İlahi ziyafət İslam İnqilabının Böyük Rəhbəri həzrət Ayətullah Xameneinin Ramazan ayı barədə çıxışlarından seçmələr

Allah zikrinin əhəmiyyəti və onun hədsiz olması

Hikmətli Allah kitabında buyurur: "Ey iman gətirənlər! Allahı çox yada salın! Onu səhər-axşam təqdis edib şəninə təriflər deyin! Sizi zülmətdən nura çıxarmaq üçün mələkləri ilə birlikdə sizə salam və salavat göndərən Odur. Allah möminlərə rəhm edəndir! (Möminlərin) Ona qovuşacaqları gün (bir-birinə) xeyir-duaları (və ya Allahın onlara verəcəyi xeyir-dua) “salam”dır! (Allah) onlar üçün çox qiymətli (tükənməz) mükafat hazırlamışdır"¹.

Ölkə idarəçiliyində ağır məsuliyyətləri üzərinə götürmüş əsas vəzifəli şəxslərin təxminən hamısı bu böyük və əhəmiyyətli məclisdə iştirak edirlər. Bu bizim üçün çox mühüm bir görüşdür. Möhtərəm prezident siyasi məsələlərə və ölkənin müxtəlif işlərinə dair məruzə ilə çıxış etdi. Bu haqda həmişə söz var, çoxdur və lazımdır. Lakin mən düşündüm ki, bu fürsətdən bir qədər bizim siyasi fəaliyyət və qərarlarımıza giriş sayılan bir məsələ üçün istifadə edək. Bu məsələ bizim ürək sözümüz, ixlaslı iman sözümüzdür. Bu, hərəkətin bütün mərhələlərində cisimdə olan bir can, zülmətdə olan bir nur və cansız cisimlərə həyat kimi rol oynaya bilər. Ona görə bu ayələri seçdim ki, bunlara birlikdə bir qədər nəzər salaq. Mənim özüm nə qədər baxıramsa, bu şərafətli "Allahı çox yada salın! Onu səhər-axşam təqdis edib şəninə təriflər deyin!"² ayəsini təkrarlamağa, onun məzmunu haqda düşünməyə və ona əməl etməyə ehtiyacımın olduğunu görürəm. Sizi özümlə müqayisə etdim və düşündüm ki, bizim hamımız buna ehtiyaclıyıq. Bu ayələr iman cəmiyyətinin formalaşmasından və bu cəmiyyətin böyük sınaqları arxada qoymasından sonraya aiddir. Bunlar Əhzab surəsinin ayələridir və hicrətin altıncı ilindən sonra nazil olmuşdur; yəni Bədr, Ühüd və digər çoxlu döyüşlərdən və nəhayət Əhzab döyüşündən sonra. Quran belə bir şəraitdə müsəlmanlara müraciət edir ki, Allahı çox yad edin. Zikr - xatırlamaq deməkdir. Xatırlamaq və yada salmaq unutmağın və qafilliyin - müxtəlif hadisə və məsələlərə qapılıb əsas işi unutmağın əksidir. Bu, biz Adəm övladlarının böyük problemidir. Allah-Taala buna mane olmaq istəyir. Bu xatırlamaq da yalnız xatırlayıb yada salmaq deyil, bizdən çoxlu xatırlamağı istəmişlər.

Mən burada bir hədis qeyd etmişəm. İmam Sadiq (ə) buyurur ki, bütün vaciblərin və ilahi hökmlərin həddi və ölçüsü var, o həddə və sərhədə çatdıqda bitir, vəzifə tamamlanır, amma "zikrdən savayı". Zikrin həddi və sonu yoxdur. Belə deyil ki, zikr və xatırlama hansısa ölçüyə çatdıqda deyək daha bəsdir, daha lazım deyil. Sonra həzrətin özü izah edir və buyurur: "Kim vacibləri yerinə yetirsə, onları öz (son) həddinə çatdırmışdır". Misal üçün, ramazan ayı bitdikdə siz bu vacibi öz sərhədinə çatdırmısınız, sizə daha bir şey vacid deyil. Həcc edən şəxs həccin son əməllərinə çatdıqda onu sona çatdırmışdır: “zikrdən savayı”. Zikr digər vaciblər kimi deyil. Hədisdə digər vaciblərin adını çəkməyib. Zəkat da belədir. Zəkatı verdikdən sonra vacib olmur, təyin edilən miqdarda vacibdir. Xums da belədir, qohumlara baş çəkmək də belədir, digər vaciblər də bu qəbildəndir, lakin zikr belə deyil: “Zikr belə deyil. Allah-Taala onun azına razı olmamış və onun üçün son hədd təyin etməmişdir”.¹ Allah onun üçün elə bir hədd qoymayıb ki, o həddə çatdıqda daha bitsin. Sonra həzrət bu ayəni oxudu: “Ey iman gətirənlər! Allahı çox zikr edin!”² Zikrin əhəmiyyəti budur.

Ayənin ardınca buyurur: "Mələkləri ilə birlikdə sizə salam və salavat göndərən Odur"³. Mərhum Əllamə Təbatəbai əl-Mizanda yazır ki, bu şərafətli ayə "Allahı çox yad edin" ayəsinə səbəb kimi göstərilir. Yəni bu çoxlu zikr sizdən ona görə istənilmişdir ki, sizə salam və salavat göndərən Allahı yad edəsiniz. Yalnız Allah-Taala yox, ilahi mələklər də siz möminlərə salam edirlər. Allahın salamı onun rəhməti, mələklərin salamı isə möminlər üçün bağışlanma diləyidir: "Möminlərin bağışlanmasını diləyərlər"⁴. Bu, Quran ayələrində vardır.

Nə üçün Haqqın müqəddəs zatı və ilahi mələklər qeyb aləmindən, yüksək səmadan sizin üçün rəhmət və salam göndərir, bağışlanma diləyirlər? "Sizi zülmətdən nura çıxarmaq üçün"⁵. Onlar sizi zülmətlərdən xilas edib nura çıxarmaq istəyirlər. Bu zülmətlər və nur söhbəti də geniş söhbətdir. Bizim düşüncələrimizdə, qəlbimizdə, əxlaqımızda zülmətlər var və nur bunların qarşısındadır.

Əməl zülmətli də ola bilər, nurlu da. İnsanın zehni, düşüncəsi və etiqadları işıqlı da ola bilər, qaranlıq da. İnsanın əxlaq və xarakterləri qaranlıq da ola bilər, işıqlı da. Bir xalqın ictimai hərəkəti zülmətlərə və qaranlıqlara doğru da gedə bilər, nura doğru da.

Əgər bir xalqa, bir ölkəyə, bir iqtidara, bir fərdə ehtiraslar hakim olsa, heyvaniyyətdən irəli gələn kobudluq hakim olsa, tamahkarlıq və dünyagirlik hakim olsa, bu, qaranlıqdır; hərəkət qaranlıqdır, istiqamət qaranlıqdır, məqsəd qaranlıqdır. Əgər mənəviyyat hakim olsa, din hakim olsa, insanlıq hakim olsa, əxlaqi dəyərlər hakim olsa, xeyirxahlıq hakim olsa, sədaqət və doğruluq hakim olsa, bu olur nurluluq. İslam və Quran bizi buna dəvət edir. Allah-Taala və onun mələkləri bizi həmin zülmətlərdən xilas edib bu nur vadisinə çəkmək istəyirlər. Allahı yad edin. Onun səbəbi və dəlili də budur.