Hukuk hukuk, toplumsal yaşam içinde kişilerin birbirleriyle ve toplumu temsil eden güçle ilişkilerini düzenleyen ve uyulması, toplunu temsil eden güç tarafından yaptırıma bağlanmış kurallar bütünüdür. Ceza verme, tazminat, iptal, butlan


Ticaret sicili nizamnamesine göre ticari işletmenin unsurları



Yüklə 187,37 Kb.
səhifə7/7
tarix26.08.2018
ölçüsü187,37 Kb.
#74461
1   2   3   4   5   6   7

Ticaret sicili nizamnamesine göre ticari işletmenin unsurları


  • Gelir sağlamanın amaç edinilmesi

  • Faaliyetlerinin devamlılık arzetmesi

  • Esnaf faaliyetlerinin sınırının aşılması

  • Faaliyetlerinin bağımsız olması

 

TK’na göre şunlar ticari işletme sayılır.

  • Ticarethane

  • Fabrika

  • Ticari şekilde işletilen ve faaliyetleri esnaf sınırları aşan diğer müesseseler.

 

Ticari işletmenin merkezi idari ve ticari faaliyetlerinin yürütüldüğü yerdir. Şubenin ise belli başlı unsurları şunlardır.



  • Şube merkezle aynı ve gerçek tüzel kişiliğe sahip olmalıdır.

  • Şube iç ilişkilerinde merkeze bağlıdır.

  • Şube dış ilişkilerinde bağımsızdır.

  • Şube ile merkez arasında mutlaka mekan farklılığı vardır.

Şube olmanın hukuki sonuçları şunlardır.

  • Her şube kendi merkezinin ünvanını şube olduğunu belirterek kullanır.

  • Merkezi Türkiyede bulunan şubeler de bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilan olur.

  • Her şube ticaret ve sanayi odasına kaydolur.

  • Şubenin taahhütleri açısından şubenin bulunduğu yer ifa yeri sayılır ve burada dava açılır.

TACİR: bir ticari işletmeyi kısmende olsa kendi adına işleten kimsedir. Tacir olmanın başlıca unsurları şunlardır.

  • Bir ticari işletmenin varlığı: Ancak kanun bazı durumlarda üçüncü kişilerin korunması açısından ticari işletmesi olmayan kimseleri de tacir gibi sorumlu tutar.

  • Ticari işletmenin işletilmesi: işletmenin kurulup açıldığı ilan yolu ile veya ticaret siciline kayıt ile ilan etmiş kişi tacir sayılır.

  • Ticari işletmenin kısmende olsa o kişi adına işletilmesi: kanuni temsilciler tacir sayılmaz. Tacir sıfatı temsil edilen kişinindir. Ancak cezai sorumluluk kanuni temsilciye aittir.

TACİR OLMANIN SONUÇLARI

  • İflas tabi olmak

  • Ticaret ünvanı kullanma zorunluluğu

  • Tescil zorunluluğu

  • Ticari defter tutma zorunluluğu

  • Basiretli iş adamı gibi davranma yükümlülüğü

  • Tacirler arasında ihtar ve ihbarların şekle bağlı olması

  • Ticaret karinesi

  • Ücret ve faiz isteme hakkı

  • Fatura ve teyit mektubu

  • Ücret ve cezanın indirilmesini isteme hakkının olmayışı

  • Tacirler hakkında ticari örf ve adet kurallarının uygulanması

 

TESCİL: kural olarak talep üzerine yapılır. Tescil talebi, ilğililer veya temsilcileri yahut hukuki halefleri tarafından yetkili sicil memurluğuna yapılır. Tescil talebi dilekçe ile olur. Tescil talep süresi onbeş gündür. Ticaret sicil memurluğunun yetki çevresi sınırları dışında oturanlar için 1 aydır. 
Sicil memurun görevleri: tescil için aranan gerekli koşulların gerçekleşip gerçekleşmediğini araştırmakla yükümlüdür. Tüzel kişilerin tescilinde şirket ana sözleşmesinin emredici kurallara aykırı olup olmadığını ve yasanın zorunlu kıldığı hususları içerip içermediği araştırılır. Ayrıca tescil edilecek konuların üçüncü kişileri yanıltmaması ve kamu düzenine aykırı olmamalıdır. 

