Temel girdiler sözleşmeli üretim kapsamında vadeli verildiği için birincil üretim için gereken işletme sermayesinin düşüklüğü
Üreticilerin iyi eğitimli olması, broyler üretimine net olarak odaklanmış olmaları, yetiştiricilikteki yüksek performans (yeni işletmelerde düşük ölüm oranları)
Sözleşmeli üretim yaptıran firmalar tarafından çiftlik yönetiminde destek sağlanması (veteriner desteği, ilaç, teknik yardım)
Dalgalı talepler karşısında arzın hızlı bir şekilde adaptasyon sağlayabilmesi.
Hayvan yemi temin eden işletmeciler ile yapılan anlaşmalar sonucunda çiftçilerin, yem ile ilişkili fiyat dalgalanmalarından korunması ve makul bir gelir elde etmeleri
Ham maddenin planlı temini sayesinde iş yükünün uygun planlanması sonucunda mevcut kaynakların (insan kaynakları ve ekonomik kaynaklar) daha iyi kullanılması
Sözleşmeli tarım kapsamında birincil ve ikincil et işletmecilerinin, yeterli kapasiteye, hijyen koşullarına ve performansa sahip olan en gelişmiş teknolojiye sahip tesislerde çalışıyor olmaları. Birincil üretimde nihai ürün için pazarlama sorununun olmaması.
Pazarlama zincirinin iyi bir şekilde organize edilmiş olması vebunun sonucu olarak azalan maliyetler ve artan gelir
Ürünlerin iyi bir şekilde ve genellikle pazarda iyi bir görünürlük için “markalı” olarak pazarlanması
(Not: Yukarıda bahsi geçen tüm güçlü yönler, sadece az sayıdaki entegre üreticilerini işaret etmektedir.)
Kanatlı üretimi, temel olarak eski tesislerde ve eski ekipmankullanılarak gerçekleştirilmekte;bu nedenle üretim maliyetleri artmakta ve rekabet gücü azalmaktadır.
Çiftliklerin büyük çoğunluğu küçük ölçeklidir.
Yüksek enerji tüketimi ve enerji maliyetleri.
Biyo-güvenlik sorunları
Geleneksel batarya tipi kanatlı kafeslerinde yüksek ölüm oranı.
Gübre yönetimi alt yapısı tam olarak gelişmemiştir ve bu nedenle hayvan sağlığı riskleri artmaktadır.
Atık yönetimi sistemleri ve hayvansal yan ürün sistemleri her zaman mevcut değildir, bu nedenle hijyenik ve çevresel riskler artmaktadır.
Yüksek kapasiteli işleme tesislerinin pazar hakimiyetinedeni ile düşük kar marjları.
Küçük ölçekli birincil ve ikincil kanatlı et işletmecileri, geliştirilmesi gereken ekipman kullanılan tesislerde çalışmaktadır.
Üretici grupları fonksiyonel değildir.
Kanatlı tüketimi yıl boyunca istikrarlı değildir, bu nedenle yeterli düzeyde depolama tesislerine gereksinim duyulmaktadır.
Fırsatlar
Tehditler
Yüksek Düzeyde Gıda Dönüşüm Oranı ve dolayısı ile en düşük maliyetli protein kaynağı
Kırmızı et gibi diğer et türlerinin üretimindeki artan maliyetler, kanatlı eti ve yumurtasını kırmızı ete kıyasla daha uygun fiyatlı kılmaktadır
Kanatlılar ve organik tavuk için artan talep.
Gübre üretimi için hayvan dışkısı temini, ekilebilir hiçbir arazisi bulunmayan çiftliklerde, çiftlik gelirlerini artıracaktır.
Türk halkının yeni yaşam tarzı, pişirmeye hazır veya tüketime hazır ürünler gibi yeni kanatlı ürünlerinin geliştirilmesini gerektirmektedir.
Tavuk ayağı gibi yan ürünler için doğu pazarlarından gelen artan pazar talebi.
Coğrafi konum, hem Ortadoğu hem Avrupa’ya ihracat için mükemmeldir
Entegre üreticileri için, sanayi ölçeğinde tarım sayesinde işleme için kabul edilebilir fiyatlarla yeterli düzeyde hammadde bulma imkanı mevcuttur.
