Gidravlikaning suyuqliklar muvozanat qonunlarini o‘rganuvchi bo‘limi gidro

PA = y - h  = 10 ■
0.7 = 7 kN/m2
Pc = у ■
(/i + Я) = 10■ (0.7 + 1.2) = 10■ 1.9 = 1.9kN/т 2
2) Gorizantal tashkil etuvchi Fx bosim tanasi hajmiga teng
P. 
Pr 
7 
19
Fx = И-’ 
= a- — R ■
L = — — • 1.2- 2 = 31.2MV 
^
2
2
3) Vertikal tashkil etuvchi F. ni aniqlaymiz.
Berilgan
i
h
R = 1.2 m 
L = 2.0 m 
h = 0.7 m
у = 10 kN/m
F =? Yechish:

---

pz 
= у ■
 Ws7 = 10 • 3.94 = 39.4 kN
[ n R 2 
\
/3.14- 1.22 
\ 
= ( — + Л 
■
 
r
) ■ L = {
------------ -- 0.7 1.2 j-
4) Egri sirtga ta’sir etayotgan GBK ni aniqlaymiz.
P
N
F£ + F j  = v 31.22 - 39.4
2
5 0,2 5 kN
5) Gorizontal tekislik bilan tashkil etgan burchagini aniqlaymiz.
a = arctaa
39.4
3 1 2
= '1.26 = 51.62°
Javob: F = 50.25 k N ; 
a = 51.62°
5 
- Masala. Radiusi R = 3 m, eni L = 2 m, boMgan silindr shaklidagi zatvorga 
ta’sir etayotgan GBK ni aniqlang. Zatvor oldigagi suv chuqurligi H = 3m.
Berilgan
R = 3m
L = 2 m
H = 3 m
у = 10 kN/m3
A
f
4
> Л
. 
H
f
V
F = ?
Yechish:
1) Zatvorga ta’sir etayotgan GBK ning gorizantal tashkil etuvchisi Fx ni aniqlaymiz.
H 
3
Fx = Pc ■ ш = у ' h 
1
ы ~ Y ~ ^
1
^ = 10 • — • 3 ■
2 = '15 - 
6
= 90 kN
2) Vertikal tashkil etuvchi Fz kuchni aniqlaymiz.
F; = y ’
Vt'sT
tt
R2 
3.14-32
U V = —r— ■ l --------- 2 = 14.13 m
3
4 
4
F- = 10-14.13= 141.3 kN
3) Zatvorga ta’sir etayotgan umumiy GBK F  ni abiqlaymiz.
’ ■F = \ F 2 - F 7 =  V 902 + 141.32 = 167.5 kN
4) Gorizantal tekislik bilan tashkil qiluvchi burchakni aniqlaymiz.

---

1. Tubi yarim shar shaklidagi siiindrik rezervuarga nefit quyilgan. Agar d = 4,0 m; hx 
= 4,0 m; h2 = 2 m bo‘lsa:
a) Rezervuar tubiga ta’sir etayotgan manometrik bosim kuchini aniqlang;
b) ABC- devorga ta’sir etayotgan gidrostatik bosim kuchini aniqlang (2.39-rasm).
2. Segmentli darvoza bilan oqim to‘silgan. Darvoza oldidagi suv sathi H =1 m,
a=3 m, darvoza eni b = 4 m, radiusi R = 4 m. Darvozaga ta’sir etayotgan gidrostatik 
bosim kuchini aniqlang (2.40-rasm).
2.39-rasm.
3. Benzin rezervuarining yon tomoniga o‘matilgan qopqog‘i yarim sfera shaklida 
Rezervuar qopqog'iga ta’sir etayotgan gidrostatik bosim kuchini hisoblash kerak, agar 
H = 2,0 m; d = 0,5 m; p = 700 kg/m^; Ps = 102 kPa boisa.
2.14. Arximed qonuni
Suyuqlikka tushirilgan jismlaming qay yo‘sinda harakat qilishi va qanday ho- 
latlami qabul qilishini tekshirish uchun ulaming suyuqlik bilan ta’sirlashish va mu- 
vozanat qonunlarini o‘rganish kerak. Bu qonuniyatlar eramizdan 250 yil avval kashf 
qilingan Arximed qonuniga asoslanadi. Bu qonun asosida kemalar nazariyasi yaratilgan 
bo‘lib, ular L. Eyler, S. A. Makarov va A. N. Krilov asarlarida ifodalangan. Arximed 
qonuni quyidagicha ifodalaniladi: suyuqlikka botirilgan jasmga siqib chiqaruvchi kuch

---