Aleniyet kamuya açıklık: herkes ticaret sicilin içeriğini ve dairede saklanan tüm senet ve evrakları inceleyebileceği gibi, bunların onanmış suretlerini de isteyebilir.

Tescilin üçüncü kişiler hakkında etkisi


 

Tescil ilan tarihinden sonra üçüncü kişiler kendilerine karşı hüküm ifade eden bu kayutları bilmediklerini yönünde iddiada bulunamazlar. Olumlu etki. 


Tescil gerektiği halde tescil edilmemiş veya tescil edildiği halde ilan edilmemiş olan bir husus, ancak bunu bildiklerini kanıtlamak şartıyla üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilir. Olumsuz etki.
Tescil ve kayıt için kötüniyetle gerçege aykırı beyanda bulunanlar hakkında cezai hükümler vardır. Ayrıca aykırı tescilden dolayı zarar görenlerin tazminat davası açma hakkı vardır.
Üçüncü kişiler tescille ilğili uğradıkları zararlar dolayısı ile hazineye karşı tazminat davası açabilirler. Hazine daha sonra kusuru oranında sicil memuruna rücu eder.

Ticaret Ünvanı: tacirin ticari işlerinde kullandığı addır.her tacir ticari işletmesine ait işlemleri ticaret ünvanı ile yapmak ve bu ünvan altında imzalamak zorundadır. Her tacir ticari işletmesini açtığı günden itibaren enaz 15 gün içinde ticari işletmesinin seçtiği ticaret ünvanını işletmenin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil ve ilan ettirmelidir. Ticaret ünvanı bir çekirdek birde ek kısımdan oluşur. Çekirdek kısmı örnek: ali koç ( çekirdek) tuhafiye magazası (ek) kollektif şirketlerde çekirdek kısmında en az bir ortağın adı ve soyadı yer alır. Ali koç ( çekirdek) yayıncılık (ek) koll.şrkti (çekirdek).
Komandit şirketlerde çekirdek kısmında okamandite ortaklardan en az birinin adı ve soyadı yazılır. Fakat komanditer ortakların ad ve soyadlarının bulunması yasaktır.
Ltd şti.inde çekirdek kısmı şriketin konusu ve ltd şti dir.
A.Ş.lerde çekirdek kısmı şriketin konusu ve A.Ş dir.
Kooparatiflerde çekirdek kısmı şriketin konusu ve Kooparatif kelimesidir.

Ticaret ünvanının korunması: usulen tescil ve ilan edilmiş olan tic.ünvanını kullanmak hakkı münhasıran sahibine aittir. Gerçek kişilerde bu hak sicilin tescil edildiği iş çevresiyle sınırlıdır. Yanı bu hak sicil dairesi içinde korunur. Gerçek kişilerde tescil yapılırken aynı sicil dairesi içinde daha önce tescil edilen ünvanlardan ayurt edici ibarelerin kullanılması zorunludur. Sicil daireleri farklı olursa gerekmez. Oysa tüzel kişilerin ticaret ünvanları ülke düzeyinde korunur.

HAKSIZ REKABET
Aldatıcı hareket ve iyiniyet kurallarına aykırı diğer davranışlarla ekonomik yarışmanın her türlü kötüye kullanılmasıdır. İyiniyet kurallarına aykırı davranışlar, şunlardır.

  • Başkalarının mallarını, iş ürünlerini faaliyetlerini yanlış, yanıltıcı vfeya gereksiz yere inciltici beyanlarla kötülemek.

