Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının

katı atıkların toplanmasına ilişkin Tebliğ TASLAĞI

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar
Amaç

MADDE 1– (1) Bu Tebliğin amacı; üretilen atıkların ikili toplama sistemi ve getirme merkezleri aracılığıyla toplanarak geri kazanımının sağlanması, atıkların ekonomik bir girdiye dönüştürülmesi ve atığın enerjisinden faydalanılmasına ilişkin hususları belirlemektir.
Kapsam

MADDE 2– (1) Bu Tebliğ; sürdürülebilir bir entegre atık yönetim sisteminin sağlanması, geri kazanılabilir atıkların diğer atıklarla karıştırılmadan ikili toplama sistemiyle kaynağında ayrı toplanması ve geri kazanım sürecinin gerçekleştirilmesi için yapılacak işlemler ile Ek-3’deki gruplar içerisinde yer alan evsel katı atıkların bırakıldığı getirme merkezlerinin çalışma usul ve esaslarını kapsar.
Dayanak

MADDE 3– (1) Bu Tebliğ; 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 8 inci, 11 inci ve 12 nci maddeleri, 29/6/2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci, 8 inci ve 33 üncü maddeleri, 05/07/2008 tarihli ve 26927 sayılı Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar

MADDE 4– (1)Bu tebliğde geçen;

1. 
   Alışveriş merkezleri: Birden fazla satış noktasını bünyesinde bulunduran merkezleri,
   
2. 
   Atık: Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan ve bu Tebliğin Ek-3’ü ile sınırlandırılan madde veya malzemeyi,
   
3. 
   Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
   
4. 
   Biriktirme ekipmanları: Atık üreticilerinin atıklarını bırakabilecekleri torba, kafes, kumbara, konteynırlar vb. ekipmanları,
   
5. 
   Biyobozunur atık: Oksijensiz veya oksijenli ortamda bozunmaya uğrayabilen gıda, bahçe atıkları, kâğıt ve karton gibi atıkları,
   
6. 
   Getirme Merkezi: Atığı oluşturanlar tarafından kaynağında ayrı toplanan atıkların geri kazanıma veya bertarafa gönderilmesi amacıyla bırakıldığı merkezleri,
   

g) İkili Toplama Sistemi: Biyobozunur atıklar ile geri kazanılabilir atıkların evlerde iki farklı torbada biriktirilmesi ve ayrı olarak toplanmasını,

ğ) Mobil getirme merkezi: Belirli süreler içerisinde farklı noktalara hizmet vermek amacıyla I. sınıf getirme merkezine bağlı olarak kullanılan seyyar araçları,

h) I. Sınıf Getirme Merkezleri: Büyükşehir Belediyeleri veya Belediyeler tarafından kurulan/kurdurulan ve işletilen/işlettirilen merkezleri,

ı) II. Sınıf Getirme Merkezleri: Alışveriş merkezleri tarafından kendi mülkiyet alanları içinde kurulan/kurdurulan ve işletilen/işlettirilen merkezleri,

9. 
   III. Sınıf Getirme Merkezleri: Satış noktaları tarafından kendi mülkiyet alanları içinde kurulan ve işletilen merkezleri,
   
10. 
    Satış noktası: Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 4 üncü maddesi (ee) bendinde belirtilen satış yerlerini,
    

ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar
MADDE 5– (1) Entegre katı atık yönetim sisteminde üretilen atık miktarının azaltılması, kaynakta ayrı toplama, geri kazanım, geri dönüşüm ve bertaraf edilmesi esastır. Belediye/birlikler, öncelikle ikili toplama sistemine geçiş yaparak, biriktirme ekipmanlarını temin ederek atık getirme merkezleri ve toplama ayırma tesislerini kurar/kurdurur. Bu sistemleri takiben kompost, biyometanizasyon ve diğer geri kazanım teknolojilerini faaliyete geçirir. Geri kazanılamayan atıklar düzenli depolama alanlarında bertaraf edilir.

(2) Entegre katı atık yönetimi;

1. 
   Belediye veya belediye birliklerinde ikili toplama sistemine geçilmesi ve getirme merkezlerinin kurulması,
   
2. 
   Toplama ayırma tesislerinin kurulması,
   
3. 
   Kompost, biyometanizasyon ve yakma tesislerinin kurulması,
   
4. 
   Düzenli depolama tesislerinin kurulması,
   

aşamalarından oluşur. Bu aşamalara geçişle ilgili takvim Bakanlık tarafından belirlenir ve duyurulur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İkili Toplama Sistemi
MADDE 6– (1) İkili toplama sistemi ile evsel katı atıklar biyobozunur atık (yaş atık) ve geri kazanılabilir atıklar (kuru atık) olmak üzere iki ayrı torba içinde biriktirilir. En fazla ¾ oranında doldurulur, ağızları sıkıca bağlanır.

