Primer nedenler
|
Sekonder nedenler
Klinefelter’s sendromu
|
Birliktelik gösteren hastalıklar
|
Sporadik tikler
|
Enefeksiyonlar
Fraiil X sendromu
|
Stereotipiler
|
Geçici motor veya fonik tikler (<1 yil)
|
Ansefalit
Triple X sendromu
Diğer nedenler
|
Alışkanlıklar
|
Kronik motor veya fonik tikler (>1 yil)
|
Prion hastalıkları Kafa travması, şizofreni, nörodej eneratif hastalıklar
|
Jest ve mimikler
|
Erişkin başlangıçlı rekurren tikler
|
Norosfiliz
|
Kendine zarar veren hareketler
|
Herediter tikler
|
Sidenam koresi
|
Motor huzursuzluklar
|
Tourette sendromu
|
İlaçların neden olduğu tardiv tikler
|
Akatizi
|
Huntington hastalığı
|
Anfetaminler
|
Kompulsiyonlar
|
Primer distoni
|
Metilfenidat
|
İlerlemiş startle
|
Noroakantositozis
|
Pemolin
|
Pandas
|
PKAN
|
L-dopa
|
|
Tuberosklerozis
|
Kokain
|
|
Wilson hastalığı
|
Karbamezepin, Fenitoin, Fenobarbital.Lamotrojin
|
|
Sekonder nedenler
|
Antipsikotikler
|
|
|
Toksinler
|
|
|
Karbonmonoksit
|
|
|
Gelişimsel anomaliler
|
|
|
Mental retardasyon sendromları
|
|
|
Otistik spektrum bozuklukları
|
|
|
Kromozomal anomaliler
|
|
KLİNİK ÖZELLİKLER
Tikler (yarı) istemsiz, ani, hızlı, tekrarlayım veya ritmik olmayan istemsiz hareketler ya da jest hareketleri veya anormal ses çıkarma olarak geniş bir fenomenolojide tanımlanır.
Tikin ortaya çıkışından önce genellikle duyusal algılar bulunur. Tiklerin diğer özelliği saniyeler veya dakikalar içersinde suprese olabilmeleridir. Mental ya da fiziksel stres altmda tiklerin frekans ve şiddetinde artışlar gözlenir. Uykuda kaybolurlar ya da azalma eğilimindedirler.
Tourette sendromu DSM-IV sınıflaması
Sıklıkla hastalık boyunca çoklu motor ve bir ya da daha fazla vokal tikler birlikte görülür,
Hemen hergün gün içinde birçok kez ortaya çıkan tikler ya da 1 yıldan daha uzun süreli aralıklı olarak ortaya çıkan tiklerdir, fakat ardışık 3 aydan daha uzun süreli tiksiz dönem olmamalıdır,
18 yaşından önce başlamalıdır,
e) İlaç kullanımları ya da kronik dejeneratif hastalıklar (Huntington hastalığı veya postviral ansefalit) ile ilişkili olmamalıdır.
Tablo 2: Tiklerde fenomenolojik sınıflandırma
Fenomenolojik
tanımlama
Basit motor Kompleks motor Basit fonik Kompleks fonik Distonik Sensoriyel
Motor Tikler
Motor tikler basit ya da kompleks olarak ortaya çıkabilirler. Basit motor tikler aniden ortaya çıkan, kaba ve kısa süreli izole ve tek özellikte hareketlerdir.
En sık basit motor tikler, göz kırpma, omuz silkme, başta sıçrayıcı hareketler, burun çekmek seklindedir. Genellikle aynı nitelikte devamlılık gösterirler.
Kompleks tikler, farklı, koordine, ardarda oluşan istemsiz hareketlerdir. Burun elleme, diğer insanlara dokunma, nesneleri koklama, sıçrama, küfür etme, diğer insanlar tarafından yapılan hareketleri taklit etmedir. Amaçsız tikler, baş sallama ile birlikte omuz silkme, repetetif tekme atma ve ardısıra değişken yüz hareketleridir.
Vokal Tikler
Vokal tikler, hava akımının geçtiği burun, ağız ve boğazda meydana gelen istemsiz seslerdir. Fonik tik olarak da isimlendirilirler. Basit vokal tikler, boğaz temizleme, havlama ve burun çekme şeklinde sık görülürken, küfür etme, ekolali ve pallilali de kompleks vokal tiklerdir.
Davranışsal Semptomlar
Dikkat eksikliği Hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve Obsesif kompulsif bozukluklar (OKB) başta olmak üzere diğer davranış bozuklukları Tourette ve tik bozukluklarına eşlik etmektedir. Genellikle DEHB ve OKB klinik hikayedeki özelliklere göre konabilen tanılardır.
YARDIMCI TANI YÖNTEMLERİ VE AYIRICI TANI
Tik bozuklukları ve TS için standart bir nörogörüntüleme yöntemi yoktur. Bununla birlikte volumetrik MR çalışmaları, bazal ganghalardaki normal asimetrinin olmadığını göstermektedir. Çocukluk çağı tik bozukluklarında MR volümetrik çalışmalarda, hastalık şiddeti ile korele kaudat nukleus volümünde azalma mevcuttur. Kraniyal MR’da da T2 sekanslarda kaudat nukleus ve putamende intensite değişiklikleri olduğu bilinmektedir.
Tikler, kore, distoni, miyoklonus gibi bir çok hiperkinetik hareket bozuklukları ile karışabilir bu nedenle ayrıcı tanısının yapılması büyük önem taşımaktadır.
1>
Dostları ilə paylaş: |