HəZİNİ “HƏDİSİ-ƏRBƏİN” TƏRCÜMƏSİ

Qə­zəb yud­maq: "Kim qə­zəb yud­maq yə­qin bil, ya Əli, Tan­rı xiş­mi­ni sön­dü­rür bil, ya Əli". Bu fra­zeo­lo­ji va­hid müasir ədəbi di­li­miz­də "qə­zə­bi­ni boğ­maq" və "qə­zəb" sö­zü­nün si­no­ni­mi olan ərəb mən­şə­li "hirs" is­mi­nin iş­ti­ra­kı ilə dü­zəl­miş "hir­si­ni bas­maq (boğ­maq, ye­mək)" şək­lin­də iş­lə­nir. "Şü­hə­da­na­mə"də "qə­zəb yud­maq" fra­zeo­lo­ji va­hi­di­nin baş­qa bir va­rian­tı - "qə­zəb" sö­zü­nün fars mən­şə­li si­no­ni­mi "xişm" is­mi ilə dü­zəl­miş "xişm yut­maq" ifa­də­si iş­lən­miş­dir (121, Şüh.158a). Bu fra­zeo­lo­ji va­hi­din "Şü­hə­da­na­mə"nin ori­ji­na­lın­da - Hüseyn Vaiz Kaşfinin fars dilində yazdığı "Rövzətüş-şühəda" əsərində iş­lən­miş خشم فرو خوردن fars sa­bit söz bir­ləş­mə­sin­dən hər­fi yol­la tər­cü­mə olun­du­ğu­nu gü­man et­mək olar. Fik­ri­miz­cə, Hə­zi­ni­nin iş­lət­di­yi "qə­zəb yud­maq" ifa­də­si­nin də ya­ran­ma­sın­da hə­min fars sa­bit söz bir­ləş­mə­si­nin müəy­yən təsi­ri ol­ma­mış de­yil­dir. Yu­xa­rı­da­kı beyt­də da­ha bir fra­zeo­lo­ji va­hid - "xiş­mi sön­dür­mək" iş­lən­miş­dir ki, bu ifa­də də müasir ədə­bi di­li­miz üçün sə­ciy­yə­vi de­yil­dir. Bu­gün­kü ədə­bi di­li­miz­də ey­ni məna­da "qə­zə­bi­ni so­yut­maq", "hir­si­ni so­yut­maq" sa­bit söz bir­ləş­mə­lə­ri iş­lə­nir.