1. 
   Muhteviyatı Ek-1 de yer alan atıklar mavi torbada biriktirilir.
   
2. 
   Muhteviyatı Ek-2 de yer alan atıklar sarı torbada biriktirilir.
   

(2) İkili toplama sistemine geçişte kullanılacak torbalar belediyeler tarafından dağıtılır. Atıkların toplanmasında kullanılacak plastik torbalar;

1. 
   Yırtılmaya, delinmeye ve taşımaya dayanıklı; orta yoğunluklu polietilen hammaddeden sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli, çift kat kalınlığı 80 mikron olur.
   
2. 
   İçindeki atıkları gösterecek şekilde şeffaf olur.
   
3. 
   Geri kazanılabilir malzemelerden imal edilir.
   
4. 
   Üzerinde belediye ismi, hangi atıkların atılacağı yazı ve şekillerle belirtilir.
   

(3) Binalara hizmet verecek biriktirme ekipmanları torba özelliklerine uygun şekilde mavi ve sarı renkli olarak yerleştirilir. İkili toplama sistemine göre sarı konteynırlar, TS-EN 840-2 standardına veya uluslararası standartlara uygun olmalıdır.
MADDE 7- (1) Biriktirme ekipmanları, cadde üzerinde, parklarda, toplu yaşam alanlarında kolay erişilebilecek noktalarda, nüfusun yoğun olduğu yerleşim yerlerinde gerekli sıklıkta, belediyelerce hazırlanan entegre atık yönetim planlarına uygun olarak yerleştirilir. Cam ambalaj atıklarının ayrı toplanması için kullanılan biriktirme ekipmanları yeşil ve/veya beyaz renkte olabilir.
MADDE 8- (1) Belediyeler ikili toplama sistemine geçiş tarihinden önce sorumluluk alanında en az 6 ay süreyle yazılı/görsel bilgilendirme, eğitim çalışmaları, sesli duyurular yaparak ve mahalle toplantılarıyla yüz yüze eğitimler ile tamamlar. Eğitim çalışmalarında öncelikli hedef kitle apartman ve site yönetimleridir.

(2) Belediye/birlikler ikili toplama sistemini mücavir alanı sınırlarında aşamalı olarak yürütürler ve uygulama belediye sınırlarının tamamında yaygınlaştırılır.

(3) Belediye mücavir alanları dışında yer alan yerleşimlerde ikili toplama sisteminin uygulanmasından İl Özel İdareleri sorumludur.
MADDE 9- (1) Mavi renkli biriktirme ekipmanlarında biriktirilecek geri kazanılabilir atıkların toplanması Ek-3’te yer alan atık kodlarını içeren çevre izin ve lisans belgesine sahip belediye/birlik toplama ayırma tesisi veya belediyelerin anlaşmalı oldukları toplama ve ayırma tesisleri tarafından yapılır.

(2) Sarı renkli biriktirme ekipmanlarında biriktirilen atıklar belediye tarafından toplanır/toplattırılır. Toplamaya ilişkin program belediye tarafından duyurulur. Apartman ve site yönetimleri, hane halklarının mutlaka bu programa uygun olarak hareket etmelerini sağlar.

MADDE 10- (1) Sarı torbalarda toplanan biyolojik olarak ayrıştırılabilir atıklar, park ve bahçe atıkları ön işleme tabi tutulmadan depolama alanına kabul edilmez. Bu Tebliğin 5 inci maddesinde yer alan takvimlendirmeye göre belediyeler yatırımlarını tamamlamakla yükümlüdür. Atık azaltma stratejisine göre tüm belediyeler ön işlem olarak kompost, biyometanizasyon, yakma vb. teknolojilerini işletmeye alma takvimine göre yapar.
MADDE 11- (1) Biyobozunur atık ve geri kazanılabilir atık ara ve nihai hedeflerine ulaşıldığının belirlenmesi için belediyelerce her yıl atık kompozisyonu çalışmaları yaptırılır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Getirme Merkezleri
MADDE 12- (1) Getirme merkezleri üç farklı şekilde sınıflandırılmaktadır.

1. 
   I. Sınıf Getirme Merkezleri, Ek 3’de yer alan atıkların tamamının toplanması amacıyla en az 1.000 m² alana sahip alanlardır.
   
2. 
   II. Sınıf Getirme Merkezleri, Ek 3’de yer alan atıkları Ek 4’de belirtilen şekilde en az 7 (yedi) grubu toplamak amacıyla kurulan ve en az 250 m² alana sahip alanlardır.
   
3. 
   III. Sınıf Getirme Merkezleri, Ek 3’de yer alan atıkları Ek 4’de belirtilen şekilde en az 4 (dört) grubu toplamak amacıyla kurulan ve en az 10 m² alana sahip alanlardır.
   

