Inform atika va axborot texnologiyalari

«Конструкт ор»
holatida bajarish m um kin.
277

---

H isobot ustasisiz hisobot yaratish
1. M B m uloqot oynasida 
«Отчёты»
(H isobotlar) 
ilovasini tanlang.
2. 
«Создать»
(Yaratish) tugm achasini bosing.
3. 
«Новый отчёт»
(Yangi hisobot) m uloqot oynasi- 
ning 
«Конструктор»
holatini tanlang.
4. H isobot tuzishda ishlatiladigan m a ’lu m otlam i o ‘z 
ichiga olgan jadv al yoki s o ‘rovlam i tanlang. (A g ar b o ‘sh 
hisobot yaratish k erak b o ‘lsa, hech qanday ja d v al yoki 
so ‘rov tanlanm aydi).
5. 
OK
tugm achasini bosing.
Yangi hisobot 
«Конструктор»
h olatining hisob ot 
oynasida paydo b o ‘ladi.
H isobot tuzilmasi.
H ar qanday hisobot tu zilm asi 5 ta 
b o ‘lim dan iborat: 
hisobot sarlavhasi, yu q ori kolontitul,
та ’lumotlar sohasi, quyi kolontitul, hisobot izohlari.
Hisobot sarlavhasi
hisobotning um um iy sarlavhasini 
chop etish uchun ishlatiladi.
Yuqori kolontitulni
hisobot m urakkab tuzilm ali yoki 
k o ‘p sahifali b o ‘lganda kichik sarlavhalam i chop etish 
uchun ishlatish m um kin.
M a ’lum otlar sohasida
baza ja d v alla m in g m ay don la­
ri dag i m a’lum otlar bilan bo g ‘liq boshqaruv elem entlari 
joy lashtiriladi. B u elem entlarga jad v allard an chop etish 
uchun m a ’lum otlar beriladi. B oshqaruv elem en tlarining
jo y lash tirish va tekislash tartibi yuqorida keltirilgan shakl 
tuzilm asini yaratishdek am alga oshiriladi.
Quyi kolontitul
xuddi yuqori kolontituldek ishlatiladi.
Izoh
boMimi q o ‘shim cha m a ’lum otni jo y lash tirish
uchun ishlatiladi.
S av o l v a to p sh iriq la r
1. M B n i y a r a t i s h n i n g n e c h a xil u s u li b o r ?
2 . « М а с т е р » ( U s ta ) y o r d a m i d a M B q a n d a y y a r a t il a d i?
2 7 8

---

3 . M B n i m u s t a q i l y a r a t i s h u c h u n q a n d a y is h la r n i b a j a r i s h k e r a k ?
4 . M B n i o c h i s h j a r a y o n in i a y tib b e r in g .
5 . M a ’lu m o t l a r b a z a s i n i m a ?
6
. M a ’lu m o t l a r b a z a s i n i n g q a n d a y tu r la r i b o r ? U l a m i n g f a rq la r in i 
a y tib b e r in g .
7 . M a ’lu m o t l a r b a z a s i n i b o s h q a r i s h tiz im i (M B B T ) n i m a ?
8
. Q a n d a y M B B T la rin i b i la s i z ?
9 . M B Ia rid a u s t u n v a s a t r l a r n i m a d e b a t a l a d i ?
1 0 . M a y d o n l a r n i n g x u s u s iy a t la r i n i a y tib b e r in g .
1 1 . M B B T b ila n i s h l a s h t e x n o l o g i y a s i n i a y tib b e r in g .
1 2 . M S A c c e s s b o s h l a n g ’ic h o y n a s i n i n g ilo v a ( o b ’y e k t) larin i 
s a n a b b e r in g .
1 3 . S o 'r o v l a r o b ’y e k ti q a n d a y v a z i f a l a r n i b a j a r a d i ?
1 4 . M S A c c e s s d a s t u r i q a n d a y i s h g a t u s h i r il a d i?
1 5 . B o ’s h j a d v a l y a r a t i s h u s u lla r in i a y tib b e r in g .
1 6 . J a d v a l l a r u s t a s i y o r d a m i d a j a d v a l q a n d a y y a r a t il a d i?
1 7 . S o ’r o v la m in g q a n d a y tu rla rin i b i l a s i z ?
1 8 . S h a k l n i m a ? U ni y a r a t i s h n i n g q a n d a y u s u lla r i b o r ?
1 9 . S h a k l v a h i s o b o t o r a s i d a g i a s o s i y f a r q n i m a d a n i b o r a t ?
2 0 . 
Avtohisobot
y o r d a m i d a h i s o b o t q a n d a y y a r a t i l a d i ?
2 1 . H i s o b o t u s t a s i y o r d a m i d a h i s o b o t y a r a t i s h j a r a y o n in i a y tib
b e r in g .
2 2 . H i s o b o t t u z i l m a s i h a q i d a n im a l a r n i b i la s i z ?
279

---

X BO B. «1C : П Р Е Д П Р И Я Т И Е » DASTURI 
A SO S ID A BUXGALTERIYA HISOBINI OLIB 
BO RISH K O M PY U TE R TIZIMLARI
10.1. « 1 С :П Р Е Д П Р И Я Т И Е » D A ST U R I H A Q ID A
Yangi usullam i egallashni axborot texn ologiyala- 
rini takom illashtirm ay va zam onaviy shaxsiy ko m p y u ter 
(SH K ) larsiz tasavvur qilish qiyin. H ar qanday iqtisodiy 
o b ’ektni boshqarish faoliyatining asosini m urakkab qu- 
rilish ga ega b o ‘lgan axborot tizim lar tashkil qiladi, ular- 
ning tarkibi, faoliyat turi korxona tashkilot firm aning 
k o ‘lam iga bogMiq.
B oshqaruv vazifalariga ishlab chiqarishni tayyor- 
lash, rivojlantirish, m oddiy-texnik ta ’m inot, sotish, 
buxgalteriya hisobini olib borish va un ing faoliyatini 
am alga oshirish, h am d a k adrlar m asalasini hal qilish ki- 
radi. B oshqaruv ja ra y o n id a buxgalteriya hisobi katta rol 
o ‘ynaydi, bu yerda barcha axb orotlam in g 60% g a yaqini 
joylashgan.
B uxgalteriya hisobining axborot tizim lari vazifalar- 
ning quyidagi m ajm ualarini o ‘z ichiga oladi: asosiy vosi- 
talar hisobi, m oddiy b o y lik lar hisobi, m eh nat va ish haqi 
hisobi, tayy or m ah sulotlar hisobi, ishlab chiqarish hara- 
ja tlari hisobi, y ig ‘m a hisob va hisobot.
SHK lar bazasi da avtom atlashgan ish jo y larin in g tash ­
kil qilinishi ko rxo nalarda m ahalliy hisoblash tarm o q la­
rini yaratish, axborot bazasini tashkil qilish va iqtisodiy 
v azifalar m ajm uasini sh akllan tirishd a yangi talablarni 
ilgari surdi.
B uxgalteriya hisobi b o ‘yicha dasturiy vositalarning
2 8 0

---

yangi v ersiy alari h iso b n in g turli uchastkalari m a jm u alari 
axborotlarini birlash tirad i.
S hunday d astu riy vo sitalard an biri «1C : П р ед п р и ­
ятие», u b u x g alteriy a k o m p ’y u te r tizim lari klassifikat- 
siyasiga k o ‘ra, b u x g alteriy a tizim lari m a jm u asig a kiradi. 
B oshq aruv tizim lari ta rk ib ig a k o ‘ra, k o rx o n an in g ax b o ro t 
tizim lari sinfiga kirad i. «1C : П редприятие» d asturilari 
m ajm ui b ir n ech ta rejim d a ishlaydi:
1.