  • Başkalarının ahlaki ve mali durumları hakkında gerçeğe aykırı beyanda bulunmak.

  • kendi mali ve ahlaki durumu hakkında yanlış ve yanıltıcı bilgi vererek üstünlük sağlamak.

  • paye. Şahadetname veya mükafat almış gibi davranma veya buna müsait olan yanlış unvan yahut mesleki adlar kullanmak.

  • iltibasa meydan verecek malları satışa sunmak, elinde bulundurmak, yada bu suretle ad, marka, ünvan ve işaretler kullanmak.

  • üçüncü kişilere menfaat sağlayarak onları kandırmak ve rakipler hakkında imalaat ve ticaret sırlarını öğrenmek.

  • kötüniyetle elde ettiği imalaat ve ticaret sırlarından yararlanmak ve onları başkalarına yaymak.

  • iyiniyet sahibi kişileri yanıltacak tarzda gerçeğe aykırı şehadetnameler vermek

  • rakipler hakkında geçerli olan ve yasalarla belirlenmiş olan iş hayatı koşullarına uymamak.

HAKSIZ REKABET DAVALARI


    • Hukuk davaları

      • fiilin haksız olup olmadığının tesbit davası

      • Haksız rekabetin meni davası

      • maddi tazminat davası

      • manevi tazminat davası

      • ceza davalarıda açılabilir.

Hukuk davalarında taraflar. Haksız rekabet dolayısı ile dava açabilecek kişiler şunlardır.

  1. haksız rekabet dolayısı ile ekonomik menfaatler zarar gören yada zarar görme tehlikesi içinde bulunanlar.rakipler

  2. Haksız rekabet dolayısı ile ekonomik menfaatleri zarar gören Müşteriler

  3. tazminat davaları haricindeki davalar için üyelerinin ekonomik menfaatlerini korumaya yetkili olan mesleki ve ekonomik birlikler.

Haksız rekabet davalarının açılabileceği kimseler

  1. haksız rekabet fiilini işleyenlere

  2. haksız rekabet fiilini işleyenler mustahdem veya işgörenler tarafından işlenmişse istihdam edenlere karşı ( tazminat davası hariç)

  3. haksız rekabet basın yolu ile işlenmişse yazıyı yazana yada ilan edene karşı açılır ( tazminat davası hariç )

 

haksız rekabet davalarında zamanaşımı süresi 3 yıldır ancak ceza davalarında yasa daha uzun bir süre belirlemişse buna uyulur.


TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER


    • yevmiye defteri

    • defteri kebir

    • envanter defteri

    • işletme defteri

    • karar defteri

    • ismen gösterilmeyen zorunlu defterler.

 

Defter ve belgeler son kayıt tarihinden itibaren on yıl süre ile saklanmak zorundadır.


TİCARİ DEFTERLERİN DELİL KUVVETİ


 

Ticari defterlerin sahibi aleyhine delil olması : taraflardan biri iddiasını sadece karşı tarafın defterleri ile ispat etmek istediğini öne sürerse bu durumda bazı şartların varlığı halinde ticari defterler sahibi aleyhine delil olur. Ancak bunun için karşı tarafın tacir olması gerekir. Mahkeme iddiaa sahibine iddiasının sıhhati hakkında yemin verir. Eğer karşı taraf ibrazdan kaçınırsa mahkeme bu yeminle bağlıdır. Eğer karşı taraf defterlerini ibraz ederse, bu durumda iki ihtimal vardır birincisi iddia hakkında hiçbir kayıt yoksa, iddia sahibi iddiasını başka delillerle kanıtlayamaz. İkinci iddia hakkında kayıt varsa, burada sahibi aleyhine ve lehine olan kayıtlar kanuna uygun tutulmasa bile kesin delil sayılır.
Ticari defterlerin sahibi lehine delil olması : kural olarak bu mümkün değildir. Ancak bazı kuralların varlığı ile defterler sahibi lehine delil sayılır. Bunlar

  • heriki taraf tacir olmalıdır.

