I-c roma Hukuku Ara Sınavı Cevap Anahtarı

I-C Roma Hukuku Ara Sınavı Cevap Anahtarı

Yanıt 1: Ius Gentium’dur (ya da yabancılar hukukudur) (5 puan). Çok yönlü zengin bir anlama sahip olan Ius Gentium’un bir anlamını, yabancı kavimlerle Romalılar ya da farklı kavimlere mensup yabancılar arasındaki hukuksal ilişkilere uygulanması açısından uluslararası hukuk (5 puan) oluşturur. Bu metinde Ius Gentium’un uluslararası hukuk anlamında kullanıldığını görmekteyiz.

Bunun dışındaki anlamları ise, Romalılarla yabancılar arasındaki uyuşmazlıklara uygulandığı için pozitif hukuk (5 puan); Roma vatandaşı ve Roma vatandaşı olmayan ayırımı yapılmaksızın bütün insanlara uygulanabilen, her zaman ve her yerde geçerli olan, akla dayanan, insan doğasına uygun, pozitif hukukun dışında kalan değerlere dayandığı için pozitif hukukun karşısında yer alan olması gereken hukuk (5 puan); iyiniyetin geniş bir uygulama alanı bulduğu, tarafların iradelerinin esas alındığı, ius civile’nin şekilciliği ve sertliğinin bertaraf edildiği hakkaniyet hukukudur (5 puan).

Yanıt 2: M.S. 212’de İmparator Caracalla tarafından çıkarılan ve Roma sınırları içinde yaşayan herkese Roma yurttaşlık hakkını tanıyan (5 puan) Emirname’dir. Roma’nın Klasik-sonrası Hukuk Dönemi’nde (5 puan) etkilerini göstermiştir.

Roma sınırları içinde yaşayan herkese Roma yurttaşlık hakkının tanınmasıyla birlikte, Ius Gentium’u kapsamına alan Ius Civile, bu biçimiyle bütün Roma İmparatorluğu’nda uygulanmaya başlanmıştır. Batı Roma’nın egemenliği altında yaşayan kavimler arasında, Roma hukuku, biraz bozularak, tahrif edilerek uygulanabilmiştir. Bu dönemde geçerli olan hukuk, “Vulgar Hukuk” (5 puan) olarak adlandırılmaktadır.

Doğu Roma’da Doğu ve Yunan kaynağından gelen gelenek hukuku Roma hukukuna direnç göstermiştir. Bu dönemde Roma hukuku, özellikle Helen (Yunan) hukukundan ve Yunan hukuk okullarından (Doğu Roma Öğretisi) etkilenmiştir. Bu etkilenme nedeniyle, bu dönem Roma-Helen Hukuku (5 puan) olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt 3: Etimolojik köken itibariyle ius, iubeo’dan (emrediyorum) gelmektedir. Ius kavramı, en eski anlamda yargı yerini, yargılama gücünü, yargılama emrini (5 puan) ifade eder.

Yanıt 4: Meşru müdafaadır (haklı savunma) (5 puan).

Meşru müdafaa (haklı savunma), bir kişinin kendisinin ya da üçüncü bir kişinin mal veya şahıs varlığına yönelik ve sürmekte olan hukuka aykırı/haksız bir saldırı ya da saldırı tehlikesini kovmak zorunluluğu içinde yaptığı savunmadır (5 puan).

Unsurları:

<sup>-Savunmada bulunan, savunma fiilini saldırıda bulunana karşı yapmalıdır (karşılıklılık) (2 puan).

-Savunma saldırı sırasında yapılmış olmalıdır. Saldırı ile savunma arasında zamansal uygunluk bulunmalıdır (2 puan).

-Saldırı hukuka aykırı olmalıdır. Bu hukuka aykırı, haksız saldırıya karşı savunma fiilinde bulunulmalıdır (hukuka aykırılık) (2 puan).

-Savunma saldırıyı durdurma amacıyla sınırlı olarak yapılmış olmalıdır (amaca bağlılık) (2 puan).