Newcastle hastalığı (yalancı veba) ve kuş gribi daimi bir tehdit olarak mevcuttur.
Hayvansal yan ürünler konusunda AB mevzuatına uyum nedeni ile üretim maliyetlerindeki artış (yemde hayvansal kökenli protein kullanılmaması).
Kanatlı sektörü, damızlık, yem ve aşılar gibi dış girdilere yüksek düzeyde bağımlıdır ve bu durum sektörü istikrarlı olmayan piyasalar ve döviz dalgalanmalarına maruz bırakmaktadır.
Birincil üretimde yatırım eksikliği, birincil ve ikincil işlemenin gerçekleştirilememesine neden olabilir.
Şehirlerin büyümesi nedeni ile şu anda kentsel alanlarda yer alan bazı yatırımların kapanma riski bulunması.
Yumurta
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Düşük işgücü ve arazi gereksinimi.
Ülkenin bazı bölgelerinde nihai ürün için pazarlama sorunları bulunmamaktadır; nihai ürün, yerel yumurta toplama merkezleri tarafından satın alınmaktadır.
Az sayıdaki modern işletmede yumurta üretimi, ürünün güvenliğini garanti altına alan, en gelişmiş tesisler ve modern teknoloji ile gerçekleştirilmektedir Ülkenin bazı bölgelerinde ürün iyi bir şekilde, pazarlarda iyi bir görünürlük açısından sıklıkla “markalı” olarak pazarlanmaktadır.
İşletmelerin büyük çoğunluğunda yumurta üretimi temel olarak eski tesislerde ve eski ekipmanlar kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu durum üretim maliyetlerini artırmakta ve rekabet edilebilirliği azaltmaktadır.
Gübre yönetim alt yapısı tam olarak gelişmemiştir ve bu nedenle hayvan sağlığı riskleri artmaktadır.
Yemlerin çiftlik düzeyinde ve küçük ölçekli üretimi sonucu yem maliyeti yüksektir.
Üretici gruplar fonksiyonel değildir.
Biyo-güvenlik için alt yapı ve yekipman yetersizdir
Eski tesislerde yüksek ölüm oranlarına rastlanmaktadır.
Yem gibi ithal edilen girdilere yüksek düzeyde bağımlılık mevcuttur.
Yüksek enerji gereksinimi ve yüksek enerji maliyeti.
Yumurta paketleme merkezleri çoğunlukla eski tesislerde, eski ve bakımsız ekipman kullanılarak çiftlik düzeyinde gerçekleştirilmektedir.
Pazarlama zinciri genel olarak çok parçalanmış yapıdadır (ulaşım, depolama, perakende), bu nedenle maliyetler artmakta ve karlılık azalmaktadır.
Fırsatlar
Tehditler
Kanatlı dışkısının gübre/biyogaz üretimi için kullanılması çiftlik gelirlerini artıracaktır.
Organik tarımın gelişmesi katma değerli ürünler yaratacaktır.
İşleme için yeterli miktarda ve uygun fiyatta hammadde mevcuttur Ekonomi hızlı bir şekilde gelişmektedir ve yumurtaya olan talep yumurta tüketimi gibi hızlı bir şekilde artmaktadır.
Yumurta ürünlerinin tüketimi, yeme-içme ve turizm sektöründe artmaktadır.
Yem endüstrisine yönelik yan ürünler için artan pazar talebi (çatlak yumurta)
Coğrafi konum, hem Ortadoğu hem Avrupa’ya ihracat için mükemmeldir
Uygun pazarlama alt yapısının oluşturulması sonucu ürünlerin bilinirliği artacaktır.
Yumurta tüketiminin artması üretim artışını gerektirecektir
Yerleşim bölgelerinde yer alan yumurta çiftlikleri kapanmak zorunda kalacaktır.
Mevzuattaki değişiklik gereği, zenginleştirilmiş kafeslerin uyumlulaştırılması kapasiteyi azaltacak ve kafes sistemlerinin iyileştirilmesi gerekecektir.
Çevresel konular; gübre yönetimi yeterli düzeyde değildir.
Hayvan refahı ve hayvansal yan ürün (yemde hayvansal kökenli proteinin kullanılmaması).konusunda AB mevzuatına uyum zorunluluğu sonucu üretim maliyetlerinin artması
Kanatlı sektörü kısmen dış girdilere bağımlıdır (damızlık, aşılar gibi).
