6-Amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Shahar aeratsiya stansiyasi uchun aerotenk-zichlashtirgichlarni hisoblash
Unumdorligi Q, m3/sut bo‘lgan shahar aeratsiya stansiyasi uchun aerotenk-zichlashtirgichlarni hisoblang. Kelib tushayotgan oqimlarning BPKto‘liq, Len,mg/l; tozalangan oqova suvlarning BPKto‘liq, Lex, mg/l; oqova suvlarning o‘rtacha yillik harorati, Tw, oS. Shahar maishiy va sanoat oqova suvlarining maksimal sarf soatlarida kelishi grafigidan Qsut, % larda topiladi:
Sutka soatlari
|
5-6
|
6-7
|
7-8
|
8-9
|
9-10
|
10-11
|
11-12
|
Kirim,Qsut, %
|
4.3
|
5.9
|
5.8
|
6.3
|
6.1
|
6.1
|
5.0
|
1. Quyidagilarni qabul qilamiz:
- il dozasi, ai, g/l;
- illi indeks, Ji, sm3/g;
- erigan kislorod konsentratsiyasi, SO = 2 mg/l.
2. Faol ilning retsirkulyasii darajasi quyidagi formuladan topiladi:
3. Ilososli ikkilamchi tindirgichlar qabul qilinadi.
Quyidagi formuladan retsirkulyasion sarfni hisobga olgan holda BPKto‘liq aniqlanadi:
mg/l
4. Aeratsiya davomiyligi, soat, quyidagi formuladan aniqlanadi:
Shahar oqova suvlari uchun quyidagi parametrlarining miqdorlari qabul qilinadi: ρmax =85 mg/(g.ch); Kl = 33 mg BPKto‘liq/l; KO = 0,625 mg O2/l; φ = 0,07 l/g; s = 0,3; Kr = 1,5 to‘liq biologik tozalash uchun Lex, mg/l. gacha
Haroratga to‘g‘rilash bilan
, ch
5. Xisobli sarf aniqlanadi.
Aeratsiya vaqtidagi 8 dan 11 soatda maksimal kelishida o‘rtacha soatlik (3 s) sarfi quyidagiga teng:
Xisobli sarf:
qw = 0,0617∙85000 = 5244,5 m3/ch.
6. Aerotenkning zarur hajmi:
Vat = τatv·qw, m3.
Korridorlar kengligi Va = 6 m va chuqurligi Hat = 4,6 m bo‘lgan 2-korridorli aerotenk-zichlashtirgichlarda 5 ta seksiya qabul qilinadi.
Aerotenk korridorlarining uzunligi
, m
bu yerda, N – seksiyalar soni, ta;
n – seksiyalardagi korridorlar soni, ta.
Agar nisbati bajarilsa korridorlarni seksiyalash shart emas.
7. Faol ilga bosim qi va illi indeks qiymati Ji aniqlanadi.
6-masala bo‘yicha boshlang‘ich maʼlumotlar
|
Variantlar
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
Unumdorlik, Q, m3/sut
|
85000
|
80000
|
90000
|
92000
|
94000
|
88000
|
82000
|
95000
|
96000
|
81000
|
86000
|
84000
|
Kelib tushayotgan oqimlarning BPKto‘liq, Len,mg/l
|
140
|
130
|
145
|
150
|
155
|
160
|
125
|
145
|
160
|
124
|
140
|
135
|
Tozalangan oqova suvlarning BPKto‘liq, Lex, mg/l
|
15
|
14
|
16
|
17
|
18
|
20
|
13
|
16
|
17
|
12
|
15
|
18
|
Oqova suvlarning o‘rtacha yillik harorati, Tw, oS.
|
10.5
|
11
|
12
|
11.5
|
10.5
|
12.5
|
11.5
|
13.5
|
13
|
10.5
|
12.5
|
10.5
|
Il dozasi, ai, g/l;
|
3.0
|
3.2
|
3.1
|
3.3
|
3.4
|
2.8
|
2.9
|
2.7
|
3.0
|
3.4
|
3.6
|
3.5
|
Illi indeks, Ji, sm3/g;
|
100
|
90
|
110
|
115
|
120
|
130
|
110
|
115
|
105
|
95
|
100
|
120
|
Erigan kislorod konsentratsiyasi, SO, mg/l.
|
2
|
2
|
1.8
|
2.2
|
2.4
|
2.6
|
2.8
|
3
|
2.5
|
2.4
|
3
|
2
|
7-Amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Do‘stlik kanalining paydo bo‘lish tarixi va ekologik xolati bo‘yicha maʼlumotlar yig‘ish.
