerlendirilebilen ve değerlendirilemeyen kısımlarına ait % oranları ayrı ayrı gösterilmesi uygun görülmüştür.

I- Elektronik Komponentlerdeki Fireler:

Transistörler, diotlar, kondansatörler vs. gibi elektronik komponentlerde meydana gelen fireler iki safhada oluşmaktadır:

1) Yarı mamul olarak alınan komponentlerden bir kısmının hatalı ve arızalı olmasından meydana gelen fireler, bunda azami fire oranı %2 olarak tespit edilmiştir.

2) Komponentlerin montajı esnasında lehim yanığı, uç tertibat tellerinin kırılması gibi nedenlerle meydana gelen fireler, azami fire oranı %2 olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak komponentlerde meydana gelen toplam azami fire %2+%2=%4’tür. Bu firenin tümü değerlendirilemediğinden zayiat olarak kabul edilmesi gerekeceği kanaatine varılmıştır.

II- Plastik Malzeme ve Hammaddelerdeki Fireler:

Plastik işleme sanayi kolunda kullanılan değişik sınıf, tip ve kalitedeki ham maddeler ve bunların değişik işleme usulleri işçinin ehliyet, maharet ve dikkati, işyerinin durumu gibi faktörler karşısında plastik işlemesinde her türlü imalata kabili tatbik bir standart fire söz konusu olamayacağından kat’i bir firenin tespiti mümkün görülememektedir.

III- Pertinaks ve Bakırlı Pertinaks Levhalardaki Fireler:

Bunlar cihazlarda emprenye devre şasileri ve izole tutucu şasilerin imalinde kullanılmaktadır. Pertinaks ve bakırlı pertinaks levhalarda ayrı ayrı üç safhada fireler meydana gelmektedir:

1) Levhaların kesiminden arta kalan parçalar ve kırpıntılardan meydana gelen fireler, fire oranı azami %3 olarak tespit edilmiştir.

2) Kesme ve delme esnasında hatalı kesme ve delme oranı azami %1,5 olarak tespit edilmiştir.

3) Kesilen partinaks şasi üzerinde montaj esnasında kırılma ve çatlamalardan meydana gelen fireler, fire oranı azami ‰5 olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak pertinaks ve bakırlı pertinaks levhalarda meydana gelen toplam azami fire %3+%1,5+‰5=%5’tir.

Bu firenin tümünün değerlendirilemediğinden zayiat olarak kabul edilebileceği kanısına varılmıştır.

IV- Bobin Tellerindeki Fireler:

Bobin telleri cihazlardaki her türlü bobinlerin imalinde kullanılmaktadır. Bunlarda üç safhada fire meydana gelmektedir.

1) Alınan bobin telindeki izolasyon hatası veya kopuk olmasından dolayı meydana gelen fire, azami fire oranı ‰5 olarak tespit edilmiştir.

2) Bobin sarımı esnasında tel kopmalarından meydana gelen fire, azami fire oranı %1 olarak tespit edilmiştir.

3) Bobin sarımından sonra ölçü ve muayenede hatalı bobinlerden ve bobin teli uçlarının irtibatlanmasından meydana gelen fire azami %2 olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak bobin imalinde bobin tellerinde meydana gelen toplam azami fire ‰5+%1+%2=%3,5’tur.

Bu firenin ‰5’i toplanamayıp değerlendirilemediğinden zayiat ve geri kalan %3 kısmı değerlendirilebilen fireyi teşkil ettiği tespit edilmiştir.

V- İrtibat Telleri ve Kablolardaki Fireler:

İrtibat telleri ve kablolar cihazlarda devre irtibatları için kullanılmaktadır. Bunlarda fire iki safhada meydana gelmektedir:

1) İrtibat uçlarından artan parçalardan meydana gelen fire, azami fire oranı %1 olarak tespit edilmiştir.