AB pazarına erişim zorlukları (fiyatlar rekabet edilebilir değildir).
Türk yumurta üretimi, hayvan yemi hazırlanması konusunda ağırlıklı olarak yem malzemelerinin ithaline bağlıdır ve bunun sonucu olarak sektör döviz dalgalanmalarına maruz kalmaktadır.
Yumurta işleme tesisleri, tüketicilerin yeni ürünlere mesafeli kalması nedeni ile tam kapasite olarak çalışmamaktadır (sıvı yumurta gibi).
Pazardaki coğrafi olarak yayılmış olan birçok yumurta üreticisinin birbirleri ile işbirliğine gitmemeleri sektörün pazarlama kapasitesini azaltmaktadır.
Meyve ve Sebze
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Biyoçeşitlilik ve uygun iklim.
Meyve ve sebzeler için güçlü yerel market (iç talep ve turizm tüketimi).
Organik tarım ve İyi Tarım Uygulamaları (İTU) konusunda birikmiş teknik bilgi.
Kimyasalların kullanımına yönelik düzenlemelerin yürürlükte olması.
Meyve ve sebzelerin işlenmesi konusunda yasal düzenlemeler.
Parçalanmış arazi yapısı ve küçük işletme büyüklüğü nedeni ile AB ve diğer Akdeniz ülkelerine kıyasla düşük verimlilik.
Yüksek düzeyde hasat sonrası kayıplar.
Yetersiz soğutma, depolama tesisleri ve soğuk hava depoları.
Hasat sonrası kayıpları önlemek için yetersiz düzeyde modern kurutma tesisleri.
Geleneksel kurutma yöntemlerinin aflatoksin üretmesi.
Beceri ve mali imkanların eksikliği.
Üretici gruplarının fonksiyonel olmaması.
Yetersiz gıda güvenliği sistemleri. İzlenebilirlik ve kalite standartlarının sınırlı düzeyde uygulanması.
Üretim ve işlemede kullanılan teknolojinin geliştirilmesi gerekliliği.
Fırsatlar
Tehditler
Yüksek düzeyde dış talep çeşitli işlenmiş ürünlerin üretiminde artışa neden olmaktadır. İşlenmiş ürünler için iç talebin yükseliyor olması.
Teknoloji ve inovasyona açık olan çiftçi ve yatırımcı sayısı giderek artmaktadır.
Sertifikalı ve entegre üretim ile birlikte çevre ile uyumlu üretime geçiş beklentisi.
İklim değişikliği ve ekolojik dengenin bozulması (su, haşere yönetimi).
Yüksek lojistik maliyetleri.
Tarım kimyasallarının aşırı kullanımı nedeni ile kirlenmiş olan su kaynakları.
Balıkçılık, Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Su Ürünleri İşleme
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Filo ile yapılandırılmış bir balık avlama endüstrisinin varlığı.
Mevcut sorunlara çözüm üretmek için Balıkçılık ve Su Ürünleri Yetiştiriciliği Genel Müdürlüğü’nün yeniden yapılanmış olması.
Balıkçılık araştırma enstitülerinin ve inovasyon potansiyelinin varlığı.
Balıkçılık Bilgi Sistemi’nin (BBS) varlığı.
Nispeten kirlenmemiş durumdaki doğal su kaynakları.
Kalifiye insan kapasitesi ve gelişmiş yeterli teknolojik kapasite.
Su ürünleri yetiştiriciliğine uygun mekanlarının çok olması.
Pazarda bazı özel rekabetçi ürünler için olan talep.
Uygun iklim koşulları.
Girdilerin varlığı: kuluçka yeri ve yem /ağ imalatı.
Balıkçılık pazar ağının ülkede mevcut olması.
Sektör için mevzuatın yürürlükte olması ve uygulamalardan çıkarılan derslere dayalı olarak güncellenmiş olması.
Uyumlulaştırılmış politika eksikliği: mevzuat, planlama ve bunların uygulanış biçimleri.
Balık rezervi değerlendirme eksiği.
Yönetim ve pazarlama için üretici örgütlerinin yeterli verimlilikte olmaması
Zayıf izleme, kontrol ve denetim mekanizmaları
Su ürünleri yetiştiriciliği için temel girdi olan yem maliyetinin yüksek olması.
