| İctimai dəyərlər: a) əxlaq cəmiyyətinin yaradılması imkanına inam, bu ideal, ali liderləri tələb edir; b) ailə - dövlətin proobtazıdır. Ailəsini düzgün saxlaya bilən insan dövləti idarə edə bilər; c) alicənab, xeyirxah ər, məmur, monarx idealı.
Qədim Çin mədəniyyətində əcdadların mənşəyi, yüksək rütbəli olması böyük rol oynayırdı.
Hakim təbəqə imtahanların köməyilə toplanırdı. İstənilən sakin konfusi mətnləri və ədəbiyyatdan imtahanlar verə və bu və ya digər elmi dərəcə ala bilərdi.
Rəiyyətdən olan syutsaya (çiçəklənən istedad) dərəcəsi almaq üçün hətta ən aşağı imtahanı verərsə, onun həyatı tamamilə dəyişə bilər. O, vergi, hərbi və əmək mükəlləfiyyətindən azad olur, alim xələti və baş örtüyü gəzdirərdi. Beləcə, idarəedənlər (mandarinat – mandarin “əmr etmək” sözündəndir) təbəqəsi meydana gəldi. Çin mədəniyyətində “məmur” və “ziyalı” anlayışları üst-üstə düşürdü. Bütün bunlar təhsilə necə dəyər verməni göstərir.
Çin təhsili humanitar xarakter daşıyırdı. Filologiya, fəlsəfə, tarix şərəfli elmlər hesab olunurdu. Təbiət elmləri tətbiqi xarakter daşıyırdı. Ticarət, biznes elə də yüksək dəyərləndirilmirdi. Məmurlar tacirlərə ikrah hissi ilə baxırdılar. Əkinçilər – yaxşı xalq hesab olunurdu, tacirlər isə “pis”.
Dostları ilə paylaş: |
