P R E Z E N T A T S I Y A Fan: Soliq va soliqqa tortish Mavzu: Egri soliqlarning iqtisodiyotga tutgan o`rni
Tayyorladi: 410 guruh talabasi A.M.Umidullayev
Qabul qildi: A.Ostonaqulov
Denov 2022 y
Reja:
1. Soliqlarning guruhlarga ajralishi.
2. Egri soliqlarning tarkibi va ularning byudjet daromadlaridagi ahamiyati.
3. Ba’zi egri (qo’shilgan qiymat solig’I va aksiz) soliqlar.
SOLIQLARNING GURUHLARGA AJIRALISHI
SOLIQ SOLISH OBYEKTI
Oborordan
Olinadigan
Soliq
Daromaddan
olinadigan
soliq
Yer maydoniga
qarab olinadigan
soliqlar
Mol-mulk qiymatidan
olinadigan
soliqlar
SOLIQLARNING IJTIMOIY MOHIYATI
EGRI SOLIQ (BILVOSITA)
TO’G’RI SOLIQ (BEVOSITA)
Egri soliqlarning ijobiy tomoni ular respublikada ishlab chiqarilgan tovarlar respublikadan tashqariga chiqib ketishini chegaralaydi,mamlakat ichida tovarlarning serob bo’shiga yordam beradi hamda inflatsiya darajasini (muomaladigi ortiqcha pul massasini) bir muncha saqlab turadi.
2002-2007 yillarda egri soliqning mamlakatimiz davlat byudjeti daromadlarining umumiy hajmidagi salmog’I kamayish tendentsiyasiga ega bo’lishiga qarmay mamlakatimizda byudjet daromadlarini shakllantirshning asosiy manbayi hisoblanadi.Egri soliqlar tarkibiga qo’shilgan qiymat solig’I,aktsiz so’lig’I, bojhona boji, jismoniy shahslarning transport vositalari uchun bezin,dizel yoqilg’isi va gaz ishlatganlik uchun soliqlari kiradi.
Qo’shilgan qiymat solig’i
Qo’shilgan qiymat solig’i har bir ishlab chiqarish bosqichida va realizatsiya jarayonida undiriladigan ko’p qirrali soliq.
Qo’shilgan qiymat solig’I davlat byudjetining daromad qismiga jalb qilish g’oyasi dastlab xx asrning boshlarida yuzaga keldi. Bu taklifni birinchi martta Germaniya byudjet amaliyotida joriy etishni 1919-yilda Vilgelm fon Simens ilgari surdi.
O’zbekiston soliq tizimida qo’shilgan qiymat solig’I 1992-yildan buyon amal qilmoqda. Ushbu soliq aborotdan olinadigan vasotuvdan olinadigan soliqlar o’rniga aktsiz solig’I bilan birgalikda kiritilgan. Bu soliq oborot solig’idan farqli ravishda faqat qo’shilgan qiymatdan unidriladi.Oborot solig’I esa bir marotaba umumiy oborotdan olinar edi.
QO’SHILGAN QIYMAT SOLIG’I
OBYEKTI
SOLIQ SOLINADI
GAN OBOROT
SOLIQ SOLINADI
GAN IMPORT
Qo’shilgan qiymat solig’I quyidagi formula yordamida hisoblanadi:
SQQS=SAY*S/100
SQQS- istemoldan undirilgan saliq summasi;
SAY- soliqqa tortiladigan aylanma;
S- qo’shilgan qiymat solig’i stavkasi.
Aksiz solig’i
O’zbekistonda aktiz solig’I 1992-yilda joriy qilingan.Uning qo’shilgan qiymat solig’idan farqli tomoni shundaki, u ayrim tovarlar va mahsulotlarni chegaralab olgan va bajarilgan ish, ko’rsatilgan hizmatlarga nisbatan qo’llanilmaydi.
Aktsiz solig’I individual harakterga ega bo’lib, faqat aktsiz to’lanadigan tovarlarga nisbatan qo’llaniladi.
Aksiz fransuz tilidan kelib chiqqan bo’lib, chopib tashlash, o’rnini qoplash ma’nolarini bildiradi.
Aksiz soliq to’lovchilari bo’lib, aktsiz osti tovarlarini ishlab chiqarib sotuvchi, shuningdek O’zbekiston hududiga olib kiruvchi yurijdik va jismonioy shaxslar to’laydi.
AKTSIZ SOLIG’I
IMTIYOZLARI
Salomas va
“O’zbekiston” yog’ini
ishlab chiqarishda
foydalaniladigan
Paxta yog’ini yetkazib
berish
Aktsiz to’lanadigan
Tovarlarni eksportga
Yetkazib berish, bundan
O’zbekiston Respublikasi
Vazirlar Mazkamasi
Belgilaydigan
Ayrim tovarlar ro’yxati
mustasno
Aksiz solig’I quyidagi formula yordamida hisoblanadi:
