İmam həSƏNƏ (Ə) VƏSİYYƏTİNİN ŞƏRHİ İLƏ Əxlaq dərsləRİ) İKİNCİ Cİld müƏLLİF: ustad misbah yəZDİ

İLAHİ RAZILIĞIN ƏLDƏ OLUNMASI

Bu qaydanın bəyanından sonra Həzrət Əli (ə) onun nümunələrindən birini açıqlayır. Həmin nümunə haqqında danışmazdan qabaq bir müqəddimə verilsə, münasib olar.

Əgər öz rəftarlarımıza diqqət yetirsək, görərik ki, əlimizdəki sərmayəni heç vaxt faydasız yerə sərf etmək istəmirik. Məsələn, cibimizdə olan pulu haraya gəldi, necə gəldi xərcləmirik. Bu pul zəhmətlə əldə edildiyindən insan onu daha dəyərli bir yerə sərf etmək istəyir. Ona görə də istənilən bir sərmayə ələ düşdükdə insan onu daha çox xeyir götürəcəyi işə sərf etmək istəyir. Görən bu sərmayə Allah yolunda sərf olunsa, bir zərər görərikmi? Şübhəsiz ki, sərmayənin Allah yolunda xərci yeganə zərərsiz və tə’minatlı yoldur.

Belə bir tə’minatlı yolu görə-görə nə üçün pulumuzu Allah yolunda sərf edə bilmirik? Bəlkə düşünürük ki, bu sərmayəni dünyamıza xərcləmək yaxşıdır? Yoxsa sərmayənin toplanmasını onun xərclənməsindən üstün tuturuq? Bütün bu maneələri yaradan insanın dünyaya bağlılığıdır. Xəsisliyin qarşısını ala biləcək yeganə yol budur ki, axirət yolunda xərcləməyin faydasına əmin olaq. Ən xeyirli və əbədi iş Allah yolunda infaq etməkdir. «Nəfsinin xəsisiliyindən, tamahkarlığından qorunan kimsələr, məhz onlar nicat tapıb səadətə qovuşanlardır».¹ Bu tə’birlər Qur’ani-kərimdə bir neçə dəfə işlədilmişdir. Allah-təala yalnız xəsislik və tamahkarlıqdan uzaq olanları xeyir əhli hesab edir. Xəsislik səbəbindən xərcləməyib, sərvət toplayanlar heç vaxt doğru yolu tapa bilmirlər. Doğru yol yalnız bu sifətlərdən uzaq olanların qismətidir.

Ayənin ərəb mətnindəki «şuhhə» kəlməsi ərəbcə «buhhə» kəlməsi ilə yaxındır. Səsin tutulmasını ərəblər «buhhə» adlandırır. Eləcə də, bir şəxs əlini sıxdıqda, bir növ əli tutulduqda onun haqqında «şuhhə» kəlməsini işlədirlər. Əlin tutulması tə’biri insanın dünyaya bağlılığına işarədir. Dünyaya bağlılıq isə insanın bədbəxtliyinə səbəb olur. Əbədi səadət sorağında olan insan belə bir xüsusiyyətdən qorunmalıdır. Amma bilmək maraqlı olardı ki, insan bu maneəni necə adlaya bilər? Əvvəlki söhbətlərə diqqət etsək, bu sualın cavabı aydın olar. İnsan dünyaya bağlılıqdan o zaman yaxa qurtara bilər ki, bəxşişlərini özü üçün faydalı bilsin. İnsanın öz dünyası üçün xərclədiyi pulların ömrü çox azdır. Çünki dünya və onda olanlar əbədi deyil. Amma insan əlində olanı Allah yolunda sərf etsə, dünya həyatında ləzzət almaqdan əlavə, Allah-təala ona əbədi bir sevinc ruhu bəxş edər. Allahın razılığı üçün başqalarına xidmət edən kəs dünya mükafatından əlavə axirət mükafatı da alır. Ona görə də Həzrət (ə) öz vəsiyyətinin davamında buyurur: «Yerində infaq et». İnsan Allah yolunda infaq etməli, öz sərvətini doğru yolda xərcləməlidir. Sərvətini xərcləyib toplayanlar isə bir növ başqaları üçün xəzinədarlıq edirlər. Həzrət (ə) buyurur: «Başqaları üçün xəzinədar olma».

Bir ömür çalışıb, sərvət toplayanların aqibəti nə olur? Onların son məqsədi nədir? Onlar başqaları üçün xəzinədarlıq etmirlərmi? Bəli, belələri yalnız özgələri üçün qalacaq xəzinələrə keşik çəkirlər. Belələrinin adi bir anbardardan fərqi nədir? Anbardakı mallardan anbardara bir şey çatmadığı kimi, sərvət toplayan adam da öz sərvətindən faydalana bilmir. Anbardar sadəcə keşikdə durduğu kimi, sərvət toplayan şəxsin də işi keşikçilikdir.

Əgər biz də sərvətimizi infaq etməsək, imkansızlara əl tutmasaq, eynən həmin anbardar kimi olasıyıq. Bir sözlə, yalnız xəzinə toplamaqla məşğul olanlar başqalarının xəzinədarıdırlar. Bə’zən bu insan adi bir anbardar qədər də qazanmır. Sərvət sahibi dünyasını dəyişdikdə onun varisləri bu sərvəti öz aralarında bölür və mümkündür ki, bu bölgüdə dava-dalaş da düşür. Hətta bu dava-dalaşa görə sərmayəni toplayanın ruhuna lə’nətlər də yağdırılır. Əgər dünyada infaq etməsəniz, axirətdə də lə’nətlərdən qurtula bilməyəcəksiniz. İndi özünüz düşünün, məgər başqaları üçün sərvət yığıb, lə’nət qazanmağa dəyərmi?! Məgər insan bununçünmü xəlq olunub?! Həzrətin (ə) buyuruğu bu yerdə yerinə düşür: «Yerində infaq et və başqaları üçün xəzinədar olma».