MADDE 13 - (1) Getirme merkezlerinin;

1. 
   Vatandaşların kolay ulaşabileceği konumda olması,
   
2. 
   Zeminin kürlü beton veya bu maksatla kullanılacak çimentonun C30 (STS) standardında olması,
   
3. 
   Atıkların bekletildiği alanın üzerinin kapalı olması,
   
4. 
   Getirme merkezini tanıtıcı ve atık üreticisini bilgilendirici, yönlendirici işaretlerin bulunması,
   
5. 
   Atıkların Ek 4 de yer alan gruplara göre ayrı olarak türlerine uygun biriktirme ekipmanlarında toplanması,
   
6. 
   Ayrı biriktirme ekipmanlarının içine konulacak atığın ilgili mevzuatında tanımlanan kriterlere uygun olarak tasarlanması,
   
7. 
   Ek 4’de belirtilen gruplardan II., IV. ve XIII. gruplar hariç diğer gruplarda yer alan atıkların toplanmasında kullanılacak ekipmanların en az 2 metreküp hacme sahip olması,
   

ğ) Kullanılacak biriktirme ekipmanlarının üzerinde toplanacak atık türlerinin yazı ve şekil ile ifadelerinin bulunması,

8. 
   Yağ ile kontamine olmuş yüzeyi temizlemek amacıyla absorban malzemeler ile yağ çözücülerinin bulunması,
   

ı) Sorumlu bir personelinin bulunması,

9. 
   Yangın riskine ilişkin gerekli tedbirlerinin alınması,
   
10. 
    Temiz ve bakımlı olması, dezenfekte edilmesi,
    

zorunludur.

MADDE 14- (1) Getirme merkezi işleticisi;

1. 
   Bulunduğu ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden getirme merkezinin bu Tebliğde belirtilen şartları sağladığına dair onay yazısı almakla,
   
2. 
   Atıkları Ek 4’ te yer alan gruplara göre ayrı toplamakla,
   
3. 
   Atığı bedelsiz teslim almakla,
   
4. 
   Bu merkezlerde toplama ve biriktirme faaliyeti kapsamında olmayan atıklar ile ilgili herhangi bir fiziksel veya kimyasal işlem yapmamakla,
   
5. 
   Atıkları geçici faaliyet belgeli/çevre izin ve lisanslı tesislere veya yetkilendirilmiş kuruluş/toplayıcılara ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak teslim etmekle,
   
6. 
   I. ve III. grup atıklar hariç mevzuatı gereğince diğer atıkların taşınmasında ulusal atık taşıma formu kullanmakla,
   
7. 
   Acil durum ve güvenlik tedbirlerini almakla,
   

ğ) Geri kazanım veya bertaraf tesislerine gönderilen atıkların miktarını kayıt altına almakla, yılsonu itibariyle Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne raporlamakla,

görevli ve yükümlüdür.

MADDE 15- (1)Alışveriş merkezlerinde faaliyet gösteren satış noktaları münferit getirme merkezi kuramazlar.

(2) Getirme merkezi kuran satış noktalarında ayrıca ambalaj atığı toplama noktası oluşturulmaz.

Bilgilendirme

MADDE 16- (1) Getirme merkezi işleticileri tarafından merkezin tanıtılması maksadıyla broşür, afiş, vb materyaller hazırlanarak en az altı ay süre ile yazılı/görsel bilgilendirme yapılır.

(2) Belediyeler tarafından ALO-ATIK hatları oluşturularak gerekli bilgilendirme yapılır ve vatandaşın atıklarını taşıyamaması durumunda lojistik imkânlar sağlanır. Belediyenin tercih etmesi durumunda belirli süreler içerisinde farklı noktalara hizmet vermek amacıyla I. sınıf getirme merkezine bağlı olarak mobil (seyyar) getirme merkezi hizmeti verilir.

(3) Alışveriş merkezleri ve satış noktalarında kurulan getirme merkezlerinin tüketicilerin hizmetine sunulduğu vatandaşa çeşitli iletişim araçları kullanılarak duyurulur.

MADDE 17- (1) Belediye mücavir alanları dışında yer alan yerleşim alanlarındaki atıkların I. sınıf atık getirme merkezlerine getirilmesinden İl Özel İdareleri sorumludur.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Diğer ve Son Hükümler
Denetim

MADDE 18- (1)Belirlenen strateji ve hedeflere ulaşıldığının denetimi Bakanlıkça yapılır.

(2) Bu Tebliğ çerçevesinde, onay yazısı verilen ve kayıt altına alınan getirme merkezleri il müdürlüğü tarafından denetlenir ve Bakanlığa bildirilir,

Geçici Madde

MADDE 19 – (1)Mevcut getirme merkezleri 1 (bir) yıl içerisinde bu Tebliğ şartlarını sağlamak zorundadır.
Yürürlülük

MADDE 20– (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme

MADDE 21– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
EK 1

Mavi Torba Muhteviyatı:

Ambalaj atıkları (Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar hariç)

Evsel nitelikli tehlikesiz atıklar (gazete, dergi vb.)