  • Uyuşmazlık her iki tarafın defterlerine geçmesi gereken ticari işten kaynaklanmalıdır.

  • Ticari defterler kanuna uygun tutulmalıdır.

  • Defter kayıtları birbirini doğrulamalıdır.

  • Karşı taraf ileri sürülen iddiayı kendi defterleri veya diğer geçerli kanıtlarla çürütmemiş olmalıdır.

  • Defter sahibi yemin etmiş olmalıdır.

 

ŞİRKETLER HUKUKU
Ticaret şirketleri iki grupta toplanır.

  • şahıs şirketleri : kollektif ve adi komandit şirketlerdir. Bu şirketleede işler karşılık güven üzerine bizzat ortaklar tarafından yürütülür. Ve ortaklar üçüncü kişilere karşı tüm mal varlıkları ile sorumludur.

  • Sermaye şirketleri : bu şirketlerde ortaklar ikinci plandadır bu şirketlet A.Ş.-LTD. VE Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerdir.

 

KOLLEKTİF ŞİRKETLER: bir ticari işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmek amacıyla kurulan ve ortaklardan hiç birinin alacakları şirket alacaklarına göre sınırlandırılmamış olan şirkettir.başlıca unsurları şunlarıdır.

  1. ticari işletme amacı

  2. ticaret ünvanı varlığı

  3. ortakların şirket alacaklarına karşı sınırsız sorumluluğu

ortaklardan her biri ayrı ayrı idare yetkisine sahiptir. Ancak bu hak ansözleşme ile ortaklardan birine veya birkaçına verilebilir. Ancak şirket konusuna girmeyen işlerde fevkalede işlem ve işlerin yapılması için tüm ortakların ittifakı şarttır. Şirket ortakları şirket alacaklarına karşı müteselsilen ve bütün malları ile sınırsız sorumludurlar. Şirket borçlarından birinci derecede şirket borçludur. Ortaklar ikinci planda kalmaktadırlar.

KOMANDİT ŞİRKETLER: ticari bir işletmeyi bir ticaret ünvanı altında işletmet amacıyla kurulan ve şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak ve ortakların sorumluluğu belli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirkettir. Sorumluluğu sınırlandırılmamış olan ortaklara komadite sınırlandırılmış olan ortağa kamanditer ortak denir. Komandite ortakların gerçek kişi olmaları şarttır. Özel hükümler hariç kollektif şirketlerle ilişkin hükümler uygulanır.

ANONİM ŞRKETLER : bir ünvana sahip esas sermayesi muayyen ve paylara bölünmüş ve borçlarından dolayı yanlız malvarlığı ile sorumlu bulunan şirkettir. Ortaklar sermaye payları oranında sorumluluk sahibidir. Pay sahipliği kolayca devredilebilir. Yönetim bir veya birkaç kişiye bırakılabilir. Başlıca özellikleri şunlardır.

  • Şirketin amaç ve konusu ekonomik olmalıdır. Ve şirket anasözleşmesinde açıkca belirtilmelidir.

  • Sermayesi muayyen ve paylara bölünmüştür. Şirket ortaklarının paylarını temsil etmek için ortaklara hisse senedi verilir.

  • Şirketin üçüncü kişilere karşı sorumluluğu malvarlığı ile sınırlıdır. Ortakların sorumluluğu ise sermaye payları oranındadır.