-Savunmada kullanılan araç ya da güç saldırganınkiyle orantılı olmalıdır (orantılılık / ölçülülük) (2 puan).</sup>

Yanıt 5: Bu metinde aslında üç yaş aralığından da söz edilmektedir. Bunlardan birini doğru olarak yapan arkadaşımın cevabı doğru olarak kabul edilmiştir.

<sup>12/14-25 yaş aralığındaki küçüklerin evlenme sözleşmesine ilişkindir (5 puan). Çünkü, evlenme sözleşmesinin geçerli olabilmesi için ergenlik yaşının bitirilmiş olması gerekir (ergenlik yaşı kız çocuk için 12, erkek çocuk için 14 yaş) (5 puan).

7-12/14 yaş aralığındaki küçüklerin nişanlanma sözleşmesine ilişkindir (5 puan). Bu yaş aralığındaki küçükler, ergen olmadıkları için evlenme ehliyetine sahip değillerdir. Evlenme sözleşmesi vasi tarafından onlar adına da yapılamaz. Yasak hukukî işlemdir. Sadece nişanlanma sözleşmesi yapabilirler (5 puan).

0-7 yaş aralığındaki küçüklerin hukukî işlemine ilişkindir (5 puan). Bu yaş aralığındaki küçükler, hukukî işlem ehliyetinden tamamen yoksun sayılmışlardır. Onların hukukî işlemleri vasileri tarafından yapılır. Ancak, nişanlanma sözleşmesi vasi tarafından onlar adına da yapılamaz. Yasak hukukî işlemdir (5 puan).</sup>

Yanıt 6: Aşağıdaki metinlerdeki kesin hükümsüzlük nedenlerini açıklayınız (Her bir şık 10 puan değerindedir).

1. 
   Kasıtlı davranışlar, kamunun menfaatine ve kamu düzenine aykırı olarak kabul edilerek, emredici hukuk kuralıyla düzenlenmiştir. Buna göre, kasttan doğan sorumluluk emredici hukuk kuralıdır ve taraflar kasttan doğan sorumluluğu iradeleri ile ortadan kaldıramazlar (5 puan). Kasttan sorumlu olunmayacağına ilişkin anlaşma, emredici hukuk kuralına aykırılık (5 puan) nedeniyle kesin hükümsüzdür.
   
2. 
   Hukukî işlemin geçerli olabilmesi için, hukukî işlemin konusunun hem maddî olarak hem de hukukî olarak mümkün olması gerekir (5 puan). Eğer kuruluş aşamasında hukukî işlemin konusu maddî ya da hukukî olarak imkânsız ise söz konusu hukukî işlem, başlangıçtaki imkânsızlık (5 puan) nedeniyle kesin hükümsüzdür.
   

Sık Yapılan Yanlışlar:

1. Soru:

—Hukukçunun belirttiği hukuk, Corpus Iuris Civilis’dir.

—Hukukçunun belirttiği hukuk, Ius Civile’dir.

2. Soru:

—Bu metin, Edictum Perpetuum’a (Kalıcı Beyanname’ye) aittir.

3. Soru:

—Ius Kavramı, Roma vatandaşı anlamında kullanılmıştır.

—Ius Kavramı, adalet anlamında kullanılmıştır.

—Ius Kavramı, hakkaniyet anlamında kullanılmıştır.

—Ius Kavramı, praetor anlamında kullanılmıştır.

4. Soru:

—Boşlukta yer alması gereken kavram, özgürlüktür.

—Boşlukta yer alması gereken kavram, hukuktur.

—Boşlukta yer alması gereken kavram, ius naturale’dir (doğal hukuk).

—Boşlukta yer alması gereken kavram, ius civile’dir.

—Boşlukta yer alması gereken kavram, gelenek hukukudur.

—Boşlukta yer alması gereken kavram, hak ehliyetidir.

—Boşlukta yer alması gereken kavram, kısastır.

6. Soru:

a. şıkkı:

—Kast, niyet, yani irade demektir.

b. şıkkı:

—Bu metindeki hükümsüzlük nedeni ahlaka aykırılıktır.

Doç. Dr. Özlem Söğütlü Erişgin