GöNÜlden esiNTİler: (6) peygamber (6) hz. Muhammed rasûLÜllah

Ve efradın evveli 3 tür; “yani birliğin evveli fardiyyetin evveli 3 tür” ve efratten bu evveliyyet üzerine zâid olan şey muhakkak ondandır. Böyle olunca Rasul aleyhisselâm rabbine delilin evvelidir. Binâenaleyh “cevâmi’u’l kelim” verildi ki, o da esmâ-i Âdem müsemmeyâtıdır. Şu halde (s.a.v.) onun teslisinde delile müşabih oldu. Ve delil kendi nefsi için delildir. Vaktaki onun hakikati müselles-i neş’et olması sebebiyle, “yani üç hakikatinin doğması sebebiyle” ferdiyet-i ûlâyı verdi. Bunun için aslı vücûd olan muhabbet ba-

72

bında onda teslisten olan şeyden nâşî “sizin dünyanızdan bana üç şey sevdirildi” buyurdu. Badehu bundan sonra nisayı ve tıybı zikretti ve onun kürretü’l-aynı namazda mec’ul oldu (2).

Yani sizin dünyanızdan bana sevdirilen şu üç şeyin birincisi nisa/kadın, ikincisi tıyb/koku, üçüncüsünü de namaz olarak belirtti. Burada bahsedilen üç şeyin zâhiri ma’nâdaki ifadeleri değil, hakikatleri üzere olan anlayışlarıdır. İşte bu mevzu, bu hadis-i şerif üzerinde durmakta ve bir hadîs-i şerifin içersinde bizlere nasıl muhteşem bilgiler verilmekte olduğunu görmekteyiz.

Bu bilgilerin bizlere kadar aktarılmasına sebeb olanlardan Cenâb-ı Hakk gerçekten razı olsun. Ve biz rabbımıza şükredelim Cenâb-ı Hakk bizlerdeki, kendinden kendine ve habîbi de bizlerden razı olsun.

Fass-ı Sâlihî’de tafsil olduğu üzere, tekvin; ferdiyet-i selâsiyye üzerine müstenid idi ki, “yani üçlük hakikati üzerine kurulmuş idi ki” o da hakk tarfından “zât”, “irâde”, ve “kavl”; ve şey tarafından dahi, ilm-i ilâhide sâbit olan onun “şey’iyyet”i, “kün! Kavlini istimâ’ı” yani “duyma ve emre uyma, imtisâl”idir. Ve bir şeyin tekevvünü için Hakk’ın bu ferdiyet-i selâsiyyesi, şey’in ferdiyet-i selâsiyyesine mukabil olmak lâzımdır. Ferd adedlerinin ilk mertebesi üçtür onun mâdûnunda “iki” ile “bir” vardır iki adedi çifttir “bir” ise belki bil cümle adetlerin menşeidir ki, bu ciheti evvelki faslarda izah olundu. Üçün fevkinde 5, 7, 9, 11, ilâ ahır nâmütenâhi tek adedler vardır.

Binâen aleyh lâ-taayyün olan zât-ı ahadî zuhura meylettikte, onda bi’l-kuvve mevcûd olan şuûnâtın sûretleri ilminde peyda olur. İşte bu mertebe-i ilimde bi’l-cümle mevcudatın şey’iyyetleri sâbit olur. Ve ilk sâbit olan şey, bi’l-cümle şey’iyyâtı câmi’ olan hakikati Muhammediyyedir ki, o şey’i külldür. İmdi mükevvenâtın mertebe-i ilimden mertebe-i ayn’a gelmesi için, Hakk tarafından onun “zât”ı “irâde”si ve “kün” kavli ve Hakikat-i Muhammediyye tarafında

73

dahi, onun ilmi ilâhîde sâbit olan “şey’iyet-i külliyesi” ve “kün kavlini istimâ’ı/duyması” ve “emre imtisâl-i/uyması” lâzım gelir. İşte bu sebeble Kelime-i Muhammediyye “hikmet-i ferdiye” ile tavsîf olundu, yani vasıflandı.

Şimdi, toplu olarak okuduğumuz bu kelimelerin cümlelerin, ma’nâları nelerdir, onları tekrar başa dönerek anlamaya çalışalım.