Sürdürülebilir üretim yöntemlerinin uyumlulaştırılmamış olması.
Küçük ölçekli çiftliklerin fazla sayıda olması.
Mevcut türlerin sınırlı sayıda olması.
Hasat sonrası lojistik /depolama tesislerinin örgütlü olmaması ve AB standartları.
Yetersiz denetim.
Üretimin genellikle düşük katma değerli olması
Fırsatlar
Tehditler
IPARD ve diğer AB programlarından gelen destek.
Uluslararası pazarlara yakınlık.
Artan uluslararası işbirliği.
Coğrafi işaret ve sürdürülebilir balıkçılık sertifikasyon sistemi.
Katma değerli ürünler başta olmak üzere ulusal ve küresel düzeyde talebin artması.
Yeni ürünler için inovasyon imkanları: olası yeni türlerin kültürü (çift kabuklu yumuşakçalar gibi) ve sertifikasyon sistemi.
Kirlenme, yaşam alanı tahribatı.
Bazı balıkların mevsimsel olarak yakalanması.
İklim değişiklikleri.
Aşırı avlanma.
Üretimin bir bölümünün az sayıdaki büyük ölçekli şirketlerde toplanmış olması.
AB katılım sürecinde balıkçılık faslının bloke edilmesi.
İlgili sektörler arasında rekabet.
Yem üretiminin balık unu ve balık yağına bağlı olması. Balık yeminde çeşitlilik eksikliği.
Kentsel, tarımsal ve endüstriyel kaynaklardan gelen kirlilik.
Gıda ve Veterinerlik Ofisi’nin çift kabuklu yumuşakça ihracatı konusunda kısıtlama getirmesi, sağlık alarmı.
Hidroelektrik enerji santrallerinin su kaynaklarını tehdit ediyor olması
4.2. Çevre ve Arazi Yönetimi
Toprak Yüzeyi ve Toprak Erozyonu Yönetimi
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
AB ile karşılaştırıldığında geleneksel tarım tekniklerinin yaygın olarak kullanılması nedeni ile gübre ve kimyasallar bakımından nispeten daha az kirlenmiş topraklar. 5403 nolu Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun toprakların muhafazası amacı ile yürürlükte olması.
Toprak yüzeyinin korunması için devam eden arazi rehabilitasyonu ve drenaj projeleri.
Nitrat Direktifi’nin ulusal mevzuata uyumlu hale getirilmiş olması. Tarımın neden olduğu su kirliliğini kontrol etmek amacı ile su kalitesi izleme ağının oluşturulmuş olması.
Erozyon önleme tedbirlerinin özellikle yüksek eğimli yerlerde maliyetli olması ve uzmanlık gerektirmesi.
Toprakların korunmasından sorumlu olan kurumlar arasında koordinasyon eksikliği.
Yanlış ürün deseni kullanımı (ürün rotasyonunda).
Yeşil nadasın Türkiye’de genellikle uygulanan bir yöntem olmaması.
Erozyona yönelik tedbirlerin eğim üzerine odaklanmış olması ve toprak özellikleri ve iklim gibi diğer faktörleri dikkate almaması.
Toprak koruma yöntemleri konusunda çiftçilerin bilgi ve becerisinin yetersiz olması.
Şu ana kadar uygulanan tedbirlerin etkisinin yeteri derecede analiz edilmemiş olması.
Fırsatlar
Tehditler
Havza yönetimi yaklaşımı ve Nehir Havzası Eylem Planı için girişimler.
Çoraklık –çölleşmenin önlenmesi için çalışmalar.
Çevre için gerçekleştirilen uygulamalar hakkında farkındalığın artması.
Analiz laboratuvarlarının kurulması ve geliştirilmesi.
Yüksek erozyon riski.
Kontrolsüz gübreleme.
Çoraklık-çölleşme.
Toprak koruma için uygulanan yöntemlerin benimsenmesi konusunda çiftçilerin yeterince kararlı davranmaması.
Su Muhafazası
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Nitrat Direktifi’nin ulusal mevzuata uyumlu hale getirilmesinin tamamlanmış olması
Su kaynaklarının korunması için yeni bir Su Kanununun hazırlanması.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı yolu ile çiftçilere bireysel sulama ekipmanı verilmesi konusunda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı desteği.
