Hareket bozukluklari tani ve tedavi rehberi Türk Nöroloji Derneği Hareket Bozuklukları

Yazışma Adresi: Doç. Dr. Haşmet A. Hanağası, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, Davranış Nörolojisi ve Hareket Bozuklukları Birimi, Çapa/İstanbul

e-mail: [e-mail]

Beynin hücresel yapısmı doğrudan etkileyen nörodejeneratif hastalıklar dışında beynin işleyişini, anatomisini, nöronal bağlantılarını ikincil olarak etkileyen birçok durumda parkinsonizm görülebilir. Bu durumlar semptomatik veya sekonder parkinsonizm başlığı adı altmda toplanır. Semptomatik parkinsonizme neden olan hastalıklarının sınıflaması Tablo 1 ’de gösterilmiştir.

Tablo 1: Semptomatik Parkinsonizm Sınıflaması

Serebrovasküler hastalıklara bağlı (Vasküler Parkinsonizm)

Küçük damar hastalığına bağlı subkortikal ensefalopati (Binswanger hastalığı) Laküner sendrom (multipl lakünler)

Bazal Ganglia ve Beyinsapı’nm infarktları, hemorajileri

Basmç artışıyla giden ve yapısal lezyonlar Normal Basınçlı Hidrosefali

Yer kaplayıcı lezyonlar (supratentoryal ve beyinsapı tümörleri, arteriovenöz malformasyonlar, subdural hematom)

İntoksikasyonlar

Karbon monoksit, potasyum permanganat/efedrin kötü kullanımı, manganez (maden ve kaynak işçileri), cıva ve diğer ağır metaller, organik çözücüler, tiner, karbon disulfid, MPTP, siyanid Enfeksiyonlar

Ensefalitler, prion hastalığı, nörosifiliz, toksoplazmoz İlaca bağlı parkinsonizm

Nöroleptikler, dopamin boşaltıcı ilaçlar, kalsiyum kanal blokerleri, antiemetikler, valproik asit, lityum, kemoteröpatikler, antifungusidler Metabolik nedenler

Hipoksi, hipoparatiroidizm, ekstrapontin miyelinozis, kronik karaciğer hastahğı, Wilson Hastalığı, homosistinüri Kafa travması, dementia pujilistika (boksörlerde)

Demiyelinizan hastalıklar Psikojenik Parkinsonizm

Semptomatik Parkinsonizm

Hastada parkinsonizme neden olabilecek ilaç (nöroleptikler, dopamin boşaltıcı ilaçlar, kalsiyum kanal blokerleri, antiemetikler, valproik asit, lityum, kemoteröpatik, antifungal) kullanım övküsü var mı?

İlaca bağlı parkinsonizm

Hayır

Hastada parkinsonizme neden olduğu düşünülen inme öyküsü veya kranyal MR incelemesinde yaygın vasküler lezyonlar (küçük damar hastalığına bağlı subkortikal ensefalopati, multipl lakünler, bazal gangha-beyinsapı infarktları veya hemoraj ileri) var mı?

Evet

Vasküler parkinsonizm

Hayır

Hastanın kranyal MR ve/veya BT” sinde parkinsonizm bulgularına neden olduğu düşünülen yer kaplayıcı lezyonu (supratentoryal ve beyinsapı tümörleri, arteriovenöz malformasyonlar, subdural hematom) veya hidrosefalisi var mı?

Evet

►

Yer kaplayıcı lezyona veya normal basmçlı hidrosefaliye bağlı parkinsonizm

Hayır

Hastanın parkinsonizme neden olabilecek hipoksi veya intoksikasyon (karbon monoksit, potasyum permanganat/efedrin kötü kullanımı, manganez, cıva ve diğer ağır metaller, organik çözücüler, tiner, karbon disulfid, MPTP, siyanid) öyküsü var mı?

Evet

Hipoksi veya intoksikasyona bağlı parkinsonizm

KAYNAKLAR

Emre M., Hanağası HA. Parkinson Hastalığı. “Hareket bozuklukları: Kavram ve sınıflama”, (Editör: Murat Emre), Güneş Tıp Kitapevleri, Ankara, 55-58, 2009.

Jankovic J., Tolosa E. Parkinson's disease and movement disorders. Lippincott Williams&Wilkins, 2007.

Kumar A., Caine DB. Approach to the patient with a movement disorders and overview of movement disorders (eds. Watts Rl, Koller WC.) In: Movement Disorders. Neurologic Principles and Practice. McGraw-Hill, 2004: 3-15.

ATİPİK PARKINSONİZM SENDROMLARININ YÖNETİMİ

Prof. Dr. Ayşe Bora Tokçaer. Gazi Üniv. Tıp Fak. Nöroloji ABD

Atipik parkinsonizm sendromları olan multisistem atrofi (MSA), progresif supranükleer felç (PSF), kortikobazal dejenerasyon (KBD) ve Lewy cisimcikli demans (LCD) Parkinson hastalığından farklı olarak genellikle dopaminerjik tedaviye yanıt vermezler veya bu tedavi başlangıçta kısmen yarar sağlasa da ortalama üç yıldan sonra etkisini yitirir. Parkinson hastalığına göre prognozu olumsuz, sağ kalım süresi daha kısa olan atipik parkinsonizm olgularında semptomatik tedavi yaklaşımları aşağıda özetlenmiştir.

MULTİSİSTEM ATROFİ (MSA)

MSA olgularının %34-70’i levodopa tedavisine orta veya belirgin derecede yanıt verirler. Bu nedenle MSA olgularında hasta tolere edebilirse levodopa lOOOmg/gün dozuna dek denenmelidir. Bu hastalarda parkinsonizm dışmda otonom disfonksiyonun uygun tedavisi günlük yaşam kalitesini arttırmada önemlidir.

Parkinsonizm tedavisi