İmanin şubeleri

58. Kölelere (=İnsanları Elleri Altında Bulunan Kimselere) İyi Davranma ³⁷⁹

Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır:

"Allah'a ibadet edin ve O'na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, 'ellerinizin altında bu­lunan (köle, cariye, hizmetçi ve benzer)lerireo îvİ davranın." ³⁸⁰

Buhârî ile Müslim'in "Sahîh"terinde konuyla ilgili olarak Maf-rûr b. Süveyd (r.a)'dan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Ebu Zerr el-Gıfârî'yi ³⁸¹ gördüm. Üzerinde çizgili bir aba vardı. Kölesinin üzerinde de aynı abanın bîr benzeri vardı. Ebu Zerr'e, bunun sebebini sordum. Bunun üzerine Ebu Zerr dedi ki:

- '(Annesi köle olan) bir adamla ³⁸² alışmıştım. O da, beni, Peygamber (s.a.v)'e şikayet etti. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v) bana:

- 'Onu, annesi sebebiyle mi ayıplıyorsun? Doğrusu sen, ken­dinde cahiliyet (izleri) bulunan bir kimsesin! Onlar, sizin (din) kardeşleriniz ve hizmetçilerinizdir. Allah, onları sizin eliniz altı­na vermiştir. Buna göre kimin (din) kardeşi kendi eli altında bu­lunuyorsa, ona yediğinden yedirsin! Giydiğinden giydirsin! On­lara yapamayacakları işleri yüklemeyin! Eğer onlara yapamaya­cakları işleri yüklerseniz o iş hususunda onlara yardım edin!' buyurdu." ³⁸³

59. Efendinin, Köle Üzerindeki Hakkı

Efendinin, elleri alünda bulunan kimseler üzerinde bir takım hakları vardır. Dolayısıyla da efendinin elleri altında bulunan kim­selerin, ma'kul olduğu sürece efendisinin emrettiği ve yapmasının istediği şeyleri yerine getirmesi, güç yetirdiği hususlarda efendisine İtaat etmesi gerekir.

Buhârî ile Müslim'in "Sahîh'lerinde konuyla ilgili olarak Ab­dullah ibn Ömer (r.a)'dan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Şüphesiz ki köle, efendisine karşı samimi olup ³⁸⁴ Allah'a ibadetini güzel yaparsa, onun için iki defa ecir vardır." ³⁸⁵

Müslim'in "Sahîh"inde konuyla ilgili olarak Cerîr b. Abdullah (r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"Herhangi bir köle kaçarsa, zimmet ³⁸⁶ ondan beri olmuş­tur." ³⁸⁷

Ebu Davud'un "Sünen"inde konuyla ilgili olarak Cerîr b. Abdullah (r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"(Efendisinden) kaçan kölenin, efendisine dönünceye kadar namazı ³⁸⁸ kabul olmaz." ³⁸⁹

60. Çocukların Ve Ailenin Hakları

Bu, kişinin; çocukları ve ailesi hakkında yapması ve din ile il­gili meselelerde ihtiyaç duyduktan bilgilen onlara öğretmesi gere­ken hususlardır.

Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır:

"Ey iman edenler! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun." ³⁹⁰

Hasan el~Basrî bu ayet hakkında der ki: "Onlara Allah itaat

etmeyi bildirin ve onlara hayn öğretin."

Hz. Ali'de der ki: "Onlara bir şeyler öğretin, onlan terbiye et-sin.

Müslim'in "Sahîh"inde konuyla ilgili olarak Enes b. Mâlik

(r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"Kim iki kıza ergenlik çağına girinceye kadar bakarsa, kı­yamet gününde benimle birlikte şöyle gelir (buyurup daha son­ra) parmaklarını bir araya ³⁹¹ getirdi." ³⁹²

61. Müslümanlarla Yakınlaşma, Onları Sevme, İnsanlar Arasında Selamı Yayma Ve Onlarla Tokalaşma

Sevmeyi gerçekleştirme ile ilgili bir çok örnek vardır. Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır:

"Ey iman edenler! Evlerinizden başka evlere, izin almadan, seslenip sahiplerine selam vermeden girmeyiniz." ³⁹³