Su kaynaklarında tarımsal bazlı kirlenmenin etkilerini tespit etmek için oluşturulan su koruma izleme sistemini harekete geçirebilecek olan sulama birliklerinin varlığı.
Su Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan su kaynaklarının izlenmesi için Ulusal Su Bilgi Sistemi konusunda yapılan çalışmalar.
Su konusunda eğitim ve araştırma çalışmaları potansiyeli.
Nitrat Direktifi için İyi Tarım Uygulama Kodları konusunda yönetmeliğin yayınlanması amacıyla gerçekleştirilen çalışmaların devam ediyor olması.
Nitrata Duyarlı Alanların belirlenmesi için yapılan çalışmaların devam ediyor olması.
Birçok bölgede yetersiz düzeyde su kaynakları ve düşük yeraltı suyu seviyeleri.
Çiftçilerin uygun olmayan sulama uygulamaları.
Arıtma ünitelerinden gelen arıtılmış atık suyun tarımsal arazilerin sulanması için kullanılmaması.
Sulardaki tarımsal bazlı kirliliğin etkisi konusunda çiftçilerin bilinç ve bilgi eksikliği.
Su tüketiminin kontrolü konusunda bilgi eksikliği (su ölçer /sulama birliğine üyelik).
Kapalı sistem sulama projelerinde çalışan kişilerde bilgi ve beceri eksikliği.
Su yönetimi konusunda çalışan farklı kurumlar, sorumlulukların çatışması.
Fırsatlar
Tehditler
Sulama için su kaynaklarının daha etkin kullanılması amacı ile Devlet Su İşleri tarafından gerçekleştirilen “1000 Günde 1000 Gölet” girişimi.
Sulama projeleri konusunda çalışan bölgesel kalkınma idarelerinin (KOP, DOKAP vb.) kurulmuş olması.
Nehir havzası yönetim planları ile ilgili devam eden çalışmalar; daha fazla suyun korunması için havza mastır planları konusunda Devlet Su İşleri tarafından gerçekleştirilen revizyon çalışmaları.
Yeraltı sularının aşırı derecede kullanılmasına neden olan lisanslı olmayan kuyuların kapatılmasına yönelik eylemler.
Türkiye’deki mevcut su potansiyelinin yüzde 74’ünün tarımsal faaliyetler için kullanılması
Şeker pancarı için kota sisteminin iptal edilmesi sonucunda pancar üretiminin, dolayısıyla su kullanımının artması.
Üretimi artırmak için sulanan alanlarda aşırı düzeyde gübre kullanımı.
Lisanslı olmayan kuyuların fazla oluşu.
Yeraltı suyundaki azalma.
Biyoçeşitlilik
Güçlü Yönler
Zayıf Yönler
Biyoçeşitlilik konusunda çalışan kurumlar ve destekleyici mevzuat.
Anız yakmayı yasaklayan düzenlemeler.
Çiftçiler tarafından kimyasalların kontrollü kullanımı için organik tarım farkındalığı.
Halen yürürlükte olan destekler (İyi Tarım Uygulamaları, ÇATAK vb.).
Bu konuda çalışan kurumlar arasında işbirliği eksikliği.
Biyoçeşitlilik konusunda yetersiz veriler.
Tabiat ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanunu’nun halen askıda olması.
Çiftçilerin geleneksel tarım uygulamaları (örnek olarak, tarlayı bir yıl nadasa bırakmak, tarım kimyasalları kullanmakta ısrar etmek, tarlaları dinlenmeye bırakmak gibi).
Fırsatlar
Tehditler
Konu ile ilgili olarak bazı çiftçilerde artan farkındalık.
Seçilmiş bölgelerde TATUTA (Ekolojik Çiftliklerde Tarım Turizmi ve Gönüllü Bilgi, Tecrübe Takası) gibi aktif STK’ların gönüllü işgücü potansiyeli.
Çiftçilerin gözlemsel verilerinin paylaşılması sonucunda türler ile ilgili uzun vadeli verilerin toplanması imkanı.
Tarım kimyasalları ve gübrelerin bilinçsiz kullanımı.
Atıkların arazide bırakılması ve suya karışması.
Zararlı mücadelesi ile ilgili alternatif yöntemler konusunda bilgi eksikliği.