Anonim şirketler iki şekilde kurulurlar. Ani kuruluşta şirket ortakları sermayenin tamamını taahhüt etmesiyle olur. Tedrici kuruluşta ise bir kısım payların ortaklar tarafında taahhüt edilmesiyle geri kalan kısım içinse halka müracaatla olur. Anonim şirketin kurulması için en az 5 ortağın olması gerekir. A.Ş kuruluş aşamaları

  1. anasözleşmenin hazırlanması ve notere tasdik ettirilmesi

  2. sanayi ve ticaret bakanlığına başvurarak izin alınması

  3. kuruluşun ticaret siciline tescili ve ilanı

 

 

 



 

İDARİ YARGI YERLERİ


DANIŞTAY :
Temyiz yeri olarak ilk derece idari ve vergi mahkemelerinin nihai olarak verdikleri ve aleyhine itiraz yolu ile bölge idare mahkemesine gidilemeyen ve danıştayın ilk derece mahkeme olarak verdikleri nihai kararları inceler ve karar bağlar.
            İlk derece mahkemesi olarak belirlenen konularda iptal ve tam yargu davalarını karara bağlar.
Uyuşmazlık yeri olarak idari yargı yerleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını çözümler.
Danıştay gerektiğinde ihtihatı birleştirme kararları alır.

BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ
            İdari ve vergi mahkemelerinde tek hakim tarafından verilen kararları itiraz üzerine inceler ve karara bağlar.
Yargı çevresinde idari ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını çözümler.
Diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirir.

İDARİ VE VERGİ MAHKEMELERİ


            İdari mahkemeleri; vergi mahkemelerinin görevlerine giren konularda ilk derece mahkemesi olarak danıştayda çözümlenecek olanlar dışında iptal ve tam yargı davalarını çözer.
Vergi mahkemeleri vergi resim, harç, vb. Diğer mali yükümlülükler ve bunlara ait zam ve cezalara ilişkin AATUK un uygulanmasına ilişkin davaları çözümler.

ASKERİ YÜKSEK MAHKEME


            Asker kişileri ilğilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesidir. İlğili kişinin asker olma şartı aranmaz.

SAYIŞTAY


            Özel bir yagı yeridir. Sayman hesaplarını yargılayan hesap mahkemesidir. Sayıştayın kesin hükümlerine karşı idari yargı yoluna gidilemez.

 

İDARİ YARGIDA DAVA TÜRLERİ


İPTAL DAVASI : idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönünden dolayı hukuka aykırı olduklarından için menfaatleri ihlal edilenlertarafından açılır.
Özellilleri.

  1. hukuka aykırılık durumda açılır.

  2. davanın açılması için menfaatin zarar görmesi yeterlidir.

  3. idarenin tek yanlı ve yürütülmesi gerekli işlemleri iptal davasının konusuna girer.

  4. ital davası ile sadece işlemin iptali sağlanır. Yerine uyghun olan konulmaz.

  5. dava sonucunda iptal kararından sadece davalı değil bu kararla ilğili olanlar da yararlanır.

İptal davasının ön koşulları


  1. görevli yarı yerinde açılmış olmalıdır.

  2. uyuşmazlık konu bakımından dava edilebilecek nitelikte olmalıdır. İptal davasının açılabilmesi için ortada bir idari işlemin olması ve idari başvuru yöntemlerinin tüketilmiş olması gerekir.

  3. davacını menfaatinin ihlal edilmiş olmalıdır.

  4. ortada bir davalı olmalıdır. Davalı daima idaredir.

  5. dava açma süresine uyulmalıdır. Danıştay ve idare mahkemelerinde 60 gün vergi mahkemelerinde 30 gündür.

  6. davanın yasanın öngördüğü biçim kurallarına göre açılması gerekir.

 

İptal nedenleri : yetki, şekil sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırılık dolayısıyla iptal edilebilir.

TAM YARGI DAVASI


 

            İdari işlemlerden, idari eylemlerden ve idari sözleşmelerden doğan hak ihlali ile ilğili davalar girer.

Tam yargı davası ile iptal davası arasındaki en büyük benzerlik hakkın ihlalidir.

Tam yargı davası ile iptal davası arasındaki farklılıklar.


  1. iptal davasında konu sadece idari işlemlerdir, tam yargı davasında idari işlem, idari eylem ve idari sözleşmeler konu olur.