Müslim'in "Sahîh"İnde konuyla ilgili olarak Ebu Hureyre (r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"Siz iman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sev­medikçe de (tanı) iman etmiş olmazsanız. ³⁹⁴ Ben size bir şey göstereyim mi; onu yaparsanız birbirinizi daha ço seversiniz. (O da,) aranızda selamı ³⁹⁵ yay(man)ı(zdı)r."³⁹⁶

Buhârî'nin "Sahîh"inde konuyla ilgili olarak Katâde (r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"Enes'e:

- 'Peygamber (s.a.v), sahabİleri içerisinde musafaha (toka­laşma) yapar mıydı?' diye sordum. O da:

-Evet'buyurdu." ³⁹⁷

Müslim'in "Sahîh"inde konuyla ilgili olarak Ebu Hureyre (r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"Şüphesiz ki Allah, kıyamet günü şöyle buyurur: ³⁹⁸ Benim azametim için birbirlerini sevenler nerededir! Ben busun onları kendi gölgemde gölgelendireceğim. Benim gölgemden başka hiçbir gölge bulunmayan günde!" ³⁹⁹

62. Verilen Selamı Almak

Yüce Allah bu konuda şöyle buyurmaktadır:

"Sîze bir selam verildiği zaman, ondan daha iyisiyle selam verin veya ayniyle mukabele edin." ⁴⁰⁰

Konuyla ilgili olarak Ebu Saîd el-Hudrî (r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"Yollarda oturmaktan sakının! Sahabiler:

- 'Ey Allah'ın resulü! Bizim oralarda oturmamız kaçınılmaz bir şeydir. Çünkü biz oralarda konuşuyoruz' dediler. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v):

- 'Oturmaktan başka bir çareniz yoksa, ⁴⁰¹ o halde yolun hakkını verin!' buyurdu. Sahabiler:

- 'Yolun hakkı nedir?' diye sordular. Resulullah (s.a.v):

- 'Gözü yummak, ⁴⁰² eziyet verici şeyleri men etmek, (veri­len) selamı almak, iyiliği emretmek, kötülükten sakındırmak' buyurdu." ⁴⁰³

63. Hasta Ziyareti

Buharı ile Müslim'in "Sahîh"İerinde, Ebu Davud'un "Sü-nen"inde ve daha bir çok kimsenin eserlerinde konuyla ilgili olarak Berâ' b. Âzib (r.a)'dan rivayet ettikleri hadis şu şekildedir:

"Resulullah (s.a.v), bize; yedi şeyi emretti ve yedi şeyi de yasakladı. Bize emrettiği hususlar şunlardır:

1. 'Hastayı ziyaret etmek',

2. Cenazelerin arkasından gitmek,

3. (Verilen) selamı almak,

4. Aksıran kimseye 'yerrıamultellah' demek,

5. Yemin eden kimsenin yeminine bağlı kalması,

6. Mazluma yardım etmek,

7. Davet eden kimsenin davetine katılmaktır.

Bize yasakladığı hususlar ise şunlardır:

1. Altın yüzük tak­mak - (hadisin ravisi) dedi ki: yada altın yüzük edinmek dedi

2. Altın ve gümüş kaplardan su içmek,

3. Eğer yastığı, ⁴⁰⁴

4. Kass ipeklileri, ⁴⁰⁵

5. Kaim ipek,

6. İpek,

7. Dîbâc (=ibrişim)." ⁴⁰⁶

Müslim'in "Sahîh"inde konuyla ilgili olarak Sevbân (r.a)'dan rivayet ettiği hadis şu şekildedir:

"Hasta ziyaret eden kimse, geri dönünceye kadar ⁴⁰⁷ cenne­tin hurmalık yolundadır." ⁴⁰⁸ Derim ki: Hastanın iyi bir kimse yada günahkar bir kimse arasında bir fark yoktur. Fakat kişinin, iyi kimseye yaptığı ziyarette memnun kalır, günahkar kimseye yaptığı ziyaretten İse keyfi kaçar." ⁴⁰⁹