I mövzu: Mədəniyyətşünaslığın predmeti Plan: Mədəniyyətşünaslığın elm kimi formalaşması

Qədim Hind mədəniyyəti. Hindistanın tarixini və mədəniyyətini bir neçə mərhələyə bölmək olar. Birincisi ved dövrüdür (qədim dini mətnlərin adı ilə bağlıdır). Cəmiyyətdə aparıcı rol kahinlərə - brəhmənlərə aiddir. Hind tarixinın ikinci mərhələsi brəhmənizm adlanır. Bu dövrdə kasta sistemi yaranmışdı. Yeni Allah – Brəhmə meydana çıxır.

Dini həyatda politeizm: Allahların üçlüyü – Brəhmə, Şiva və Vişnu qərarlaşır. Kşatrilərdə İndra allahı meydana çıxır. Hindlilərin dini təsəvvürləri ruhun dövr etməsi, karma anlayışı təlimində ifadə olunur. Bu təlimə görə canlı və cansız varlıqlar arasındakı sərhəd dəf ediləndir, hərəkətdədir. İnsanın ruhu üzvi və qeyri-üzvi aləmin müxtəlif varlıqlarına keçə bilər. Əgər canlı, üzvi bədənə keçirsə, seçim karma qanunları ilə əvvəlcədən müəyyənləşir. Xeyirxah işlər görən, əxlaq normalarını pozmayan kəs, gələcək həyatında yuxarı kastalarda yenidən dünyaya gələcək. Əxlaq prinsiplərinə riayət etməyən isə aşağı kastanın nümayəndəsi kimi dünyaya gələ bilər, yaxud da sadəcə heyvan və ya təbii daşa keçə bilər. Öz xoşagəlməz karmanı yalnız ləyaqətli işlərinlə və dürüstlüyünlə aradan qaldıra bilərsən.

Hind mədəniyyətinin üçüncü mərhələsi b.e.ə. VI əsrdə buddizmin qərarlaşması ilə bağlıdır. Buddizm təlimində insan üçün düzgün həyat anlayışı formalaşır ki, bu da beş ehkamdan ibarətdir: 1) cansızlara xələl gətirməmək; 2) özgənin malını götürməmək; 3) qadağan olunmuş cinsi əlaqədən uzaq durmaq; 4) boş və yalan danışmamaq; 5) məstedici içkilərdən uzaq durmaq.

Ruhun karmadan azad olmasına insandan intizam, dözüm, inadkarlıq tələb edən yoqa kömək edir.

Hindistan dünyaya şahmat, onluq hesablama sistemini və sıfırdan istifadə etməklə numirasiyanı (nömrələmə), dünyada ilk dəfə olaraq qrammatikaya dair traktatı, düyünü becərmə sirlərini öyrətdi.

Hind mifologiyasında başlıca mifik obyekt –“şəfəq saçan gündüzlü səma”dır, o, ali ilahi qüvvədir. Səma atadır, o, həmişə öz arvadı Yerlə - ana ilə birgə çıxış edir.

Səma ilə yerin ayrılmasından sonra ön plana günəş, şimşək, göy gurulrusunu təcəssüm etdirən allahlar çıxır. Onların hakimi – İldırımsaçandır. Qara qüvvələr – xaosdur, onları Əjdaha təmsil edir.