Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

NİŞANCI MEHMED PAŞA CAMÜ

Eminönü İlçesi'nde, Kumkapı'da, Türke-li Caddesi ile Nişancı Mehmet Paşa sokakları arasında bulunur.

Yapının banisi, II. Mehmed'in (Fatih)

Nişancı Mehmed Paşa Camii, Kumkapı

Nurdan Sözgen, 1994/'TETTVArşivi

son sadrazamı Karamanî Mehmed Paşa olup, 886/1481'de şehit edilmiş ve caminin batı tarafındaki haziresine gömülmüştür. Kendisi Mevlana soyundandır. Cami 8807 1475'te inşa edilmiştir. Ancak daha sonra zelzeleden tamamen yıkılarak, yerine yenisi yapılmıştır. İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri'nde Arif Çelebioğlu Nişancı Mehmed Paşa künyesi altında kaydedilmiştir.

Yapının avlusunda, ortada fıskiyeli, mermer bir havuz, sol tarafında ise tuvalet ve abdest alma muslukları bulunmaktadır. Son cemaat yeri ahşap ve iki katlı olarak yapılmıştır. Buranın önünde yer alan ön hazırlık bölümünün ise üç tarafı cema-kânla çevrili olup, üzeri sundurma ile kapatılmıştır. Son cemaat yeri enine dikdörtgen olup, ikiye bölünmüştür. Sağ taraf zeminden bir basamak yükselmiş olup bir pencere vardır. Sol taraf ise ahşapla ayrılmıştır. Giriş cephesinde dört adet dikdörtgen pencere yer alır. Caminin aynı cephesindeki yan kapıdan son cemaat yerinin ahşapla ayrılan bölümüne girilir. Buranın alt katı dört, üst katı ise beş ufak pencere ile aydınlanır.

Dikdörtgen planlı harimde, güney duvarının eksenindeki içi beş sıra mukarnas-lı ve içi yivli ahşap mihrap 19. yy'da yapılmıştır. Mihrabın iki yanında ikişer, doğu ve batı duvarında eşit aralıklarla açılmış dörder pencere bulunmaktadır. Harim aynı özellikte üç dilimli, sivri kemerli on iki pencere ile aydınlanmaktadır. Güneydoğu köşesindeki duvara bitişik vaaz kürsüsü ve ahşap minber özgün değildir.

Bir balkon şeklinde harime doğru çıkma yapan kadınlar mahfili yedi tane dikdörtgen pencere ile aydınlanır. Harimde, kadınlar mahfilinin altına gelen sağ tarafta müezzin mahfili olup, buradan yukarı kadınlar mahfiline çıkılır. Sol taraf ise imam odasıdır.

İç mekânda duvarlar, son onarımlarda pencerelerin alt hizasına kadar mavi fayansla kaplanmış, geriye kalan yüzeyler beyaz badana ile boyanmıştır. Düz ve ah-şah tavanın ortasında bitkisel motifli bir göbek yer alır ve onun da ortasından avize çıkmaktadır. Pencerelerin üst kemer kısımlarının içleri sarı renkli camla kaplanmıştır.

Yapının dış cephelerinde süsleme öğesi yoktur, pencereler, demir parmaklıklarla donatılmıştır. Yapı kırma çatılı olup, üzeri kiremit ile kaplıdır. Kare kaideli minaresi, yivli pabuç kısmından sonra, silindir gövdeli, tek şerefeli ve konik bir külah ile taçlandırılmışım Dıştan batı cephede mermer bir tuğra yer almaktadır.

Bibi. Barkan-Ayverdi, Tahrir Defteri, 137, no. 765; Ayvansarayî, Hadîka, I, 209; E. H. Ayver-di, Fatih Devri Mimarisi, ist., 1953, s. 20; Emi-nönü Camileri, 151. N ESRA DlşÖREN