Topshiriq: Berilgan mavzu yuzasidan talabalar malumotlar to’plab taqdimot, savolga javob, klaster metod va an’anaviy usullardan foydalanib ko’rgazmaviy materiallar to’plab kelish.
8-Amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Mirzacho’l kanalining paydo bo‘lish tarixi va foydalanish maqsadlari bo‘yicha maʼlumotlarga ega bo‘lish.
Topshiriq: Berilgan mavzu yuzasidan talabalar malumotlar to’plab taqdimot, savolga javob, klaster metod va an’anaviy usullardan foydalanib ko’rgazmaviy materiallar to’plab kelish.
9-Amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Sardoba suv omborining paydo bo‘lishi va undan foydalanish maqsadlari bo‘yicha maʼlumotlar olish
Topshiriq: Berilgan mavzu yuzasidan talabalar malumotlar to’plab taqdimot, savolga javob, klaster metod va an’anaviy usullardan foydalanib ko’rgazmaviy materiallar to’plab kelish.
10-Amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Yangiyer gidromed stansiya faoliyati bilan tanishish
Topshiriq: Berilgan mavzu yuzasidan talabalar malumotlar to’plab taqdimot, savolga javob, klaster metod va an’anaviy usullardan foydalanib ko’rgazmaviy materiallar to’plab kelish.
MUSTAQIL ISH MAVZULARI
Hozirgi davrda suv havzalariga keltirilayotgan zararlar va uning oqibatlari.
Suv kimyosi va mikrobiologiyasi
Chuchuk suv muammosi va ularni hal qilish chora tadbirlari
Dunyo okeanlarni ifloslanish muammolari
Hozirgi davrdagi mavjud suv zaxiralari
Orol dengizi muammolari
TEST SAVOLLARI
1.O‘zbekistonda Tabiatni muxofaza qilish bo‘yicha qonun qachon qabul qilingan?
A)1992- yil 9- dekabr*
B)1991- yil 12-noyabr
V)1990- yil 2-avgust
G)1993-yil 12-dekabr
2.Xayot muxitlarini ajrating?
Organizm, er usti-havo muhiti, tuproq, suv*
Er osti muhiti, er usti muhiti, tuproq, havo-suv muhiti
Gidrosfera, atmosfera, litosfera, biosfera
G‘orlar, vodiylar, tog‘lar
3.Ekologiyada biosfera tushunchasi
Xamma javoblar to‘g‘ri*
Ekotizimlar jamoasi
Biogeotsenozlar jamoasi
Organizmlar tarqalgan joy
4.Biosferada tirik moddaning asosiy funksiyasi nima?
Moddalarning aylanma xarakati*
Nafas olish
Konsentratsiyalashtirish
Organik moddani anorganik moddalardan sintez qilish
5.Atmosfera tarkibidagi qaysi gaz ultrabinafsha nurlarini ushlab qoladi?
Ozon*
Karbonat angidrid
Azot
Kislorod
6.YOrug‘lik ekologik omiliga nisbatan keng darajada tarqalgan turlar nima
deyiladi?
Evrifot*
Stenoterm
Evrigalin
Evriterm
7.Harorat ekologik omiliga nisbatan keng darajada tarqalgan turlar nima deyiladi?
Evriterm*
Stenoterm
Evrigalin
Evrifot
8.Tugamaydigan resurslarga quyidagilarning qaysisi kiradi?
Okean suvlari*
Er osti boyliklari
Hayvonlar
O‘simliklar
9.Tugaydigan resurslarga nimalar kiradi?
O‘simlik, hayvon, qazilma boyliklar*
Okean suvlari
Havo
Quyosh energiyasi
10.Ekotizimga misollar keltiring:
O‘rmon, cho‘l, o‘tloq, suv havzasi*
O‘rmon, cho‘l, hayvonlar, suv havzasi
O‘rmon, cho‘l, o‘simlik, inson
O‘rmon, cho‘l, suv havzasi, tog‘
Dostları ilə paylaş: |