EK 2
Sarı Torba Muhteviyatı:

Mutfak atıkları

Park ve bahçe atıkları

Diğer yanabilenler (Kumaş, çocuk bezi)

EK 3
ATIKLAR

15 01 01	Kağıt ve karton ambalaj
15 01 02	Plastik ambalaj
15 01 03	Ahşap ambalaj
15 01 04	Metalik ambalaj
15 01 05	Kompozit ambalaj
15 01 06	Karışık ambalaj
15 01 07	Cam ambalaj
15 01 09	Tekstil ambalaj
15 01 10*	Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar
15 01 11*	Boş basınçlı konteynırlar dahil olmak üzere tehlikeli gözenekli katı yapılı (örneğin asbest) metalik ambalajlar
16 01 03	Ömrünü tamamlamış lastikler
16 06 01*	Kurşunlu piller
16 06 02*	Nikel kadmiyum piller
16 06 03*	Cıva içeren piller
16 06 04	Alkali piller (16 06 03 hariç)
16 06 05	Diğer piller ve akümülatörler
20 01 01	Kâğıt ve karton
20 01 02	Cam
20 01 10	Giysiler
20 01 11	Tekstil ürünleri
20 01 13*	Çözücüler
20 01 14*	Asitler
20 01 15*	Alkalinler
20 01 17*	Foto kimyasallar
20 01 19*	Pestisitler
20 01 21*	Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar
20 01 23*	Kloroflorokarbonlar içeren ıskartaya çıkartılmış ekipmanlar
20 01 25	Yenilebilir sıvı ve katı yağlar
20 01 26*	20 01 25 dışındaki sıvı ve katı yağlar
20 01 27*	Tehlikeli maddeler içeren boya, mürekkepler, yapıştırıcılar ve reçineler
20 01 28	20 01 27 dışındaki boya, mürekkepler, yapıştırıcılar ve reçineler
20 01 29*	Tehlikeli maddeler içeren deterjanlar
20 01 30	20 01 29 dışındaki deterjanlar
20 01 31*	Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar
20 01 32	20 01 31 dışındaki ilaçlar
20 01 33*	16 06 01, 16 06 02 veya 16 06 03’un altında geçen pil ve akümülatörler ve bu pilleri içeren sınıflandırılmamış karışık pil ve akümülatörler
20 01 34	20 01 33 dışındaki pil ve akümülatörler
20 01 35*	20 01 21 ve 20 01 23 dışındaki tehlikeli parçalar içeren ve ıskartaya çıkmış elektrikli ve elektronik ekipmanlar
20 01 36	20 01 21, 20 01 23 ve 20 01 35 dışındaki ıskarta elektrikli ve elektronik ekipmanlar
20 01 37*	Tehlikeli maddeler içeren ahşap
20 01 38	20 01 37 dışındaki ahşap
20 01 39	Plastikler
20 01 40	Metaller
20 03 07	Hacimli atıklar

EK - 4
AYNI TOPLAMA EKİPMANI İÇERİSİNDE BİRİKTİRİLEBİLECEK ATIKLAR

1. 
   GRUP
   

Ambalaj atıkları (Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar hariç)

2. 
   GRUP
   

Evlerden kaynaklanan bitkisel atık yağlar

3. 
   GRUP
   

Evlerden kaynaklanan tehlikesiz atıklar (gazete, dergi vb)

4. 
   GRUP
   

Atık piller

5. 
   GRUP
   

Elektrikli ve elektronik aletler (küçük ev aletleri, oyuncaklar, spor ve eğlence ekipmanları, tıbbi cihazlar ve izleme ve kontrol aletleri)

6. 
   GRUP
   

Buzdolabı, soğutucular ile iklimlendirme cihazları

7. 
   GRUP
   

Buzdolabı, soğutucular ile iklimlendirme cihazları hariç diğer büyük beyaz eşyalar ve otomatlar

8. 
   GRUP
   

Televizyon ve monitörler

9. 
   GRUP
   

Bilişim ve telekomünikasyon ve tüketici ekipmanları (radyo, video, kamera vb)

10. 
    GRUP
    

Aydınlatma ekipmanları

11. 
    GRUP
    

İri hacimli atıklar (mobilya, kanepe vb), lastikler

12. 
    GRUP
    

Evlerden kaynaklanan tehlikeli atıklar (Yalnız I. Sınıf Getirme Merkezleri içerisinde yer alır.)

13. 
    GRUP
    

Evlerden kaynaklanan miadı dolmuş veya kullanılmayan ilaçlar (Yalnız I. Sınıf Getirme Merkezleri içerisinde yer alır.)