  2. iptal işleminde idari işlemin iptalı istenir, tam yargı davasında davacıya bir hakkın yerine getirilmesi, saldırının durdurulması, eski durumun yerine getirilmesi veya uğranılan zazarın tazmini imkanı tanınır.

  3. iptal davasının doğurduğu sonuçlardan taraflar dışında ilğili diğer kişilerde yararlanırken tam yargı davasında sadece taraflar yararlanır.

 

İlamsız icra : para ve teminat alacakları için sözkonusu olur. Alacaklı doğrudan mahkeme ilamına gerek kalmaksızın icra dairesine başvurarak ilamsız icra yuluyla takibe başlar. Ancak bunun başarılı olması için borçlunun ödeme emrine itiraz etmemesi gerekir. Ödeme emrine itiraz ederse alacaklının dava açmaktan başka çaresi yoktur.

 

İlamlı icra : konusu para ve paradan başka şeyler olan alacakların cebri icra yoluyla takip edilebilmesi için, mahkeme ilamına gerek vardır. Bu tür alacakların ilamsız icra yoluyla takibi mümkün değildir.



Genel haciz yolu : rehinle temşn edilmiş ve bir kambiyo senedinede dayanmayan, bütün para ve teminat alacakları için baş vurulabilen bir ilamsız icra yoludur. Genel hacız yolunun iki aşaması vardır. 
1)   Takip talebi: 
2)  Ödeme emri ve kesinleşmesi: ....ödeme emrine itiraz sebepleri; borca itiraz veya imzaya itirazdır. Bunun üzerine icra takibinde itirazın giderilmesi için alacaklı harekete geçer. Burada alacaklının iki imkanı vardır.itirazın iptal davası veya itirazın icra tetkik merciince kaldırılması. Bu nedenle itiraz kaldırılırsa ödeme emri kesinleşir.
3)  Haciz: 
4)  Paraya çevirme satış:

İHTİYATI HACİZ : alacaklının bir para alacağının zamanında ödenmesini güvence altına almak amacıyla mahkeme kararı ile borçlunun mallarına geçici olarak el konulmasıdır. İhtiyatı haciz konulduktak sonra ilamsız icra takibi yapılır. Açılan dava kazanılır veya ilamsız icra kesinleşirse ihtiyaten haczedilen mallar paraya çevrilerek alacak tahsil edilmiş olur. Bunun için alacağın muaccel olması gerekir. Eğer alacak muaccel değilse kural olarak ihtiyatı haciz konulamaz. Ancak şu durumlarda alacak muaccel olmasada ihtiyatı haciz konulur.

  • borçlunun belli bir ikametgahının bulunmadığı

  • borçlunun borçlarından kurtulmak için mallarını gizlemeye kaçırmaya hazırlandığı veya borçlunun kendisinin kaçmaya hazırlandığı anlaşılırsa.

 

HİZMET AKDİ SÖZLEŞME TÜRLERİ


  1. sürekli ve süreksiz işlerdeki hizmet akitleri : ( 30 gün)

  2. belirli süreli ve belirsiz süreli hizmet akitleri

  3. deneme süreli hizmet akitleri

  4. takım sözleşmesi ile oluşan hizmet akitleri

 

 

hizmet akdi sözleşme sınırlamaları

  1. hizmet akdi yapma yasakları : çocuk ve kadınların bazı işlerde çalışmaları

  2. hizmet akdi yapma zorunluluğu: eski hükümlü, sakat , askeri ve kanuni işten dolayı işten ayrılanlar tekrar işe alınmak zorundadır

 

işçinin borçları

  1. işgörme

  2. işgörenin talimatlarına uyma borcu

  3. sadakat borcu

 

işgörenin görenin

  1. ücret ödeme borcu

  2. işçiyi koruma borcu

  3. eşit işlem yapma borcu

 

 

 

 
Yüklə 187,37 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin