İmanin şubeleri

53. İyilik Ve Takva Hususunda Yardımlaşma

Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır:

"İyilik ve takva hususunda yardımlasın, fakat günah işleme ve aşırı gitme hususunda yardımlaşmayın." ³⁵⁰

Buhârî ile Müslim'in "Sahîh"Ierinde konuyla ilgili olarak Enes b. Mâlik (r.anhâ)'dan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir: "Resulullah (s.a.v):

- 'Zalimde olsa, mazlumda olsa (din) kardeşine yardım et'

buyurdu. (Orada bulunan) bir sahabi:

- 'Ey Allah'ın resulü! Mazluma yardım edebilirim, fakat za­lime nasıl yardım edebilirim?' diye sordu. Resulullah (s.a.v):

- 'Onu, zulümden alıkoyarsın. İşte bu (davranışın), ona yap­tığın yardımındır' buyurdu." ³⁵¹

54. Haya' ³⁵²

Buhâırî ile Müslim'in "Sahîh"lerinde konuyla ilgili olarak Ab­dullah ibn Ömer (r.anhümâ) yoluyla babası (Hz. Ömer)'den riva­yet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Peygamber (s.a.v), bîr adamı, kardeşine haya hakkında na­sihat ederken ³⁵³ işitti. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v): - 'Bırak onu! Çünkü haya', ³⁵⁴ imandandır' buyurdu." ³⁵⁵

Yine Buhârî ile Müslim'in "Sahîh"lerinde konuyla ilgili olarak İmrân b. Husayn (r.a)'tan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Haya' ancak hayr getirir." ³⁵⁶

Yine Buhârî ile Müslim'in "Sahîh"lerinde konuyla ilgili olarak Ebu Saîd el-Hudrî (r.a)'tan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Resulullah (s.a.v), perdesi içerisindeki bakire (kız)dan da­ha utangaçtı. Bir şeyden hoşlanmadığı zaman onu yüzünden ³⁵⁷ anlardık." ³⁵⁸

Yine Buhârî'nin "Sahîh"inde konuyla ilgili olarak Ebu Mes'ud el-Ensârî (r.a)'tan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"İnsanların, ilk peygamberlikten itibaren (hiç eksiksiz) eriş­tikleri sözlerden birisi: 'Utanmazsan dilediğini yap' ³⁵⁹ sözü­dür." ³⁶⁰

55. Anne-Babayâ İyi Davranma

Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır:

"Biz insana, 'ana-babasma İyilik etmesini9 tavsiye ettik. ³⁶¹

Yine yüce Allah konu ile ilgili olarak şöyle buyurmaktadır:

"Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, 'ana-babanıza da iyi davranmanızı' kesin bir şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine 'öf!' bile de­me; onları azarlama; ikisine de güzel söz söyle. Onları esirgeye­rek alçakgönüllülükle üzerlerine kanat ger ve: 'Rabbim! Küçük­lüğümde onlar beni nasıl yetiştirmişlerse, şimdi de sen onlara (öyle) rahmet et!' diyerek dua et." ³⁶²

Buhârî ile Müslim'in "SahnY'lerinde konuyla ilgili olarak Ab­dullah ibn Mes'ud (r.a)'tan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir: "(Resulullah'a:)

Ahmed b. Hanbel, Müsned, 5/383'de bu hadisi Huzeyfe'den rivayet etmiştir.

- 'Ey Allah'ın resulü! Amellerin hangisi Allah katında daha sevimlidir?' diye sordum. O da:

- 'Vaktinde kılınan namazdır' buyurdu. Daha sonra:

- 'Ondan sonra hangisi?' diye sordum. O da:

- 'Anne-babava iyi davranmadır' buyurdu. O da:

- 'Sonra hangisi?' diye sordum. O da:

- 'Allah yolunda cihattır' buyurdu.

Abdullah ibn Mes'ud der ki: Resulullah (s..a.v) bunları bana anlattı. Daha fazlasını sorsaydım, mutlaka söylerdi." ³⁶³

56. Akrabalık (=Sıla-İ Rahim) Bağı ³⁶⁴

Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır:

"Geri dönerseniz, yeryüzünde bozgunculuk yapmaya ve 'ak­rabalık bağlarını' kesmeye dönmüş olmaz mısınız? ³⁶⁵

Yine yüce Allah konu ile ilgili olarak şöyle buyurmaktadır:

"Allah'a verdikleri sözü kuvvetle pekiştirdikten sonra (bu sözlerini) bozanlar, Allah'ın riayet edilmesini emrettiği şeyleri (=akrabalık bağlarını) terk edenler ve yeryüzünde fesat çıkaran-lar; işte lanet onlar içindir. Ve kötü yurt (=cehennem), onlar içindir." ³⁶⁶

Buhârî ile Müslim'in "Sahîh'lerinde konuyla ilgili olarak Enes b. Mâlik (r.a)'tan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Kim rızkının boll aştın İmasını ve ecelinin geciktirilmesini isterse, ³⁶⁷ 'akrabalık bağını sağlasın!" ³⁶⁸

Yine Buhârî ile Müslim'in "Sahîh'lerinde konuyla ilgili olarak Cübeyr b. Mut'im (r.a)'tan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Cennete, -akrabalık bağını- kesen kimse giremez. ³⁶⁹ Derim ki: İyi ile günahkar kimse arasında bir fark yoktur."³⁷⁰

57. Güzel Ahlak ³⁷¹

Bunun içerisine; öikeye hakim olmak, insanlara yumuşak davranmak, alçakgönüllülük gibi hususlar girmektedir.

Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır: "Ve sen elbette yüce bir ahlâk üzeresin." ³⁷²

Yine yüce Allah konu ile ilgili olarak şöyle buyurmaktadır:

"O takva sahipleri ki, öfkelerini yenerler, insanların kusur­larını affederler. Allah iyilik yapanları sever. ³⁷³

56Buhârî ile Müslim'in "Sahîh"lerinde konuyla ilgili olarak Ab­dullah ibn Amr (r.anhümâ)'dan rivayet ettikleri hadis şu şekilde­dir:

"Peygamber (s.a.v), çirkin konuşmaz ve çirkin şeye de özen-mezdi.

Peygamber (s.a.v): 'Şüphesiz ki sizin ahlakı en güzel olanla­rınız, ³⁷⁴ en hayrlılarınızdandır' buyurdu."

Abdullah ibn Abbas ile Mücâhid, "Ve sen elbette yüce bir ahlâk üzeresin" (Ka-İem: 68/4) ayetinin tefsiri konusunda şöyle derler:

'Yüce bir 'din' üzeresin. Çünkü katımda bu. dinden daha çok sevdiğim ve da­ha çok hoşnut olduğum başka bir din yoktur."

Buhârî ile Müslim'in "Sahih"lerinde geçtiğine göre; Hişâm b. Hukeym, Hz. Ai-şe (r.anhâ)'ya, Resulullah (s.a.v)'in ahlakını sormuştu. Bunun üzerine Hz. Aişe: "Resulullah (s.a.v) kızdığında tanı kızardı. Razı olduğunda ise tam razı olur­du' diye cevap verdi."

Yüce Ahlâk, Allah'ın "(Resulüm!) Sen afyolunu tut, iyiliği emret ve cahillerden yüz çevir" (A'râf: 7/199)'da bir araya getirilmiştir.

Bir rivayette ise ifade yer almaktadır: "Şüphesiz ki sizin ah­lakı en güzel olanlarınız, bana, en sevimli olanlarınızdandır." ³⁷⁵

Yine Buhârî ile Müslim'in "Sahîh"lerinde konuyla ilgili olarak Hz. Âişe (r.anhâ)'dan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Resulullah (s.a.v) iki şey arasında serbest bırakılırsa, gü­nah olmamak şartıyla onların kolay olanını seçerdi. ³⁷⁶ Eğer gü­nah ise insanların ondan en uzak olanı idi. Resulullah (s.a.v) kendisi İçin intikam almamıştır. Meğer ki, Allah'ın hürmeti çiğ­nenmiş olsun. Bu takdirde Allah için ³⁷⁷intikam alırdı. ³⁷⁸