2) Kablolarda izolasyon hatası ve kopukluklar bulunması ve makaraların sonunda artan ve kısa olduğu için kullanılmayan parçalara ait fire azami %1 olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak irtibat telleri ve kablolarda meydana gelen toplam azami fire %1+%1=%2’dir. Bu firenin %0,25’i toplanamayıp değerlendirilemediğinden zayiat ve geri kalan %1,75 kısmı değerlendirilebilen fireyi teşkil ettiği tespit edilmiştir.

VI- Vida, Somun, Rondela vs. Tespit Malzemelerine Ait Fireler:

Vida, somun, rondela vs. malzeme cihazların imalinde tespit malzemesi olarak kullanılmaktadır. Bunlarda fire iki safhada oluşmaktadır:

1) Alınan vida, somun vs. bir kısmında başların, dişlerin vs. kısımların bozuk olmasından kullanılamaması neticesi meydana gelen fire azami %1,5 olarak tespit edilmiştir.

2) İmalat esnasında kırılan veya ayrılan ve bozulanlardan meydana gelen fire azami %1 olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak vida, somun, rondela vs. tespit malzemesinde meydana gelen azami fire %1,5+%1=%2,5’tur.

Bu firenin ‰5’i toplanamayıp değerlendirilemediğinden zayiat ve geri kalan %2’si değerlendirilebilen fireyi teşkil etmektedir.

VII- Saç, Alüminyum, Pirinç, Fosfor, Bronz ve Bakır Levhalardaki Fireler:

Madeni levhalar, hoparlör gövdesi, irtibat ve dağıtım için muhtelif şekil ve boyutta terminal gövdeleri ile cihazların yüzeylerindeki süs, plaka vs. maksatlarla tespit edilen parçaların imalinde kullanılmaktadır. Bunlarda fire üç safhada oluşmaktadır:

1) Levhalar şerit halinde kesilirken artan kısımlardan meydana gelen fireazami %1 olarak tespit edilmiştir.

2) Şeritlerden preste kalıplarla parça kesilirken çıkan kırpıntılarla artan parçalardan meydana gelen fire %12 olarak tespit edilmiştir.

3) Kalıp hatası vs. sebeplerden dolayı imalat bozuğu hatalı parçaların meydana getirdiği fire azami %2 olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak madeni levhalarda meydana gelen toplam azami fire %1+%12+%2=%15 olarak tespit edilmiştir.

Bu firenin %2 kısmı toplanamayıp değerlendirilemediğinden zayiat ve geri kalan %13 kısmı değerlendirilebilen fireyi teşkil ettiği tespit edilmiştir.

VIII- Ağaç ve Sunta Malzemelere Ait Fireler:

Fabrikadan imal edilen elektronik cihazların ahşap möble kısımları (kabinetler) yan sanayide yaptırılmaktadır. Ahşap möble için kullanılan hammaddenin değişik tip ve kalitede olması, bunların işlenmesindeki usullerin değişik olması, işyerinin durumu ile işçinin ehliyet ve kabiliyeti gibi faktörler fire oranına birinci derecede müessir olduğundan standart bir oranın tespiti mümkün görülmemektedir.

IX- Karton Kutu, Emniyet Yastıkları Gibi Ambalaj Malzemelerine Ait Fireler:

İmal edilen cihazların ambalajlanmasında kullanılan fireler iki safhada meydana gelmektedir.

1) Ambalaj malzemelerinin fabrikaya nakli ve ambarda depolanması esnasında meydana gelen fire azami %2 olarak tespit edilmiştir.

2) İmal edilen cihazların ambalajlanması esnasında kırılma ve yırtılmalardan meydana gelen fire azami %2 olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak karton kutu ve emniyet yastıkları vs. ambalaj malzemesinde meydana gelen azami fire %2+%2=%4 olarak tespit edilmiştir. Bu firenin ‰5 kısmı değerlenddirilemeyen malzemeden ibaret olduğundan zayiatı ve geri kalan %3,5 kısmı değerlendirilebilen fireyi teşkil eder.